ẢNH HƯỞNG CỦA DINH DƯỠNG ĐẠM VÀ ĐIỀU KIỆN CANH TÁC ...

1. Ảnh hưởng của dinh dưỡng đạm và nhiệt độ đến năng suất, chất lượng và hiệu quả sử dụng nước ở cà chua

Ảnh hưởng của dinh dưỡng đạm và nhiệt độ đến năng suất cà chua

Nhiệt độ có ảnh hưởng trực tiếp đến sự trao đổi chất, do đó ảnh hưởng đến sự phát triển của quả cà chua và giá trị dinh dưỡng của nó (Danny và cộng sự, 2014).

Bất kể nhiệt độ trung bình hàng năm là 6–12°C hay 12–23°C, năng suất cà chua đều tăng đáng kể và tăng nhiều ở 12–23°C.

Ảnh hưởng của dinh dưỡng đạm và nhiệt độ đến chất lượng cà chua

Nhiệt độ trung bình hàng năm khác nhau có thể ảnh hưởng đến quá trình quang hợp khác nhau và sau đó làm giảm sự vận chuyển của chất khô tích luỹ đến quả cà chua trong quá trình quả to ra (Cammarano và cộng sự, 2020).

Bất kể mức cung cấp đạm như thế nào, nhiệt độ trung bình hàng năm tăng lên có lợi cho việc phân bổ tổng chất rắn hoà tan, vitamin C và lượng đường hòa tan cho quả cà chua.

Điều này có thể tương quan với sự gia tăng nhiệt độ trung bình hàng năm, thúc đẩy con đường tổng hợp vitamin C và tăng bức xạ ở quả cà chua, tăng khả năng quang hợp và hàm lượng đường trong quả (Dumas và cộng sự, 2003 ; Lee và Kader, 2000).

Tuy nhiên, sự thay đổi tỷ lệ axit hữu cơ ở các mức đạm khác nhau cho thấy một xu hướng ngược lại, cụ thể là nhiệt độ trung bình hàng năm thấp hơn có lợi cho sự tích luỹ của axit hữu cơ.

Hàm lượng vitamin C của cà chua trồng trong nhà kính/trong chậu cao hơn so với cà chua trồng ngoài đồng ruộng ở mức đạm cao. Tuy nhiên, Lopez-Andreu và cộng sự. (1986) thu được kết quả ngược lại. Sự khác biệt có thể chủ yếu là do khoảng cách giữa các cây cà chua trồng trong nhà kính/trong chậu lớn hơn, điều này ảnh hưởng đến mức độ tiếp xúc với ánh sáng, do đó cải thiện vitamin C của cà chua.

Hàm lượng lycopene được sử dụng để biểu thị chỉ số mức độ trưởng thành (Cabibel và Ferry, 1980). Ở mức cung cấp đạm tối ưu, nhiệt độ trung bình hàng năm 12–23°C đã cải thiện rõ rệt hàm lượng lycopene trong quả cà chua. Ngược lại, nhiệt độ thấp hơn (6–12°C) làm giảm đáng kể sự tích lũy lycopene.

Kết quả tương tự đã được báo cáo bởi (Davies và cộng sự, 1981; Hamauzu và cộng sự, 2008; Krumbein và cộng sự, 2006; Dumas và cộng sự, 2003), chỉ ra rằng nhiệt độ từ 16 đến 21°C có lợi cho sự tổng hợp lycopene, quá trình sinh tổng hợp lycopene bị ức chế mạnh dưới 12°C.

Sự khác biệt này có lẽ là do môi trường có nhiệt độ cao hơn có thể có cường độ ánh sáng cao hơn (Merzlyak và cộng sự, 2002), trong khi sự tương quan giữa quang hợp, hô hấp và nước bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ thấp hơn (Graham và Patterson, 1982).

Ảnh hưởng của dinh dưỡng đạm và nhiệt độ đến hiệu quả sử dụng nước của cà chua

Người ta không tìm thấy sự khác biệt đáng kể về hiệu quả sử dụng nước của cà chua sau khi bón nhiều đạm trong khoảng từ 6–12°C và 12–23°C.

Lý do chính có thể là mặc dù nhiệt độ trung bình hàng năm khác nhau có thể ảnh hưởng đến sự thoát hơi nước và sinh trưởng của thực vật, lượng đạm đầu vào cao sẽ dẫn đến tình trạng thiếu oxy ở rễ, axit hóa đất và sau đó làm giảm khả năng hấp thụ của rễ và gia tăng các loại nấm gây bệnh trong đất và tuyến trùng rễ (Li và cộng sự. , 2016 ; Lv và cộng sự, 2020).

2. Ảnh hưởng của dinh dưỡng đạm và pH đất đến chất lượng cà chua

Đặc tính hóa học của đất như độ pH sẽ ảnh hưởng đến sự hấp thu nước và khoáng, do đó ảnh hưởng đến giá trị dinh dưỡng của cà chua (Dorais và cộng sự., 2008). Cung cấp đạm làm tăng tổng chất rắn hoà tan của quả cà chua nhiều hơn ở pH đất cao hơn (≥7) so với ở pH đất thấp hơn (<7).

Tuy nhiên, độ pH của đất không có ảnh hưởng đáng kể đến tổng chất rắn hòa tan khi cung cấp đạm ở tỷ lệ thấp và tối ưu. Điều này có thể là do sự gia tăng độ pH của đất có tương quan thuận với sự sẵn có của hầu hết các chất dinh dưỡng đa lượng và vi lượng cho cây cà chua (Holland và cộng sự, 2017).

Bên cạnh đó, tốc độ nitrat hóa bị ảnh hưởng tích cực bởi độ pH của đất (Robertson và Groffman, 2007), do đó ảnh hưởng đến các thành phần trong đất và sự hấp thu chất dinh dưỡng của cây.

Vitamin C là chất chống oxy hóa hiệu quả nhất trong cà chua (Smirnoff, 1996). Vitamin C của cà chua trồng trên đất có pH <7 cao hơn đáng kể so với trồng trên đất có pH ≥7. Tương tự như vậy, đất chua (pH <7) có lợi hơn đối với tỷ lệ axit/đường và sự khác biệt này là đáng kể.

Những kết quả này có thể là do độ pH của đất thấp có lợi cho sự tích luỹ và phát thải các dòng oxit nitric (N2O), vốn là một loại khí nhà kính tiềm năng, do đó làm tăng nhiệt độ môi trường (Urovec và cộng sự, 2021).

Sự gia tăng nhiệt độ thúc đẩy con đường tổng hợp vitamin C, tăng bức xạ của quả cà chua, tăng khả năng quang hợp của quả và hàm lượng đường trong quả (Dumas và cộng sự., 2003; Lee và Kader, 2000).

3. Ảnh hưởng của dinh dưỡng đạm và độ sâu nước tưới đến năng suất, chất lượng cà chua

Tưới tiêu là một trong những yếu tố chính có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu nước và chất dinh dưỡng của cây trồng ở mức độ lớn (Li và cộng sự, 2020; Mofokeng và cộng sự, 2015).

Trong nghiên cứu này, kết quả đã chứng minh rằng khả năng tăng năng suất cà chua lớn nhất thu được khi có sự tương tác của độ sâu nước tưới trung bình (200–300 mm) và tỷ lệ đạm tối ưu (236–354 kg/ha).

Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây được báo cáo bởi Du và cộng sự. (2017) và Sun cộng sự. (2013). Có thể do tưới tiêu và lượng đạm thích hợp có thể thúc đẩy sự phối hợp phát triển của các cổ rễ và định hình cấu trúc tán cây hợp lý, có lợi cho việc tích lũy sinh khối trên mặt đất và tạo nền tảng cho năng suất cao (Deng và cộng sự, 2015).

Tỷ lệ tăng tổng chất rắn hòa tan cao hơn khi tưới ở độ sâu thấp và trung bình (tương ứng là <200 mm và 200–300 mm) so với độ sâu tưới cao (> 300 mm) trong điều kiện tỷ lệ đạm thấp, có thể là do sự tích tụ nước trong quả thấp hơn và sự pha loãng của các thành phần trong quả thấp hơn (Mitchell và cộng sự, 1991; Guichard và cộng sự, 1999).

Mùi vị của cà chua phần lớn được xác định bởi hàm lượng đường hòa tan, axit hữu cơ và tỷ lệ axit/đường (Kader, 2008). Độ sâu nước tưới trên 300 mm trong điều kiện tỷ lệ đạm cao làm tăng đáng kể lượng đường hòa tan trong quả cà chua, nhưng không có sự khác biệt đáng kể nào được quan sát thấy trong axit hữu cơ và tỷ lệ axit/đường ở quả cà chua giữa ba độ sâu nước tưới này trong điều kiện tỷ lệ đạm cao.

Zheng và cộng sự. (2013) cũng báo cáo rằng trong một phạm vi thích hợp, sự tích luỹ nước đã giảm nhưng nhưng axit hữu cơ có sự thay đổi đáng kể.

Sự kết hợp tối ưu giữa đạm và tưới tiêu là độ sâu nước tưới trên 300 mm trong điều kiện tỷ lệ đạm cao, có thể do độ sâu nước tưới cao làm chuyển hoá dinh dưỡng của cây cà chua và sự hấp thụ qua rễ (Qiu và cộng sự, 2017).

Công ty TNHH Funo biên tập