Ba đời Theo Nghiệp Xiếc - ảo Thuật

Xiếc, ảo thuật vốn được xem là nghề gian khổ, hiểm nguy, thế nhưng bằng niềm đam mê, ảo thuật gia - NSƯT Trần Định vẫn quyết tâm bám nghề mà ông cho là “nghiệp” của đời mình. Hơn 50 năm gắn bó với nghề, nếm trải đủ vinh quang, cay đắng và cả nước mắt, giờ đây ảo thuật gia Trần Định đang cố gắng truyền “lửa” cho thế hệ mai sau.

Cha truyền, con nối

Gia đình NSƯT Trần Định trong một tiết mục xiếc - ảo thuật.

Trở về sau chuyến lưu diễn trước thềm Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, ảo thuật gia Trần Định trải lòng về khoảng thời gian hơn 50 năm gắn bó với nghề xiếc, ảo thuật đầy gian khổ và hiểm nguy. Gia đình ông đã 3 đời theo nghề xiếc, ảo thuật. Năm 1970, khi còn nhỏ, ông đã theo cha, mẹ là nghệ sĩ Trần Lực - Lê Hoa cùng 7 anh chị em trong gia đình đi biểu diễn khắp nơi. Sau ngày đất nước thống nhất, ông gia nhập vào Đoàn ca múa, xiếc, ảo thuật Hương miền Nam (TP Hồ Chí Minh). Ngoài theo đoàn biểu diễn, Trần Định còn nhận cộng tác biểu diễn thêm tại các tỉnh miền Tây. Sau đó, ông chuyển về Đoàn ca múa Hậu Giang (nay là TP Cần Thơ) và chính nơi này là bệ phóng để tên tuổi ảo thuật gia Trần Định được đông đảo công chúng biết đến.

Trải qua nhiều thăng trầm với nghề, năm 1987, Trần Định một lần nữa cùng vợ là nghệ sĩ Kim Loan dắt nhau trở về TP Hồ Chí Minh để tiếp tục cống hiến cho nghệ thuật. Lúc này, tại hầu hết các tụ điểm lớn, những nơi biểu diễn xiếc, ảo thuật do Trung tâm Văn hóa TP Hồ Chí Minh tổ chức luôn có sự góp mặt của cặp đôi biểu diễn ảo thuật Trần Định - Kim Loan. Nghệ sĩ Kim Loan cũng là người đồng hành cùng ông suốt chặng đường lưu diễn gian khổ ở khắp mọi miền đất nước. “Có lúc việc lưu diễn bị gián đoạn, anh em sống bằng nghề xiếc, ảo thuật gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên, bằng đam mê, cùng với sự động viên tinh thần của vợ, tôi quyết tâm bám sân khấu không chỉ để giữ nghề mà còn truyền nghề, truyền “lửa” cho thế hệ kế cận” - NSƯT Trần Định nhớ lại.

Xây dựng đội ngũ kế thừa

Tên tuổi ảo thuật gia Trần Định đã được khẳng định trong giới biểu diễn xiếc, ảo thuật trong nước và quốc tế. Với khát khao được cống hiến, biểu diễn cũng như xây dựng và phát triển bộ môn xiếc, ảo thuật, NSƯT Trần Định đã có những bước đi quan trọng để xây dựng lớp kế thừa. Năm 1997, ông dốc hết tâm sức truyền nghề cho 2 con. Cũng như NSƯT Trần Định, con trai, con gái của ông là Trần Dũng và Kim Uyên được di truyền từ cha nên lĩnh hội nghề rất nhanh và đã có thể biểu diễn chuyên nghiệp từ năm 4-5 tuổi.

Sau bao năm ngược xuôi lưu diễn, những cống hiến của gia đình NSƯT Trần Định được ghi nhận bằng nhiều tấm huy chương danh giá trong và ngoài nước. Gia đình ông cũng xác lập kỷ lục “Gia đình biểu diễn ảo thuật ăn ý nhất” vào năm 2010, còn nghệ sĩ Trần Dũng và Kim Uyên cũng vinh dự được triệu tập tham dự liên hoan xiếc quốc tế. Đặc biệt, năm 2018, tại Liên hoan Ảo thuật chuyên nghiệp toàn quốc lần thứ 3, cặp đôi nghệ sĩ Trần Dũng - Kim Uyên vinh dự đạt Huy chương Vàng với tiết mục “Thôi miên người bay trên nước cao 4m”.

Hơn 50 năm cống hiến cho nghệ thuật, NSƯT Trần Định đã đào tạo nhiều tài năng trẻ. Tuy nhiên ông luôn trăn trở về việc làm sao để đào tạo lớp trẻ theo nghề có đam mê, có hoài bão. Ông cũng mong muốn sẽ xây dựng thêm nhiều câu lạc bộ xiếc, ảo thuật khắp cả nước. Việc làm này không chỉ tạo sân chơi giải trí, mà qua đó còn phát hiện những tài năng trẻ để bồi dưỡng kế thừa môn xiếc, ảo thuật của Việt Nam.

“Tôi không giấu nghề, không thể nghĩ riêng cho bản thân mình. Những tiết mục mình sáng tạo ra, nếu không chỉ dạy lại cho lớp sau thì sẽ thất truyền sau khi mình mất, rất uổng. Mong sao lớp trẻ sẽ mang xiếc - ảo thuật Việt Nam đi xa hơn, ra khỏi phạm vi đất nước, điều mà thế hệ chúng tôi chưa làm tốt được” - NSƯT Trần Định trải lòng.

NSƯT Trần Định hiện là Phó Chủ tịch CLB Ảo thuật Việt Nam, Chi hội trưởng Hội Ảo thuật miền Nam, Chủ nhiệm CLB Ảo thuật TP Hồ Chí Minh, Trưởng đoàn Nghệ thuật xiếc - Ảo thuật tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu. Ông là người có công vực dậy nền ảo thuật nước nhà và đóng góp không nhỏ trong việc phát hiện, đào tạo những nhân tố trẻ cho bộ môn nghệ thuật đặc biệt này. Với những cống hiến đó, ngày 29-8-2020, ảo thuật gia Trần Định vinh dự được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú. Ông là nghệ sĩ xiếc - ảo thuật thứ 6 trong cả nước được trao tặng danh hiệu cao quý này.

Bài, ảnh: THANH NGUYÊN