Ăn Bánh Bao Cadé, Xôi Cadé Các Kiểu Mãi Nhưng Có Ai Biết được Chữ ...

Vào buổi sáng, một người Sài Gòn trung bình có thể ăn hai đến ba chiếc bánh bao cadé để lót dạ, có thể kèm theo một ly cà phê sữa hoặc sữa đậu nành. Đến buổi chiều, nếu thấy đói nhưng chưa tới giờ cơm, họ cũng có thể mua một gói xôi cadé. Xong trên đường đi làm về ghé ngang tiệm bánh mua quà vặt cho con cái, trong tiệm bánh cũng có thể bán nào là bánh mì nhân cadé, bánh nướng nhân cadé, bánh su cadé…

Các món ăn cadé là cực kì quen thuộc với người Sài Gòn nhưng hiếm ai hiểu được cadé nghĩa là gì.

Trong thâm tâm của nhiều người, cadé là một loại nhân bánh màu vàng, có vị béo ngọt như custard, được làm từ trứng, đường, sữa… Tuy nhiên điều khiến cadé khác với custard là hương thơm đặc trưng của dừa, được lấy từ thành phần nước cốt dừa có trong hỗn hợp cadé. Đại đa số chúng ta đều biết cadé là một loại nhân, và chúng ta ăn những món bánh có nhân cadé thường xuyên.

Song, hiếm ai biết được rằng hai tiếng "cadé" treo trong miệng mình mỗi khi gọi món có nghĩa thực sự là gì. Nó là ngôn ngữ của nước nào? Nó chỉ thành phần nào trong món ăn? Nó có nghĩa gốc là gì…? Hầu như không ai biết cả.

Chúng ta biết bánh bao cadé là món ăn có xuất xứ từ người Hoa, song hai chữ cadé trong tiếng Hoa, dù có tra "nát" cả từ điển cũng không biết nó là từ gì. Hai tiếng này trong ngôn ngữ Trung Quốc dường như không có nghĩa. Nhiều người cho rằng nó là danh từ riêng, chứ không phải tính từ hay tên một loại nguyên liệu nào đó. Và sự thật thì cũng gần như vậy.

Bánh bao cadé xuất xứ từ người Hoa nhưng chữ cadé lại không bắt nguồn từ tiếng hoa.

"Cadé" là phiên âm của "Kaya", là một loại sốt hoặc mứt có nguồn gốc từ người Malaysia gốc Hoa. Kaya trong triếng Malaysia có nghĩa là "béo, ngậy" và được người Malaysia lấy làm tên của loại sốt này. Cái tên này sau được người Hoa phiên âm trại đi thành "咖椰" (đọc là ka-ye, có nghĩa đen là "thêm dừa vào").

Mứt kaya.

Thế rồi, theo các sự kiện giao thoa văn hoá trong tiến trình lịch sử, món ăn này được mang sang Việt Nam với cái tên phổ biến là cadé, trong đó nổi nhất là món bánh bao cadé. Tuy nhiên, người Trung Quốc lại không gọi món bánh này là cadé mà gọi là "nãi hoàng bao" (có nghĩa là bánh bao nhân sữa vàng).

Song, nhân cadé trong bánh mà chúng ta thường ăn cũng có rất nhiều điểm khác biệt so với nước sốt kaya của người Malaysia. Loại nước sốt này thường được dịch ra tiếng Anh mà "coconut jam", nghĩa là mứt dừa. Loại này giống như các loại mứt dâu, mứt táo… được đóng hộp làm sản xuất hàng loạt tại nhiều quốc gia Đông Nam Á như Malaysia, Indonesia và Singapore. Mứt này được dùng với bánh mì nướng, bánh sandwich hoặc dùng làm nhân các món bánh. Mứt kaya được làm từ trứng, đường, sữa và nước cốt dừa. Đôi khi người Malaysia cũng thêm vào một ít lá dứa để tăng độ thơm (mứt kaya thêm lá dứa thường có màu xanh lá).

Mứt kaya ăn cùng bánh mì.