Ba Loại đòn Bẩy - Đọc Sách Vật Lý Trị Liệu

Xương, dây chằng, cơ bắp là các cấu trúc hình thành các đòn bẩy trong cơ thể để tạo ra động tác của con người. Nói một cách đơn giản, một khớp (nơi hai hoặc nhiều xương gặp nhau) thì hình thành nên trục (điểm tựa), và các cơ băng qua khớp đó đặt một lực để di chuyển trọng lượng hay sức kháng cản. Các đòn bẩy thường được gọi tên là đòn bẩy loại một, loại hai, loại ba.

Đòn bẩy loại một có trục (điểm tựa) nằm ở giữa trọng lượng (sức kháng cản) và lực (hình). Một ví dụ của đòn bẩy loại một là một cái kềm hay kéo.

Trong cơ thể người đòn bẩy loại một ít thấy hơn các loại khác. Một ví dụ cho loại này là khớp nằm giữa đầu và đốt sống thứ nhất (khớp chẩm đội) (hình). Trọng lượng (sức kháng cản) là cái đầu, trục là khớp chẩm đội, còn hoạt động của cơ (lực) là từ bất kỳ các cơ nào phía sau bám vào sọ, ví dụ như cơ thang.

Ở đòn bẩy loại 2, trọng lượng (sức kháng cản) nằm giữa trục (điểm tựa) và lực (hình).

Ví dụ dễ thấy nhất là xe cút kít (wheelbarrow), trọng lượng nằm trong lòng xe giữa bánh xe (trục) và tay của người đẩy (lực). Trong cơ thể người, một ví dụ của đòn bẩy loại 2 được nhìn thấy ở cẳng chân khi một người đứng nhón gót (hình). Thì trục là các khớp bàn ngón, còn sức kháng cản là trọng lượng cơ thể, còn lực được cơ sinh đôi cẳng chân và cơ dép đặt trên xương gót thông qua gân Achilles.

Đòn bẩy loại ba, là loại thường gặp nhất trong cơ thể người, thì lực được đặt ở giữa sức kháng cản (trọng lượng) và trục (điểm tựa) (hình). Hãy tưởng tượng một người dùng cái xẻng để xúc một vật lên. Trục là chỗ một tay cầm của người nắm vào cán xẻng. Tay kia đặt vào chỗ gần hơn với lưỡi xẻng, là lực đặt vào. Ở lưỡi xẻng, sức kháng cản (trọng lượng) là vật thể nằm trên đó. Có rất nhiều đòn bẩy loại ba trong cơ thể người; một ví dụ minh họa là khớp khuỷu (hình). Khớp khuỷu chính là trục (điểm tựa). Sức kháng cản (trọng lượng) là cẳng tay, cổ tay, bàn tay. Lực là cơ nhị đầu khi khuỷu gập lại.

Hết.

Share this:

• Twitter
• Facebook

Like Loading...

Related