30 Năm Quân Tình Nguyện Việt Nam Rút Khỏi Campuchia - Báo Tuổi Trẻ

Tượng đài Quân tình nguyện Việt Nam giải phóng Campuchia tại Phnom Penh - Ảnh: TIẾN TRÌNH

"Quân đội Việt Nam, nhân dân Việt Nam đã có ơn rất lớn với đất nước chúng tôi. Điều này không chỉ tôi nói, Thủ tướng Hun Sen nhiều lần nhắc đến, mà nhiều thế hệ người dân Campuchia nhắc đến. Không chỉ chúng tôi, quốc tế cũng thừa nhận đều đó" - đại tá Sea Sokha, trưởng Đoàn công tác biên giới Campuchia - Việt Nam, thường trực tại Quân khu 3, thuộc Bộ Tư lệnh lục quân Campuchia, chia sẻ với Tuổi Trẻ.

Đại tá Sea Sokha kể rằng những năm Campuchia chìm dưới ách cai trị tàn bạo của quân Khmer Đỏ, cá nhân ông cũng nhiều lần chạy sang Việt Nam lánh nạn và được người dân, chính quyền Việt Nam cưu mang.

Ông cho biết sau khi Phnom Penh được giải phóng năm 1979, tàn quân của Pol Pot có khắp nơi. Họ tiếp tục giết hại, tiếp tục phá hoại còn khủng khiếp hơn. Lúc đó, quân đội Việt Nam mới ở lại bảo vệ người dân, giúp đỡ xây dựng chính quyền, xây dựng kinh tế.

Khi nghe nhắc lại chuyện cách nay đã 30 năm, ông Doi Soi - nguyên phó tỉnh trưởng Koh Kong - nói khi trở lại trung tâm tỉnh Koh Kong, đi đâu ông cũng gặp những ngôi mộ tập thể. Nhiều gia đình đã không còn. Những nhà cửa, cầu cống, công trình đều bị phá hủy... "cái chết bao trùm khắp nơi".

Koh Kong là tỉnh giáp với Thái Lan, địa bàn hoạt động chống phá dữ dội của tàn quân Khmer Đỏ. Sau khi Phnom Penh được giải phóng, quân diệt chủng càng tăng cường khủng bố, giết chóc nhiều hơn.

"Tôi nhớ thời điểm đó bệnh viện do quân đội Việt Nam dựng lên ở Srey Ampư (ruộng muối), ngày nào cũng có người chết, bị thương được chở vào đây. Quân đội có, dân thường có. Lúc đó bộ đội Việt Nam mà rút đi chắc quân Pol Pot sẽ quay lại tàn sát hết" - ông nhắc đến giai đoạn khó khăn, về những người bạn Việt Nam với lòng biết ơn, mà ông nói rằng "tới chết cũng không quên".

"Người ta có thể bôi đen anh theo ý họ muốn. Nhưng người ta không thể bôi đen sự thật. Sự thật là quân Việt Nam đã không giải phóng rồi bỏ rơi chúng tôi. Mà họ còn đưa đất nước chúng tôi đến nơi an toàn rồi mới rút quân về nước" - ông En Busat, một cán bộ Đảng Nhân dân cách mạng Campuchia, nói Việt Nam đã hành xử "rất trách nhiệm và chân tình" khi giữa nhiều sức ép, nhiều thủ đoạn của kẻ xấu vẫn kiên định giúp Campuchia.

* Ông Nguyễn Văn Triệu(nguyên chuyên gia đoàn A50, lĩnh vực thủy sản): Những năm tháng tự hào

A50 là đoàn chuyên gia TP.HCM gửi đến giúp Phnom Penh. Đang là kỹ sư thủy sản ở Sở Nông nghiệp, tôi được phân công vào A50 và đến Campuchia tháng 3-1979.

Khi ấy, Phnom Penh đúng nghĩa một "thành phố chết": không có người, không điện, nước, không chợ, không bệnh viện, trường học, chùa chiền, cũng không có tiền.

TP.HCM đã gửi đến cả công nhân vệ sinh để dọn dẹp, công nhân điện, nước để sửa chữa hệ thống điện, bác sĩ để khôi phục bệnh viện, giáo viên để mở lại trường, cán bộ đoàn hội để gây dựng lại sinh hoạt và hệ thống quản lý.

Tôi làm việc ở Campuchia gần 9 năm, xuyên suốt những giai đoạn mà chúng tôi được quán triệt rất kỹ về mục đích: lúc đầu làm giúp bạn, sau đó là giúp bạn làm, để bạn tự chủ sau khi mình về nước.

Bản thân tôi rất tự hào đã hướng dẫn bạn xây dựng được phòng thủy sản để khôi phục và quản lý ngành đánh bắt cá; khôi phục trại cá, hai xưởng nước mắm, ba xưởng đóng tàu; xây dựng được quan hệ liên kết, hợp tác với TP.HCM đánh bắt cá, trao đổi "cá chượp" làm nguyên liệu nước mắm với Hãng Liên Thành...

Những tháng năm ấy là niềm tự hào lớn của đời tôi, đã được góp phần vào một việc lớn chí tình chí nghĩa của đất nước.

* Ông Trương Minh Nhựt (nguyên chuyên gia đoàn A50, lĩnh vực thanh niên): Giúp đào tạo cán bộ cho Đảng CPP

Tôi được gửi đến đoàn A50 năm 1985, khi là phó bí thư Thành đoàn TP.HCM. Chúng tôi đã giúp Phnom Penh xây dựng lại các đội thiếu nhi, thiếu niên, đoàn thanh niên, thanh niên xung phong, xây dựng trường học, nhà văn hóa, phát động các phong trào...

TP.HCM đã gửi đến hàng ngàn người như tôi, ở đủ mọi lĩnh vực: an ninh, quân sự, kinh tế, chính trị, nông nghiệp, giáo dục, thương nghiệp, văn hóa, đoàn thể...

Qua thời kỳ đầu là giúp bề rộng, sang giai đoạn chúng tôi thì đi về chiều sâu, giúp bạn xây dựng, củng cố hệ thống chính quyền, đoàn thể từ phường, xã đến trung ương.

Kết quả những công việc ấy đo lường đến hôm nay vẫn rất hiệu quả. Rất nhiều cán bộ đoàn thể mà chúng tôi đã giúp xây dựng và trưởng thành khi xưa nay vẫn đang vững vàng trong hệ thống chính trị, nắm giữ những vị trí chủ chốt trong Đảng Nhân dân cách mạng Campuchia (CPP).

PHẠM VŨghi

30 năm ngày trở về của 'đội quân nhà Phật'

TTO - Hôm nay (26-9) đánh dấu tròn 30 năm quân tình nguyện Việt Nam hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia khi người lính tình nguyện Việt Nam cuối cùng rời khỏi đất nước chùa tháp. 26-9 trở thành ngày trở về của "đội quân nhà Phật".