Bác Sĩ Chỉ Cách Xử Trí Ho Do Covid-19 - VnExpress Sức Khỏe

Ho là một trong những triệu chứng phổ biến khi nhiễm nCoV. Theo bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp thuộc Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga, về bản chất, ho là phản ứng bảo vệ cơ thể, nhằm tống xuất mầm bệnh ra khỏi đường hô hấp. Tuy nhiên, ho nhiều quá gây mệt, khó ngủ thì cần điều trị.

Bác sĩ Hoàng phân biệt hai loại là ho khan và ho có đờm với cách xử lý khác nhau. Ho khan thường do nhiễm virus, gây kích ứng đường hô hấp, có thể dùng thuốc giảm ho. Ho có đờm thường do có bệnh mạn tính về đường hô hấp hoặc do nhiễm vi khuẩn, nên dùng thuốc long đờm thay cho thuốc giảm ho. Dưới đây là các loại thuốc giảm ho mà người bệnh có thể sử dụng.

Thuốc dành cho ho khan

Thứ nhất là các loại thuốc làm giảm kích thích đường hô hấp có chứa mật ong, bạc hà, các loại thảo dược như: bổ phế Nam Hà, Eugica, Prospan... cùng nhiều loại khác.

Thứ hai là giảm ho bằng cách ức chế trung khu hô hấp. Người bệnh có thể sử dụng các loại thuốc có hoạt chất codein. Codein có tác dụng giảm ho do ức chế trực tiếp trung tâm ho nhưng làm khô và tăng độ quánh của dịch tiết phế quản, khi bào chế thường kết hợp với terpin để làm loãng dịch tiết đường hô hấp. Dùng codein trong trường hợp ho khan gây khó chịu, mất ngủ và trong các chứng đau nhẹ và vừa. Thuốc chống chỉ định với trẻ em dưới một tuổi, bệnh gan, suy hô hấp, phụ nữ có thai.

Tiếp theo là các thuốc có hoạt chất dextromethorphan. Do ức chế trung tâm ho, dextromethorphan có tác dụng chống ho tương tự codein nhưng ít gây tác dụng phụ hơn. Dextromethorphan không gây nghiện, không có tác dụng giảm đau và ít tác dụng an thần, dùng tốt trong trường hợp ho khan, mạn tính. Thuốc chống chỉ định với người quá mẫn cảm với thành phần của thuốc, trẻ em dưới hai tuổi, đang điều trị bằng thuốc ức chế monoaminoxydase (MAO); và cần thận trọng với người có nguy cơ hoặc đang suy giảm hô hấp, tiền sử bị hen, dị ứng. Ngoài ra, trong nhóm này còn có hoạt chất pholcodin, noscapin...

Thứ ba là thuốc chống dị ứng nhóm kháng histamin thế hệ cũ. Đó là hoạt chất alimemazin (siro Theralene hoặc các loại siro tương tự); hoạt chất diphenhydramin (siro Benadryl hoặc các loại tương tự). Thuốc dùng cho các chứng ho khan do dị ứng, kích thích, nhất là về ban đêm. Các thuốc nhóm ba này gây buồn ngủ.

Thuốc long đờm

Bác sĩ Huy Hoàng cho biết, thuốc long đờm có hai loại là làm tăng dịch tiết đường hô hấp và làm tiêu nhầy, loãng đờm. Các thuốc làm tăng dịch tiết, là chất kích thích niêm mạc dạ dày hoặc bản chất là tinh dầu, có tác dụng kích thích các tế bào niêm mạc đường hô hấp tăng tiết dịch như: hoạt chất guaiphenesine, terpin, eucalyptol... Khi dùng các thuốc này, người bệnh cần uống nhiều nước.

Các thuốc tiêu nhầy gồm: hoạt chất N-acetyl cystein như Acemuc hoặc các loại tương tự có cùng thành phần; họa chất ambroxol như Bisolvon hoặc các loại tương tự; hoạt chất bromhexin như Mucosolvan hoặc các loại tương tự.

Tuy nhiên, khi sử dụng các thuốc long đờm loại tiêu nhày, người bệnh cần lưu ý thuốc có thể gây co thắt phế quản nên chống chỉ định cho người hen phế quản; thuốc làm tiêu màng nhầy bảo vệ dạ dày nên có thể làm bệnh nhân dạ dày tá tràng bị nặng hơn. Người bệnh không dùng các thuốc long đờm quá 10 ngày trừ phi có chỉ định của bác sĩ.

Xử trí khi ho kéo dài

Trong quá trình hỗ trợ các F0, bác sĩ Huy Hoàng nhận được không ít câu hỏi: "Tôi đã âm tính những vẫn ho không dứt, tôi phải làm sao?". Anh cho biết đối với ho khan, có thể vẫn còn virus chưa hết hẳn hoặc nhiễm virus đường hô hấp khác; ho do dị ứng, khói thuốc, hóa chất... Cách xử lý là dùng giảm ho bổ phế và thuốc chống dị ứng thế hệ cũ có thành phần alimemazin hoặc diphenhydramin (Theralene, Benadryl hoặc các loại tương tự).

Một số trường hợp là do trào ngược dạ dày thực quản, do khi bị Covid-19, dễ lo lắng, mất ngủ, suy nghĩ nhiều... gây tăng tiết acid dạ dày, gây rối loạn co thắt dạ dày thực quản, cũng gây ho khan. Trường hợp này cần dùng kháng acid để trung hòa dịch vị dạ đay, thuốc an thần nhẹ để giảm lo lắng, căng thẳng.

Đối với ho có đờm, có thể do người bệnh bị viêm phế quản, viêm phổi bội nhiễm vi khuẩn. Các trường hợp này phải thăm khám để bác sĩ chỉ định dùng kháng sinh và long đờm (thường dùng loại ambroxol) Người bệnh cũng có thể bị các bệnh phổi khác như: hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, giãn phế quản... khi đó, cần đi khám chuyên khoa hô hấp để được xử lý triệt để.

Với ho do nấm đường hô hấp, việc dùng kháng sinh, thuốc ức chế miễn dịch... có thể khiến một số loại nấm phát triển, dù bình thường không gây bệnh. Nếu dùng các biện pháp điều trị ở trên mà vẫn ho kéo dài thì cần nghĩ đến nhiễm nấm. Khi đó, người bệnh cũng phải có bác sĩ chuyên khoa thăm khám và sử dụng thuốc chống nấm (thường rất hại gan) để điều trị triệt để.

Tú Linh

• Cách chữa ho hậu Covid-19 bằng dược liệu
• Cách chữa ho hậu Covid-19 ở trẻ
• Bác sĩ tư vấn cách điều trị theo triệu chứng Covid-19