Họa Mi Chọi Vào 'mùa Chinh Chiến' - VnExpress Đời Sống

Không chỉ Việt Nam, chọi chim có ở nhiều nơi trên thế giới như Trung Quốc, Thái Lan hay Myanmar. Ở các nước khác, các trận đánh được thực hiện theo kiểu đối kháng trực tiếp trong một lồng to còn ở Việt Nam, để tránh sát thương cho chim, người chơi sẽ sử dụng cửa công - một dụng cụ để giữa hai cửa lồng họa mi khi chọi.

Mỗi con họa mi đực có một chiến thuật, đòn đánh khác nhau khi tham chiến. Có con ra đòn trực diện, không né tránh, gặp đối thủ là "ôm cửa" xung trận. Cũng có con lại thích dùng lối đảo lên đảo xuống, không sát cửa công nhằm trêu ngươi đối thủ. Những con chim này lúc đứng sát cửa lồng mổ cửa, đối phương lao vào thì lại lùi ra chờ đợi cơ hội ra đòn.

Tuy nhiên có những trận đấu ngay phút đầu đã nảy lửa. Cả hai mi đực liên tục lấy móng khóa đầu, cánh đối phương hoặc dùng mỏ nhọn mổ ngón, khuỷu chân hoặc vào chỗ hiểm của đối thủ. Với những mi đực có kinh nghiệm chúng còn có chiêu "sáp hồng", tức là dùng mỏ rút lưỡi đối thủ.

"Với những trận đấu ngang tài ngang sức, ở bên ngoài nghe rất rõ tiếng chúng mổ nhau rồi bứt lông", anh Nguyễn Hoành Hiệp (Trung Kính, Hà Nội), một người chơi họa mi chọi nhiều năm, kể.

Điều đặc biệt của thú chơi này là mỗi khi có cặp họa mi đực xung trận đều có cặp họa mi cái bên cạnh. Sự lì đòn hay hăng máu của mi đực phụ thuộc vào con mi cái. Khi lâm trận, chim mái hay sẽ xuống cầu, áp sát lồng con trống của mình rít lên từng hồi như thúc giục tình yêu thêm quả cảm mà thi đấu. Nhiều trận con trống thua không phải vì yếu hơn đối thủ mà con mái của nó bị con mái đối phương dọa, không dám xuống cầu để hộ chiến. Con đực vì thế bế tắc, không được tiếp thêm lửa mà bung hết các đòn thế của mình. 

Nhìn chung, họa mi cái rất chung tình khi ra trận, bởi chỉ hộ đực cho "quân nhà mình". Tuy nhiên, cũng có con cái lẳng lơ, thấy đực đối phương đẹp hoặc đánh giỏi là "phản quân", quay sang hộ đực của đội bạn. "Hiểu nôm na giống như thấy trai đẹp nhà hàng xóm quên luôn trai nhà mình. Lúc đó cũng buồn cười lắm nhưng cũng chẳng biết làm thế nào. Đó là bản năng tự nhiên của giống loài", anh Hiệp chia sẻ.

Luật chơi họa mi chọi quy định khi trọng tài rút cửa thẻ bắt đầu tính giờ, nếu chim nào sau khi đối thủ 4 lần nhảy xuống cửa công nhưng chim đó không chịu xuống cầu sẽ bị thua. Trường hợp đã chạm mỏ thì khi một trong hai con không tham chiến nữa, trọng tài đếm từ 1 đến 20 (tương đương 20 giây), con nào nhảy xuống cửa công trước là con chiến thắng. Trận chiến họa mi có khi diễn ra trong vòng vài phút, có trận lại diễn kéo dài vài chục phút vẫn không phân thắng bại... Tùy tình hình sức khỏe, mỗi con có thể tham chiến mỗi tuần một lần hoặc vài tháng một lần.

Sau mỗi trận chiến, mi đực về thường vẫn còn khá hăng máu, đặc biệt là những con đánh "dở mỏ". Người nuôi lúc này phải đặt chim ở chỗ mát, yên tĩnh và gần với con mái để lấy lại sức khỏe, tinh thần.

Với dân chơi chim, việc bỏ ra hàng chục đến hàng trăm triệu đồng để tậu một đôi chim chọi là điều không khó. Tuy nhiên cùng với số tiền đó để đầu tư cho bộ cóng (lọ đựng thức ăn và nước uống) và lồng chơi thì không phải ai cũng có đam mê như anh Hiệp.

Một bộ cóng có ba chiếc, hai to, một nhỏ. Hai chiếc to đựng đồ ăn và nước uống, chiếc còn lại đựng đồ ăn tươi như dế mèn, châu chấu. Cóng thường được làm từ đất nung, sừng, ngà voi... nhưng phổ biến nhất vẫn là cóng sứ. Trong hơn 20 năm chơi chim chọi, anh Hiệp sở hữu khoảng 30 bộ cóng đủ kiểu, nhưng trong đó quý nhất 2 bộ do anh tự thiết kế và đặt một nghệ nhân nổi tiếng Trung Quốc.

Đầu tiên là bộ cóng vẽ chân dung 108 vị anh hùng Lương Sơn Bạc. Để được sở hữu bộ cóng này, anh Hiệp đã phải lặn lội sang Trung Quốc tới ba lần, chi gần 30 triệu đồng. Nghệ nhân làm ra bộ cóng đã phải mất năm tháng mới hoàn thành tác phẩm và cam kết trong một năm sẽ không làm bộ thứ hai như vậy. Hiện tại, trên thị trường bộ cóng như của anh Hiệp đang được rao bán hơn 50 triệu đồng.

Bộ cóng thứ hai có tên "Anh hùng tương ngộ" vẽ cảnh giao đấu giữa hổ chúa và đại bàng. Bộ này khi về đến tay chủ nhân cách đây 10 năm cũng có giá lên tới 50 triệu đồng. Cũng giống như bộ cóng 108 vị anh hùng, màu vàng trên "Anh hùng tương ngộ" được vẽ bằng vàng 9999 nhằm tăng sự bóng bẩy cũng như quý giá của nó.

"Hai bộ cóng này tôi làm chỉ thỏa đam mê, thỉnh thoảng lôi ra ngắm chứ không mang thi đấu bao giờ. Trước tôi có một bộ cóng Quan Vân Trường cưỡi ngựa cũng rất quý, mang ra chinh chiến một lần và giành thắng lợi vang dội. Thế nhưng sau đó cũng cất đi làm kỷ niệm, không lộ diện lần thứ hai", anh Hiệp chia sẻ.

Với lồng, anh Hiệp cho hay không quá quan trọng việc lồng rẻ hay đắt, điều người chơi quan tâm nhất là sự tiện dụng và phù hợp với chim ở từng thời điểm khác nhau. Lúc mới bắt chim từ rừng về, khi thể lực còn yếu nên sử dụng lồng nhỏ để tránh những chấn thương nặng cho chim. Theo thời gian và tình trạng sức khỏe, kích thước chiếc lồng sẽ to dần.

Hiện có 2 nơi chính cung cấp lồng cho dân chơi chim đó là làng Vác (Thanh Oai, Hà Nội) và Trung Quốc. Những chiếc lồng đắt tiền nhất thường được làm bằng ngà voi, các nan lồng làm bằng đồi mồi, gỗ sưa đỏ có giá từ 500 đến 800 triệu đồng. Còn những loại thông thường được làm từ tre trúc, không chạm khắc thì giá dao động từ vài trăm đến vài triệu đồng.

Hải Hiền