15 Loại Thực Phẩm Nên ăn Khi Bị ốm

Khi bạn bị ốm, việc ăn uống là cần thiết nhưng đôi khi khó khăn. Hãy chọn đúng các loại thực phẩm khi bạn ốm để cung cấp năng lượng đồng thời hỗ trợ cho bạn trong quá trình điều trị.

Một số loại thực phẩm nhất định sẽ có các thành phần có thể hỗ trợ trong việc phục hồi cơ thể trong khi phải chống chọi lại với bệnh tật. Thực phẩm có thể giúp giảm nhẹ một số triệu chứng và giúp bạn bình phục nhanh hơn. Dưới đây là 15 loại thực phẩm tốt nhất mà bạn nên ăn khi bị ốm.

Súp gà

Từ hàng trăm năm nay, súp gà dược coi là một giải pháp cho những người bị cảm lạnh thông thường. Súp gà dễ tiêu hóa, lại là nguồn cung cấp vitamin, chất khoáng, calo và protein – những chất cơ thể sẽ cần với lượng lớn hơn khi đang bị ốm. Súp gà cũng là nguồn cung cấp nước và các chất điện giải tuyệt vời nếu bạn đang có các triệu chứng tiêu chảy, mất nước hay sốt. Ngoài ra, các nghiên cứu còn chỉ ra rằng, súp gà sẽ hiệu quả hơn trong việc làm sạch chất nhầy ở mũi, so với các loại dịch khác. Cũng tức là, súp gà được coi là một loại thuốc chống ngạt mũi tự nhiên, có thể là bởi hơi nóng từ súp gà.

Một lý do khác cho hiệu quả này là bởi gà có chứa amino axt cysteine. N – acetyl – cysteine, một loại cysteine có khả năng phá vỡ cấu trúc của chất nhầy, kháng virus, chống viêm và có hiệu quả chống oxy hóa. Súp gà còn có thể ức chế hoạt động của bạc cầu đa nhân trung tính – tế bào bạch cầu gây ra các triệu chứng như ho và ngạt mũi. Tất cả lý giải tại sao súp gà lại là một giải pháp tốt khi bạn bị cảm lạnh hoặc cúm.

Nước hầm xương

Cũng giống như súp gà, nước hầm xương là uồng cung cấp nước tuyệt vời khi bạn đang bị ốm. Nước hầm xương có rất nhiều hương vị, chứa calo, vitamin và chất khoáng (magie, canxi, folate và phospho). Nếu uống nước hầm xương khi còn nóng, nước hầm xương sẽ có thể chống ngạt mũi do tác dụng của hơi nước nóng. Uống nước hầm xương là cách tốt để có đủ nước và hương vị của nước hầm xương có thể sẽ khiến bạn cảm thấy no. Nước hầm xương đặc biệt hữu ích trong trường hợp bụng bạn khó chịu và không ăn được những loại thực phẩm dạng rắn. 

Tỏi

Tỏi có thể đem đến cho bạn rất nhiều lợi ích về sức khỏe. Tỏi được sử dụng như một thảo mộc dùng để chữa bệnh từ rất nhiều thế kỷ, và được chứng minh là có khả năng chống vi khuẩn, virus và chống nấm. Tỏi cũng có khả năng kích thích hệ miễn dịch. Rất ít nghiên cứu có chất lượng tiến hành trên người khám phá hiệu quả của tỏi trong bệnh cảm lạnh hoặc cúm, nhưng một số nghiên cứu đã cho kết quả rất khả quan.

Một nghiên cứu chỉ ra rằng, những người ăn tỏi sẽ ít bị ốm hơn so với những người ít ăn tỏi khoảng 70%. Trong một nghiên cứu khác, những người ăn tỏi không chỉ ít bị ốm hơn mà nếu trong trường hợp họ bị ốm, thì thời gian hồi phục của nhóm những người ăn tỏi cũng sẽ nhanh hơn 3.5 ngày. Ngoài ra, một số nghiên cứu còn chứng minh rằng, chiết xuất từ tỏi trong các loại thực phẩm chức năng có thể kích thích hoạt động của hệ miễn dịch và làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh cảm lạnh hoặc cúm. Thêm tỏi và món súp gà hoặc nước hầm xương vừa có thể tăng thêm hương vị lại vừa tăng thêm hiệu quả chống lại cảm lạnh hoặc cúm.

Nước dừa

Giữ đủ nước là một trong số những điều tối quan trọng khi bạn bị ốm, đặc biệt là nếu bạn bị sốt, vã mồ hôi rất nhiều, nôn mửa, tiêu chảy vì những tình trạng này sẽ khiến bạn mất rất nhiều nước và chất điện giải. Nước dừa là một loại đồ uống tuyệt vời để nhấp môi khi bạn bị ốm. Ngoài vị ngọt và mùi thơm, nước dừa còn chứa đường glucose và các chất điện giải cần thiết cho việc bù điện giải. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nước dừa có thể giúp bạn lấy lại nước sau khi luyện tập thể thao và sau những trường hợp tiêu chảy nhẹ. Nước dừa cũng ít gây ra các triệu chứng khó chịu ở bụng hơn so với những loại đồ uống khác.

Ngoài ra, một số nghiên cứu trên động vật còn chỉ ra rằng, nước dừa có chứa các chất chống oxy hóa có thể chống lại các tổn thương oxy hóa và cải thiện lượng đường huyết. Tuy nhiên, một nghiên cứu khác cho thấy nước dừa sẽ gây đầy bụng nhiều hơn so với các loại đồ uống bù điện giải khác, do vậy nếu bạn chưa bao giờ uống nước dừa thì chỉ nên uống với tốc độ chậm và lượng vừa phải để xem phản ứng của cơ thể.

Trà nóng

Trà là một giải pháp yêu thích của nhiều người khi phải đối phó với các triệu chứng của cảm lạnh và cúm. Cũng như súp gà, trà nóng hoạt động như một chất chống ngạt mũi tự nhiên, giúp làm sạch đờm và chất nhầy ra khỏi khoang mũi. Tuy nhiên, bạn nên cẩn thận khi uống trà, chỉ nên uống trà có độ nóng vừa đủ để làm thông mũi. Trà nóng quá có thể gây kích thích họng nhiều hơn.

Bạn cũng không cần phải quá lo lắng về việc trà có thể gây mất nước. Mặc dù một số loại trà có chứa caffein, nhưng lượng caffein này rất nhỏ và không đủ để làm cơ thể mất nước. Điều này có nghĩa là nhấp vài ngụm trà trong suốt cả ngày là một cách tốt để bạn vừa có thể có đủ nước mà lại vừa giảm được triệu chứng ngạt mũi. Trà cũng có chứa polyphenol, một chất tự nhiên có trong thực vật và có rất nhiều lợi ích như chống oxy hóa, chống viêm và có tác dụng chống ung thư.

Tannin là một loại polyphenol khác được tìm thấy tỏng trà. Ngoài việc hoạt động như một chất chống oxy hóa, tannin còn có tác dụng chống virus, kháng khuẩn và chống nấm. Một nghiên cứu trên chuột chỉ ra rằng, axit tannic có trong trà đen có thể làm giảm lượng vi khuẩn thông thường phát triển ở họng. Trong một nghiên cứu khác, các loại trà khác nhau cũng có thể làm giảm ho hoặc giảm đau họng. Do vậy, trà nên trở thành một phần trong chế độ ăn của bạn khi bị ốm.

Mật ong

Mật ong có tác dụng kháng khuẩn và đã được sử dụng từ rất lâu đời bởi người Ai Cập cổ đại cho đến tận ngày nay. Một số bằng chứng cho thấy, mật ong có thể kích thích hệ miễn dịch. Mật ong không chỉ là loại thực phẩm tuyệt vời cho bạn khi đang bị ốm mà còn là một giải pháp cho những cơn ho gây ra do vi khuẩn. Rất nhiều nghiên cứu chứng minh rằng, mật ong có tác dụng giảm ho ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, bạn nên nhớ rằng, không nên cho trẻ dưới 1 tuổi sử dụng mật ong.

Trộn một nửa thìa mật ong với một cốc sữa ấm, một cốc nước hoặc một cốc trà. Đây là loại đồ uống bổ sung nước, giảm ho và có tác dụng diệt khuẩn rất tốt.

Gừng

Gừng được biết đến nhiều nhất với tác dụng giảm buồn nôn. Gừng cũng được chứng minh là có thể làm giảm buồn nôn liên quan đến thai nghén và điều trị ung thư. Ngoài ra, gừng còn hoạt động như một loại thuốc chống viêm không chứa steroid. Gừng được chứng minh là có tác dụng chống oxy hóa, chống khuẩn và chống ung thư. Do vậy, nếu bạn cảm thấy buồn nôn, thì gừng là loại thực phẩm thích hợp nhất để làm giảm cảm giác này.

Kể cả khi bạn không buồn nôn, gừng cũng có rất nhiều lợi ích khác và có thể nằm trong top những loại thực phẩm nên ăn khi bị ốm. Dùng gừng tươi khi nấu nướng, uống trà gừng hoặc bia gừng đều được cả. Miễn là bạn đảm bảo rằng, những thứ bạn dùng được làm từ gừng thật hoặc chiết xuất từ gừng, chứ không phải là chỉ có hương vị gừng.

Đồ ăn cay nóng

Đồ ăn cay nóng như ớt cay có chứa capsaicin, một chất sẽ tạo ra cảm giác nóng rát khi chạm vào. Với một lượng vừa đủ, capsaicin có thể làm giảm sự nhạy cảm và thường được sử dụng trong một số loại gel hoặc miếng dán giảm đau. Rất nhiều người nói rằng, ăn đồ ăn cay nóng có thể khiến bạn bị xổ mũi, làm dịch nhầy ở mũi chảy vào các xoang. Mặc dù chưa có nhiều nghiên cứu kiểm định những điều này, nhưng capsaicin có tác dụng làm mỏng dịch nhầy ở mũi và khiến dịch nhầy thoát ra nhanh hơn. Các loại thuốc xịt mũi có chứa capsaicin đã được sử dụng và chứng minh là có hiệu quả tốt để làm giảm ngứa mũi và ngạt mũi. Tuy nhiên, capsaicin cũng có thể kích thích việc sản xuất dịch nhầy, nên rất có thểm bạn sẽ bị xổ mũi, thay vì một chiếc mũi thông thoáng hơn.

Một lợi ích khác của capsaicin là giảm ho. Một nghiên cứu chỉ ra rằng uống viên uống có chứa capsaicin có thể cải thiện các triệu chứng ở những người bị ho mãn tính do capsaicin làm họ ít nhạy cảm với các kích thích hơn. Tuy nhiên, để có được những lợi ích này, bạn sẽ cần phải ăn đồ ăn cay nóng hàng ngày trong vòng vài tuần. Điều này sẽ không tốt cho những người có vấn đề về dạ dày và đường tiêu hóa. Đồ ăn cay nóng có thể gây đầy bụng, đau bụng và buồn nôn ở một số người.

Chuối

Chuối cũng là một loại thực phẩm tốt mà bạn nên ăn khi bị ốm. Chuối dễ tiêu hóa và có hương vị ngon, ngoài ra chuối còn cung cấp một lượng calo và chất rất lớn. Những người thường xuyên bị buồn nôn thường được khuyến cáo nên ăn chế độ BRAT (chuối – Banana, cơm – Rice, sốt táo – Applesauce, và bánh mỳ nướng – Toast). Một lợi ích khác của chuối là lượng chất xơ hòa tan có trong chuối. Nếu bạn bị tiêu chảy, chuối là một trong số những loại thực phẩm tốt nhất bạn có thể ăn vì chất xơ trong chuối có thể giúp làm giảm tiêu chảy.

Yến mạch

Cũng như chuối, yến mạch nhạt và dễ ăn trong khi vẫn cung cấp đủ lượng calo, vitamin và chất khoáng bạn cần khi bị ốm. Yến mạch có một số lợi ích về sức khỏe, bao gồm kích thích hệ miễn dịch và cải thiện đường huyết. Một nghiên cứu trên chuột chỉ ra rằng beta – glucan, một loại chất xơ có trong yến mạch, có thể làm giảm tình trạng viêm ở ruột. Điều này có thể làm giảm các triệu chứng như đau quặn bụng, đầy hơi và tiêu chảy.Tuy nhiên, bạn nên tránh mua các loại yến mạch đã được thêm các loại hương liệu nhân tạo hoặc thêm rất nhiều đường. Thay vào đó, hãy thêm một chút mật ong hoặc trái cây để tăng thêm hiệu quả chữa bệnh của món cháo yến mạch.

Sữa chua

Mỗi hộp sữa chua có thể cung cấp 150 calo và 8 gam protein. Vị mát của sữa chua cũng có thể làm dịu cổ họng của bạn. Sữa chua cũng rất giàu canxi, vitamin và chất khoáng. Một số loại sữa chua còn chứa các lợi khuẩn có lợi cho đường ruột. Các bằng chứng đã cho thấy sữa chua có thể giúp cả người lớn và trẻ nhỏ ít bị cảm lạnh hơn, hồi phục nhanh hơn sau khi bị ốm và uống ít kháng sinh hơn. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trẻ nhỏ được bổ sung lợi khuẩn sẽ cảm thấy khỏe hơn và hồi phục nhanh hơn khoảng 2 ngày, mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng cũng giảm đi khoảng 55%. Một số người cho rằng các sản phẩm từ sữa sẽ làm dầy thêm lớp chất nhầy.

Tuy nhiên, rất nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng các sản phẩm từ sữa không gây ra sự thay đổi gì về cơn ho, ngạt mũi hay sự sản xuất chất nhầy, kể cả với người đang bị ốm. Tuy nhiên, nếu bạn thấy các sản phẩm từ sữa làm nặng thêm các triệu chứng ngạt mũi của bạn, hãy thử ăn các loại thực phẩm lên men khác có chứa lợi khuẩn hoặc thử uống thực phẩm chức năng có lợi khuẩn.

Một số loại trái cây

Trái cây là nguồn cung cấp tuyệt vời các loại vitamin, chất khoáng và chất xơ – những chất có thể hỗ trợ chức năng miễn dịch của bạn. Một số loại trái cây có thể chứa các thành phần có lợi tên là anthocyanin. Đây là những loại flavonoid giúp trái cây có màu đỏ, xanh và tím như dâu, nam việt quất, mâm xôi. Anthocyanin khiến cho các loại trái cây họ dâu trở thành những loại thực phẩm tuyệt vời khi bị ốm bởi chúng có tác dụng chống viêm rất mạnh, chống virus và tăng cường miễn dịch.

Rất nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng chiết xuất từ những loại trái cây giàu anthocyanin có thể hạn chế một số loại vi khuẩn và virus gắn vào tế bào, đồng thời kích thích khả năng đáp ứng miễn dịch. Lựu đỏ có tác dụng chống khuẩn và chống virus rất mạnh, có thể hạn chế các loại vi khuẩn và virus gây ngộ độc thực phẩm như E.coli và Salmonella. Thêm một vài lát trái cây vào món cháo yến mạch hoặc vào ly sữa chua của bạn để có thêm nhiều lợi ích hoặc thêm vào món sinh tố trái cây lạnh để làm dịu cổ họng.

Trái bơ

Trái bơ là một loại trái cây kỳ lạ, bởi chứa rất ít carbohydrate nhưng lại rất giàu chất béo. Đặc biệt, bơ lại rất giàu chất béo không bão hòa đơn – loại chất béo tốt cho sức khỏe, tương tự như chất béo có trong dầu oliu. Trái bơ là một loại trái cây tuyệt vời khi bị ốm bởi bơ cung cấp calo, vitamin, chất khoáng mà cơ thể cần. Bơ cũng rất mềm, nhạt và dễ tiêu hóa. Vì bơ rất giàu chất béo, đặc biệt là axit oleic nên bơ có thể làm giảm viêm và đóng vai trò quan trọng trong chức năng miễn dịch.

Rau có lá xanh

Rau có lá xanh như rau cải, cải xoăn hay diếp cá chứa rất nhiều vitamin, chất khoáng và chất xơ. Những loại rau này còn là nguồn cung cấp vitamin A, C, K và folate rất tốt. Các loại rau có lá xanh đập cũng chứa rất nhiều chất có tác dụng chống oxy hóa, có thể bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương và chống viêm, chống vi khuẩn.

Cá hồi

Cá hồi là một trong số những loại protein tốt nhất bạn nên ăn khi bị ốm. Cá hồi mềm, dễ ăn và chứa rất nhiều protein tốt cho sức khỏe. Cá hồi đặc biệt giàu axít béo omega 3, có tác dụng chống viêm rất mạnh. Cá hồi cũng là một nguồn cung cấp vitamin và chất khoáng tuyệt vời, bao gồm vitamin  D – loại vitamin đóng vai trò quan trọng trong chức năng miễn dịch.

Nghỉ ngơi, uống nhiều nước và ăn đủ các chất là điều quan trọng nhất giúp bạn cảm thấy khỏe hơn và hồi phục nhanh hơn sau khi bị ốm. Một số loại thực phẩm, ngoài cung cấp năng lượng, còn có rất nhiều lợi ích khác với bạn, đặc biệt là khi đang ốm. Tuy nhiên, không có một loại thực phẩm đơn lẻ nào có thể chữa khỏi căn bệnh của bạn. Do vậy, ăn đúng loại thực phẩm có thể hỗ trợ hệ miễn dịch và giúp làm giảm nhẹ một số triệu chứng khi bị ốm.

TS.BS. Phan Bích Nga - Tổng hợp từ AuthoritynutritionViện y học ứng dụng Việt Nam