Bài 1: Tổng Quan Về Khai Cuộc

Khai cuộc là phần đầu tiên của một ván cờ và có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong việc định hình thế trận, lối đánh của hai bên. Chơi sai các nguyên tác khai cuộc dễ dẫn đến những sai lầm nghiêm trọng làm thiệt hại quân số nặng nề, thậm chí là lãnh hậu quả chiếu bí. Người mới học chơi cờ cần nắm vững các nguyên tắc khai cuộc để phát triển quân đến các vị trí hợp lý, hình thành thế trận phòng thủ vững chắc, chuẩn bị cho các cuộc tấn công sau này.

CÁC NGUYÊN TẮC KHAI CUỘC

1. Kiểm soát trung tâm

Trắng nên mở đầu ván cờ với các nước 1.e4, 1.d4 hay 1.c4 với mục đích dùng chốt kiểm soát trung tâm. Ngoài ra, Trắng có thể chơi một số nước ít phổ biến hơn như 1…Mf3 hay 1…g3.

1.e4

1.d4

Để đáp trả lại các nước trên, Đen có các phương án như sau:

• Đối với 1.e4, Đen có thể chơi 1…e5 (các khai cuộc thoáng), 1…d5 (phòng thủ Scandinavian), 1…c5(phòng thủ Sicilian), 1…e6 (phòng thủ Pháp), 1…d6 (phòng thủ Pirc), 1…c6 (phòng thủ Caro-Kann), 1…Mf6 (phòng thủ Alekhine)…
• Đối với 1.d4, Đen có thể chơi 1…d5 (các khai cuộc kín), 1… f5 (phòng thủ Hà Lan), 1…Mf6 (các phòng thủ hiện đại)…

1.e4 e5 (các khai cuộc thoáng)

1.e4 c5 (Phòng thủ Sicilian, khai cuộc nhiều biến thế nhất hiện nay)

1.d4 d5 (Hệ thống các khai cuộc kín)

2. Phát triển các quân nhẹ

Cả hai bên nên tập trung phát triển các quân, ưu tiên cánh Vua để chuẩn bị cho nước nhập thành.

Hai bên tập trung phát triển các quân nhẹ (Mã, Tượng), ưu tiên cánh Vua (lấy minh họa từ ván cờ Ý).

3. Nhập thành sớm

Nhập thành càng sớm càng tốt để đưa Vua vào vị trí an toàn và mang Xe ra các cột trung tâm chuẩn bị cho cuộc chiến.

Trắng và Đen đã nhanh chóng nhập thành để an toàn Vua (lấy minh họa Ván cờ Ý).

4. Phát triển các quân còn lại

Sau khi nhập thành, chúng ta nên phát triển các quân còn lại đến khi thông hai Xe.

MỘT SỐ KHAI CUỘC THÔNG DỤNG CHO NGƯỜI MỚI TẬP CHƠI

Đối với người mới tập chơi, khai cuộc thoáng là phổ biến và thể hiện khá đầy đủ các nguyên tắc khai cuộc.

• Ván cờ Italia: 1.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tc4 Tc5 4.c3 Mf6 5.d3 d6 6.0-0 0-0

• Ván cờ Tây Ban Nha: 1.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tb5 a6 4.Ta4 Mf6 5.0-0 Te7 6.Xe1 b5 7.Tb3 d6 8.c3 0-0 9.h3 Tb7 10.d4 Xe8 11.Mbd2 h6

• Ván cờ Scotland: 1.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.d4 exd4 4.Mxd4 Mf6 5.Mc3 Tb4 6.Mxc6 bxc6 7.Td3 d5 8.exd5 cxd5 9.0-0 0-0 10.Tg5 c6 11.Hf3+=

• Ván cờ Tứ Mã: 1.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Mc3 Mf6 4.Tb5 Tb4 5.0–0 0–0 6.d3 d6 7. Tg5 Txc3 8.bxc3 He7