20/03/2003: Chiến Tranh Iraq Bùng Nổ - Nghiên Cứu Quốc Tế

Nguồn: “War in Iraq begins,” History.com (truy cập ngày 19/03/2015.)

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này năm 2003, Hoa Kỳ, cùng các lực lượng liên minh chủ yếu đến từ Vương quốc Anh, đã khơi mào cuộc chiến tại Iraq. Ngay sau khi những vụ nổ bắt đầu lay chuyển Baghdad, thủ đô Iraq, Tổng thống Mỹ khi đó là George W. Bush đã lên phát biểu trên truyền hình: “Vào giờ này, các lực lượng của Hoa Kỳ và đồng minh đang ở trong giai đoạn đầu của những hoạt động quân sự nhằm giải giáp Iraq, giải phóng người dân của họ, và bảo vệ thế giới khỏi hiểm nguy.” Tổng thống Bush và các cố vấn của ông quyết định gây chiến vì tin rằng Iraq, dưới tay kẻ độc tài Saddam Hussein, sở hữu hoặc đang trong quá trình xây dựng các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Chiến sự bắt đầu khoảng 90 phút sau hạn chót mà Mỹ đặt ra cho Saddam Hussein, hoặc phải rời khỏi Iraq, hoặc phải đối mặt với chiến tranh. Những mục tiêu đầu tiên mà theo Bush là “có tầm quan trọng quân sự” bị tấn công bằng một loạt tên lửa Tomahawk đến từ những máy bay ném bom và tàu chiến đóng quân ở Vịnh Ba Tư. Để đáp lại cuộc tấn công, đài phát thanh Cộng hòa Iraq ở Baghdad thông báo, “những tên quỷ dữ, kẻ thù của Chúa, của quê hương và nhân loại, đã ngu ngốc xâm lược tổ quốc và nhân dân chúng tôi.”

Bài đang hotChính sách Trung Đông của Trump có đưa ông vào lịch sử?

Dù Saddam Hussein tuyên bố hồi đầu tháng 3 năm 2003 rằng “không nghi ngờ gì các tín hữu sẽ chiến thắng trong cuộc chiến chống quân xâm lược,” ông ta đã phải bỏ trốn sau khi Mỹ đổ bộ, chỉ thỉnh thoảng phát biểu với người dân của mình thông qua những đoạn băng ghi âm. Lực lượng liên minh đã lật đổ chính quyền Hussein và kiểm soát các thành phố lớn của Iraq chỉ sau 3 tuần với rất ít thương vong. Tổng thống Bush tuyên bố kết thúc hoạt động chiến đấu quy mô lớn vào ngày 1 tháng 5 năm 2003. Dù lực lượng quân sự thông thường của Iraq đã bị đánh bại, quân nổi dậy đã tiếp tục tiến hành chiến tranh du kích dữ dội trên cả nước trong nhiều năm sau khi Mỹ tuyên bố chiến thắng quân sự, kết quả là hàng ngàn người dân, binh lính của lực lượng liên minh và phe nổi dậy thiệt mạng.

Sau một cuộc truy lùng gắt gao, lính Mỹ tìm thấy Saddam Hussein trốn trong một cái hố sâu khoảng 1,8 đến 2,4 mét, cách thành phố quê nhà Tikrit khoảng 14,5 kilômét. Ông ta không chống cự và không bị thương trong cuộc bắt giữ. Một người lính có mặt tại hiện trường mô tả ông ta là “người đàn ông đầu hàng trước số phận.” Hussein bị bắt giữ và bị đưa ra tòa vì tội ác chống lại nhân dân, bao gồm cả giết người hàng loại, vào tháng 10 năm 2005.

Tháng 6 năm 2004, chính phủ lâm thời được lập ra sau khi Hussein bị lật đổ chuyển giao quyền lực cho Chính phủ Lâm thời Iraq. Tháng 1 năm 2005, người dân Iraq bầu lên 275 thành viên Quốc hội. Một hiến pháp mới cho đất nước được phê chuẩn vào tháng 10 năm đó. Ngày 6 tháng 11 năm 2006, Saddam Hussein bị cáo buộc phạm các tội ác chống lại nhân loại và bị kết án tử hình bằng cách treo cổ. Sau khi kháng cáo bất thành, ông bị hành quyết vào ngày 30 tháng 12 năm 2006.

Người ta chưa bao giờ phát hiện được vũ khí hủy diệt hàng loạt ở Iraq.