Bài 2 GDCD Lớp 11 Trường THPT Tân Tràml

Hoạt động của GV – HS

Nội dung chính

* Hoạt động 1 (10 phút)

- GV hướng dẫn tìm hiểu kiến thức hàng hóa. Nêu sơ đồ về 3 đk để sản phẩm trở thành HH:

®Sản phẩm do lao động tạo ra.

®Có công dụng nhất định.

®Thông qua trao đổi mua, bán.

* Hãy nêu ví dụ thực tiễn chứngminh, thiếu một trong 3 đk kiện trên thì sản phẩm không trở thanh HH?

* Vậy HH là gì?

* Tại sao HH là một phạm trù lịch sử?

* Hãy so sánh những điểm giống và khác nhau giữa HH vật thể và HH dịch vụ?

(Tính vô hình, sx và tiêu dùng diễn ra đồng thời với nhau, tính không thể dự trữ được...)

- HS: Trả lời, phân tích, bổ xung ý kiến.

GV: N/xét, bổ xung, kết luận.

* Hoạt động 2( 22 phút)

Nêu vấn đề, giảng giải

- GV: * HH có những thuộc tính nào? Bản chất của từng thuộc tính đó là gì?

+ Nêu sơ đồ:

® Nhu cầu con người

® Nhu cầu sx

® Nhu cầu tiêu dùng cá nhân (vc, tt)

Yêu cầu HS lấy ví dụ về một số sản phẩm thoả mãn từng mặt n/c nói trên? Nêu KN giá trị sử dụng của HH?

+ Nêu ví dụ: Một HH có một hoặc nhiều giá trị sử dụng?

- HS: Trao đổi, bổ xung, đánh giá.

- GV: N/xét, bổ xung, kết luận.

- Gtsd của HH được phát hiện dần và ngày càng đa dạng, phong phú cùng với sự phát triển của LLSX và KH – KT.

VD:

- Giá trị sử dụng không phải cho người sx ra HH đó mà cho người mua, cho xh; Vật mang giá trị sử dụng cũng đồng thời là vật mang giá trị trao đổi.

- GV: * Giá trị của HH là gì? Bằng cách nào có thể xác định được giá trị HH?

+ Nêu sơ đồ về mối quan hệ giữa giá trị và giá trị trao đổi:

Þ Phân tích VD để HS hiểu: Trên thị trường người ta trao đổi HH với nhau theo tỉ lệ nhất định, về thực chất là trao đổi những lượng LĐ hao phí bằng nhau ẩn chứa trong HH đó. (LĐ kết tinh)

.KL: HH là sự thống nhất của hai thuộc tính: giá trị sd và giá trị. Đó là sự thống nhất của hai mặt đối lập mà thiếu một trong hai thuộc tính thì sản phẩm không thể trở thành HH.

- Mọi người phải có trách nhiệm tham gia sx nhiều HH với giá trị sd cao, giá cả ngày càng thấp, để đáp ứng n/c ngày càng cao của bản thân, gia đình và xh.

-Sơ đồ tính thống nhất và mâu thuẫn giữa hai thuộc tính của HH:

Người sx, bán:

Người mua,

tiêu dùng

- Lấy VD thực tiễn minh hoạ?

* Hoạt động 3(5 phút)

- GV hướng dẫn tìm hiểu nguồn gốc và bản chất của tiền tệ. (Gợi mở,nêu vấn đề)

- GV:

* Tiền tệ xuất hiện khi nào?

* Tại sao vàng có vai trò tiền tệ?

- HS: Phát biểu ý kiến, lấy dẫn chứng để phân tích minh hoạ

- Gv nhận xét và đặt câu hỏi.

? Em nêu bản chất của tiền tệ

- GV: N/xét, bổ xung, kết luận.

Tiết 2

* Hoạt động 1( 13 phút)

- GV hướng dẫn HSđàm thoại, thảo luận lớp

- GV đặt câu hỏi vào bài về chức năng của tiền tệ.

- GV: * Nêu VD thực tiễn phân tích 5 chức năng của tiền tệ: GV vẽ sơ đồ lên bảng

® Thước đo giá trị *

® Phương tiện lưu thông *

® Phương tiện cất trữ

® Phương tiện thanh toán

® Tiền tệ thế giới. *

(Chú ý 3 chức năng ,1,2,5 vì nó có nội dung phong phú và trừu tượng, đồng thời đề cập đến sự ra đời của tiền giấy).

- HS: Phát biểu ý kiến, lấy dẫn chứng để phân tích minh hoạ.

- GV: N/xét, bổ xung, kết luận.

* Hoạt động 2(10phút )

Vấn đáp, nêu vấn đề

- GV: ? Khi nào thì xuất hiện thị trường? Vậy thị trường là gì?

- HS nêu VD về thị trường ở dạng giản đơn (hữu hình) gắn với không gian, thời gian nhất định?

- GV: Nêu và phân tích một số dạng thị trường hiện đại có tính chất môi giới, trung gian vô hình;

(thị trường nhà đất, tt môi giới việc làm,chất xám...)

+ Thị trường hiện đại: Iternet....

KL: Các yếu tố tạo thành thị trương gồm: hàng hoá, tiền tệ, người mua, người bán, dẫn đến quan hệ cung – cầu.

- GV đặt câu hỏi; Nêu khái niệm thị trường?

* Kĩ năng sống; tìm kiếm và xử lí thông tin về tình hình sản xuất và tiêu thụ một số sản phẩm hàng hóa ở địa phương.

*Hoạt động 3(15 phút)

Thảo luận nhóm

- Thảo luận nhóm: Chức năng cơ bản của thị trường.

- GV

N1; Hãy cho biết nếu HH không bán được sẽ ảnh hưởng như thế nào đến người sx HH và quá trình sx của xh? Nêu ví dụ thực tiễn?

N2; Thông tin của thị trường quan trọng như thế nào đối với cả người bán lẫn người mua? Nêu ví dụ thực tiễn?

N3; Sự biến động của cung -cầu, giá cả thị trường đã điều tiết các yếu tố sx như thế nào? Nêu ví dụ thực tiễn?

- HS: Đại diện trả lời, bổ xung.

- GV: N/xét, bổ xung, kết luận.

KL: Hiểu các chức năng thị trường sẽ giúp người sx và tiêu dùng giành được lợi ích kinh tế lón nhất và Nhà nước ban hành chính sách KT phù hợp hướng nền KT vào những mục tiêu xác định.

- Mỗi HS cần phải làm gì đối với sự phát triển KT thị trường ở nước ta hiện nay?

* Vận dụng các chức năng của thị trường Nhà nước được thể hiện qua những chính sách KT – XH nào?

1. Hàng hoá

a.Hàng hoá là gì?

- Ví dụ: Người nông dân sx ra lúa gạo, một phần để tiêu dùng, một phần để trao đổi lấy sản phẩm tiêu dùng khác. Như vậy, sản phẩm chỉ trở thành HH khi có đủ 3 đk (Sản phẩm do lao động tạo ra, có công dụng nhất định để thoả mãn n/c con người, thông qua trao đổi mua, bán).

=> Vậy, HH là sản phẩm của lao động có thể thoả mãn một nhu cầu nào đó của con người thông qua trao đổi mua – bán.

b. Hai thuộc tính của hàng hoá

* Giá trị sử dụng của hàng hoá

VD: lương thực, thực phẩm, quần áo, sách báo, phương tiện thông tin...máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu...

- Giá trị sử dụng của HH là công dụng của sản phẩm có thể thoả mãn n/c nào đó của con người.

* Giá trị của hàng hoá

- Giá trị của HH được biểu hiện thông qua giá trị trao đổi của HH. Giá trị trao đổi là một quan hệ về số lượng, hay tỉ lệ trao đổi giữa các HH có giá trị sử dụng khác nhau.

VD: 1m vải = 5kg thóc.( thực chất là trao đổi LĐ cho nhau.)

- Giá trị HH là LĐ xã hội của người sx HH. Giá trị HH là nội dung, là cơ sở của giá trị trao đổi.

- Lượng giá trị HH là thời gian LĐ hao phí để sx ra HH ( giảm tải )

2. Tiền tệ

a. Nguồn gốc và bản chất của tiền tệ

- Các hình thái gjá trị: (giảm tải)

- Bản chất tiền tệ: Là vật ngang giá chung, là sự thể hiện chung của giá trị, biểu hiện mối quan hệ sx giữa những người sx HH; (là phương tiện, là môi giới giữa hai vật trao đổi)

Tiền tệ biểu hiện mối quan hệ sản xuấtgiữanhững người sản suất hàng hóa.

b. Chức năng của tiền tệ

- Thước đo giá trị

+ Tiền được dùng để đo lường và biểu hiện giá trị của HH.(giá cả).

+ Giá cả HH quyết định bởi các yếu tố: giá trị HH, giá trị tiền tệ, quan hệ cung – cầu HH

- Phương tiện lưu thông

Theo công thức: H - T - H (tiền là môi giới trao đổi)

Trong đó, H-T là quá trình bán, T-H là quá trình mua.

VD: sgk.

- Phương tiện cất trữ

Tiền rút khỏi lưu thông và được cất trữ, khi cần đem ra mua hàng; vì tiền đại biểu cho của cải xã hội dưới hình thái giá trị

- Phương tiện thanh toán

Tiền dùng để chi trả sau khi giao dịch, mua bán (trả tiền mua chịu HH, trả nợ, nộp thuế...)VD: sgk

- Tiền tệ thế giới

Tiền làm nhiệm vụ di chuyển của cải từ nước này sang nước khác, việc trao đổi tiền nước này với nước khác theo tỉ giá hối đoái.

VD: 1USD = 21.000đ VN (thời giá 2016)

c. Quy luật lưu thông tiền tệ. (giảm tải)

3. Thị trường

a. Thị trường là gì?

Thị trường là lĩnh vực trao đổi, mua bán mà ở đó các chủ thể kinh tế tác động qua lại lẫn nhau để xác định giá cả và số lượng hàng hoá, dịch vụ.

+ Thị trườnggiản đơn (hữu hình): Các chợ, siêu thị, cửa hàng...

+ Thị trường hiện đại: Việc trao đổi HH, dịch vụ diễn ra linh hoạt thông qua hình thức môi giới trung gian, quảng cáo, tiếp thị...để khai thông quan hệ mua – bán và kí kết các hợp đồng kinh tế.

- Các nhân tố cơ bản của thị trường là: hàng hoá, tiền tệ, người mua, người bán. Từ đó hình thành quan hệ: hàng hoá - tiền tệ, mua – bán, cung – cầu, giá cả hàng hoá.

b.Các chức năng cơ bản của thị trường

- Chức năng thực hiện (thừa nhận) giá trị sử dụng và giá trị của hàng hoá:

- Chức năng thông tin

Thị trường cung cấp thông tin cho các chủ thể ktế về quy mô cung – cầu, giá cả, chất lượng, cơ cấu chủng loại, đk mua – bán..các HH, dịch vụ giúp họ điêù chỉnh sao cho phù hợp với lợi ích ktế của mình.

- Chức năng điều tiết, kích thích hoặc hạn chế sản xuất và tiêu dùng

+ Sự biến động của cung -cầu, giá cả thị trường đã điều tiết các yếu tố sx từ ngành này sang ngành khác, luân chuyển HH từ nơi này sang nơi khác.

+ Khi giá cả một HH tăng sẽ kích thích xh sx nhiều HH hơn, nhưng lại làm cho nhu cầu của người tiêu dùng về HH đó hạn chế. Ngược lại, khi giá cả một HH giảm sẽ kích thích tiêu dùng và hạn chế việc sx HH đó.

* Như vậy; hiểu và vận dụng được chức năng của thị trường sẽ giúp cho người sản xuất và người tiêu dùng giành được lợi ích kt lớn.

A. giá trị sử dụng của nó.

B. công dụng của nó.

C. giá trị cá biệt của nó.

D. giá trị trao đổi của nó.

A. giá trị của hàng hoá.

B. thời gian lao động xã hội cần thiết.

C. tính có ích của hàng hoá.

D. thời gian lao động cá biệt.

A. Ba chức năng.

B. Bốn chức năng.

C. Năm chức năng.

D. Sáu chức năng.

A. mệnh giá.

B. giá niêm yết.

C. chỉ số hối đoái.

D. tỉ giá hối đoái.

A. phương tiện lưu thông.

B. phương tiện thanh toán.

C. tiền tệ thế giới.

D. giao dịch quốc tế.

A. hàng hoá, tiền tệ, giá cả.

B. hàng hoá, giá cả, địa điểm mua bán.

C. tiền tệ, người mua, người bán.

D. hàng hoá, tiền tệ, người mua, người bán.

A. Hai chức năng.

B. Ba chức năng.

C. Bốn chức năng.

D. Năm chức năng.

A. dịch vụ

B. phi vật thể.

C. hữu hình.

D. bất động sản.

A. không ngừng được khẳng định.

B. ngày càng đa dạng, phong phú.

C. ngày càng trở nên tinh vi.

D. không ngừng được hoàn thiện.

A.khác nhau.

B. giống nhau.

C. ngang nhau.

D. bằng nhau.

A. lao động hao phí.

B. giá trị xã hội của hàng hoá.

C. chi phí sản xuất.

D. lượng giá trị của hàng hoá.

A. sản xuất và lưu thông hàng hoá.

B. lượng hàng hoá được sản xuất.

C. lượng vàng được dự trữ.

D. lượng ngoại tệ do Nhà nước nắm giữ.

A. Phương tiện thanh toán.

B. Phương tiện giao dịch.

C. Phương tiện lưu thông.

D. Thước đo giá trị.

A. đã được sản xuất ra.

B. được đem ra trao đổi.

C. đã được bán cho người mua.

D. được đem ra tiêu dùng.

A. Chức năng thực hiện.

B. Chức năng thông tin.

C. Chức năng điều tiết, kích thích.

D. Chức năng thừa nhận, kích thích.

A. mua nhiều ơn.

B.kích thích tiêu dùng

C. hạn chế mua sắm.

D.hạn chế sản xuất.

A.Ở dạng vật thể.

B. Hữu hình.

C. Không xác đnịnh.

D. Dịch vụ.

A. Chức năng thực hiện.

B. Chức năng thông tin.

C. Chức năng điều tiết, kích thích.

D. Chức năng hạn chế sản xuất.

A. Chức năng thực hiện.

B. Chức năng điều tiết, kích thích.

C. Chức năng thông tin.

D. Chức năng hạn chế sản xuất.

A. Thước đo giá trị.

B. Phương tiện lưu thông.

C. Phương tiện cất trữ.

D. Phương tiện thanh toán.