Văn Miếu Xích Đằng

Văn miếu Xích Đằng 22/09/2017 | 6416

Một trong những công trình kiến trúc tiêu biểu có giá trị là văn miếu Xích Đằng tại phường Lam Sơn, thành phố Hưng Yên, biểu tượng về học vấn của nền văn hiến Hưng Yên.

Văn miếu Xích Đằng là một trong 6 văn miếu còn tồn tại trong cả nước- được khởi dựng từ thế kỷ 17 (thời hậu Lê) quy mô ban đầu còn nhỏ, đến năm Minh Mệnh thứ 20 (1839), triều Nguyễn, được xây dựng lại có quy mô như hiện nay trên nền của chùa Nguyệt Đường. Ngôi chùa lớn, tương truyền có 36 nóc, được Hương Hải thiền sư khởi dựng năm 1701, với sự trợ giúp của quan trấn thủ trấn Sơn Nam khi đó là Quận công Lê Đình Kiên. Dấu tích còn lại đến ngày nay là 2 mộ tháp đá: Phương Trượng Tháp và Tịnh Mãn Tháp. Năm 1992, Văn miếu Xích Đằng được Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng là di tích lịch sử văn hoá quốc gia. Đây là nơi thờ Khổng Tử, người được mệnh danh là “ người thày tiêu biêu của muôn đời" và Chu Văn An, thày giáo mẫu mực của nước Nam ở triều Trần. Toàn bộ khuôn viên Văn miếu có diện tích rộng gần 6 ha, nhìn ra hướng nam, phía trước là đầm Vạc, bên cạnh phía tây là hồ Văn. Nhìn toàn cảnh kiến trúc công trình đồng bộ và liền mạch, gồm các hạng mục được bố trí liên hoàn như: tam quan, nhà tả vu, nhà hữu vu, tòa đại bái, trung từ và tòa hậu cung. Từ điển Địa danh văn hóa và thắng cảnh Việt Nam của Nguyễn Như Ý và Nguyễn Thành Chương ghi rõ: văn miếu Xích Đằng là một trong 6 văn miếu còn tồn tại cho đến ngày nay của đất nước, là một trong hai văn miếu lâu đời nhất (đứng sau văn miếu Quốc Tử Giám, Hà Nội) còn tồn tại. Khi đến thăm văn miếu Xích Đằng, qua hồ Văn, đầm Vạc được trang điểm bởi đặc sản Hưng Yên là nhãn và sen, quang cảnh đầu tiên mà ta gặp là hình ảnh quen thuộc với sự hiện diện của 2 cây gạo cổ thụ hàng trăm năm tuổi, đứng trước tam quan, hay còn gọi là Nghi môn. Đây là một trong những công trình còn giữ được những nét kiến trúc độc đáo trong các văn miếu còn lại ở Việt Nam. Được dựng theo lối kiến trúc chồng diêm, hai tầng tám mái có lầu gác. Hai bên tam quan có hai bục loa, dùng để xướng danh sĩ tử và thông báo những quy định trong các kỳ thi hương trước đây. Thay vì lầu trống như ở các Văn miếu Quốc Tử Giám Hà Nội hay Văn miếu Mao Điền, của Hải Dương, thì ở Văn miếu Xích Đằng, lầu trống được thay vào bằng lầu chuông và lầu khánh. Tiếng chuông và tiếng khánh vang lên chính là lúc báo hiệu giờ thi đã bắt đầu và kết thúc, đồng thời nó cũng là tiếng cầu thỉnh tỏ lòng biết ơn, tri ân với những bậc hiền nho trong mỗi dịp lễ hội. Hai chiếc chuông và khánh đá của văn miếu cũng là những di vật cổ được đúc và tạo dựng từ thế kỷ 18. Qua Nghi môn, phía trong cổng là sân rộng, ở giữa sân là đường thập đạo, hai bên sân ngoài lầu chuông và lầu khánh là 2 dãy tả vu, hữu vu. Hai dãy nhà này hiện được dùng để trưng bày các hình ảnh và hiện vật liên quan đến giáo dục và các di tích lịch sử của tỉnh Hưng Yên. Khu nội tự văn miếu có kết cấu kiến trúc kiểu chữ Tam, bao gồm: tiền tế, trung từ và hậu cung, kiến trúc giống nhau, được làm theo kiểu vì kèo trụ trốn. Hệ thống mái được kết cấu theo kiểu “trùng thiềm địa ốc”. Mặt chính quay về hướng nam. Bên trong khu nội tự tỏa sáng với hệ thống các đại tự, câu đối, cửa võng và một hệ thống các trụ cột, kèo được sơn son thếp vàng. Ngoài các đồ thờ tự, hiện vật quý giá nhất trong văn miếu còn lưu giữ được đến ngày nay đó chính là 9 tấm bia đá khắc ghi tên tuổi, quê quán, chức vụ của 161 vị đỗ đại khoa ở trấn Sơn Nam thượng xưa. Trong đó có 138 vị quê Hưng Yên và 23 vị ở Thái Bình. Thế kỷ 17, để chấn hưng lại nền Nho học, triều đình đã cho thành lập nhiều trường học bên ngoài trường Quốc Tử Giám. Ở trấn Sơn Nam (gồm các tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thái Bình và một phần đất của Hà Nội và Hưng Yên) văn miếu Sơn Nam (văn miếu Xích Đằng khi đó) được xây dựng vừa làm nơi để thờ tự các bậc hiền nho, vừa là nơi tổ chức các kỳ thi của trấn. Sử sách còn ghi: Văn miếu Xích Đằng đã có lần là trường thi của khoa thi Hương, hoặc là nơi sát hạch học trò để đi thi Hương. Nhà bác học Lê Quý Đôn, đã dự kỳ thi hương ở Hưng Yên hồi ấy” Sau nhiều biến chuyển trong việc chia tách lại địa lý và đơn vị hành chính các trấn dưới các triều: Hậu Lê, Tây Sơn, nhà Nguyễn, văn miếu Xích Đằng trở thành văn miếu của trấn Sơn Nam và sau này là của tỉnh Hưng Yên. Từ các khoa thi đầu tiên đến khoa thi cuối cùng vào cuối thời nhà Nguyễn của nền học vấn phong kiến trước đây, tỉnh Hưng Yên đều có người đỗ đạt cao. Thời nào cũng có người tài của đất Hưng Yên đỗ đạt ra giúp nước. Trong đó có những dòng họ hiếu học và đỗ đạt cao như: Dòng họ Dương ở xã Lạc Đạo, huyện Văn Lâm, dòng họ Lê Hữu ở Liêu Xá, huyện Yên Mỹ, dòng họ Nguyễn Trung ở Thổ Hoàng, huyện Ân Thi.v.v. Học vị cao nhất được ghi danh ở các bia đá còn lưu lại là trạng nguyên Tống Trân, thời nhà Trần; trạng nguyên Nguyễn Kỳ, triều nhà Mạc; trạng nguyên Dương Phúc Tư, triều nhà Lê. Chức vụ cao nhất được biết đến là tiến sĩ Lê Như Hổ, quận công triều nhà Mạc… Ngay từ khi được xây dựng vào thế kỷ 17 dưới thời Lê và đến hết thời nhà Nguyễn sau này, văn miếu Xích Đằng là nơi tổ chức các kỳ thi, bái tế các bậc hiền nho vào mỗi dịp “xuân thu nhị kỳ” hằ̀ng năm như: ngày mùng 10 tháng giêng và 14 tháng 8 âm lịch, các chức sắc đầu tỉnh và nho sinh của toàn trấn Sơn Nam và tỉnh Hưng Yên sau này tổ chức tế lễ, đồng thời thi bình văn. Nối tiếp truyền thống của vùng đất hiếu học và văn hiến, sau ngày tái lập tỉnh Hưng Yên năm 1997, văn miếu Xích Đằng tiếp tục là nơi hàng năm diễn ra các hoạt động văn hóa, giáo dục trọng đại và có ý nghĩa của thành phố Hưng Yên và của tỉnh Hưng Yên như: các hoạt động thư pháp, hát ca trù đầu xuân, tổ chức ngày thơ Việt Nam, vinh danh và phát thưởng cho học sinh đỗ đạt cao, có thành tích học tập tốt. Ở văn miếu Hưng Yên hiện tại đang thờ hai pho tượng của Đức Khổng Tử và các bậc chư hiền nho gia. Cùng với đó là pho tượng của người thầy giáo lỗi lạc, người hiệu trưởng đầu tiên của văn miếu Quốc Tử Giám Chu Văn An. Khác với cách bài trí của các văn miếu khác, ở văn miếu Hưng Yên, tượng Chu Văn An được đặt thờ ngay ở phía giữa khu đại bái, còn tượng Đức Khổng Tử và các vị chư hiền nho gia được đặt thờ trong phần hậu cung. Điều này cho thấy sự kính trọng, vinh danh tấm lòng, đức độ người thầy lỗi lạc muôn đời của nền giáo dục Việt Nam mang tên Chu Văn An. Trải qua hàng trăm năm tồn tại, văn miếu Hưng Yên vẫn luôn là biểu tượng của tinh thần hiếu học và nền văn hiến Hưng Yên, trở thành địa chỉ quen thuộc của du khách gần xa khi đến thăm Phố Hiến. Đó cũng là niềm tự hào của mỗi người con xứ nhãn khi được sinh ra, lớn lên trên quê hương văn hiến, cách mạng anh hùng.

Bài viết liên quan

Khai mạc lễ hội Đền Thiên Hậu 18 giờ trước

Khai mạc Lễ hội đền Tân La năm 2024 18 giờ trước

Khai mạc Lễ hội truyền thống Đình An Vũ năm 2024 18 giờ trước

Lễ hội truyền thống Đền Mẫu 18 giờ trước

Lễ hội truyền thống Đình Hiến 18 giờ trước

Khai mạc lễ hội truyền thống đền Trần năm 2024 18 giờ trước

• Mới nhất
• Đọc nhiều nhất

Chương trình văn nghệ "Tổ Quốc và người lính" kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam

Đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Lê Huy kiểm tra việc thực hiện đề án 178 tại xã Bảo […]

Ban Chỉ huy Quân sự thành phố khánh thành và trao Nhà đồng đội tại xã Phú Cường

Thành phố tổ chức Hội nghị triển khai kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và giao chỉ tiêu ngân sách nhà nước năm 2025

Họp bàn dự thảo Đề án sắp xếp, tổ chức lại các cơ quan chuyên môn thuộc thành phố Hưng Yên

Chi bộ Công ty cổ phần may Hưng Long II tổ chức Lễ kết nạp Đảng viên mới

Kỳ họp thứ 18 HĐND thành phố khóa XXII, nhiệm kỳ 2021 - 2026

• • Kỳ họp thứ mười bảy, HĐND thành phố khóa XXII  nhiệm kỳ 2021 – 2026

• • Công bố quyết định thành lập Chi bộ Bệnh viện đa khoa Hưng Hà

• • UBND thành phố tuyên dương, khen thưởng đội bóng U 10 thành phố có thành tích xuất sắc tại giải bóng đá U10 tỉnh Hưng […]

• • UBND thành phố Hưng Yên tổng kết công tác quân sự, quốc phòng địa phương năm 2024

• • Tổ đại biểu số 08 HĐND thành phố khóa XXII nhiệm kỳ 2021 - 2026 tiếp xúc cử tri 2 xã Tân Hưng, Hoàng Hanh

• • Ra mắt mô hình điểm “Dân vận khéo 1+10” tại xã Quảng Châu

• • Trường tiểu học và THCS Hoàng Hanh đã tổ chức lễ đón Bằng công nhận đạt chuẩn Quốc gia

• VĂN BẢN MỚI PHÁT HÀNH

• - KẾ HOẠCH Tổ chức các hoạt động 90 năm Ngày truyền thống Dân quân tự vệ (28/3/1935 - 28/3/2025)
• - Nghị định quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng
• - QUYẾT ĐỊNH về việc công nhận kết quả trúng đấu giá quyền sử dụng đất cho nhân dân làm nhà ở trên địa bàn thành phố Hưng Yên đợt 14 năm 2024
• - QĐ về việc công nhận kết quả trúng đấu giá quyền sử dụng đất cho nhân dân làm nhà ở trên địa bàn thành phố Hưng Yên đợt 13 năm 2024
• - THÔNG TƯ Hướng dẫn cơ chế tổ chức thực hiện “ Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp khu vực tư nhân kinh doanh bền vững giai đoạn 2022-2025” ban hành kèm Quyết định số 167/QĐ-TTg ngày 08 tháng 02 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ
• [Xem thêm...]

TIN ẢNH HOẠT ĐỘNG

Thủ phủ nhãn lồng

Một số hình ảnh tại lễ khai mạc "Tuần lễ Nhãn lồng Hưng Yên tại Hà Nội năm 2017"

Đại hội Đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh CQCQ TP Hưng Yên nhiệm kỳ 2017 -2019

Quảng trường Nguyễn Văn Linh

HỎI ĐÁP MỚI NHẤT

• - Người hỏi: nguyễn đức dương

  việc đi từ hà nội về thành phố sau ngày 21/9

• - Người hỏi: Lê đình hinh

  Quy định về việc cách ly y tế

LIÊN KẾT ---- Liên kết website ---- Cổng thông tin điện tử tỉnh Hưng Yên Công ty điện lực Hưng Yên Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Văn phòng UBND tỉnh Sở Tài chính Sở Kế hoạch và Đầu tư Sở Giáo dục và Đào tạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Sở Công thương Sở Giao thông - Vận tải Sở Khoa học và Công nghệ Sở Nội vụ Sở Tài nguyên và Môi trường Sở Tư pháp Sở Xây dựng Sở Y tế Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Sở Thông tin và Truyền thông Thanh tra tỉnh Ngân hàng nhà nước Cục thuế tỉnh Đài PTTH tỉnh UBND huyện Yên Mỹ UBND huyện Văn Lâm UBND huyện Văn Giang UBND huyện Khoái Châu UBND huyện Kim Động UBND huyện Phù Cừ UBND huyện Mỹ Hào UBND huyện Ân Thi UBND huyện Tiên Lữ Ban quản lý các khu công nghiệp Ban quản lý khu đại học Thống kê nhanh

• 65 Đang Online
• 6781971 Đã truy cập