Bài 24. Hành động Nói (tiếp Theo) - Tài Liệu Text - 123doc

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.ppt) (13 trang)

Trang chủ

Giáo án - Bài giảng

Ngữ văn

Bài 24. Hành động nói (tiếp theo)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (215.22 KB, 13 trang )

KiÓm tra bµi còEm hãy cho biết hành động nói là gì?Có những kiểu hành động nói nào thường gặp?TrẢ LỜI* Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lờinói nhằm mục đích nhất định.* Người ta dựa theo mục đích của hành động nói mà đặttên cho nó.Những kiểu hành động nói thường gặp là hỏi, trình bày(báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán,…), điều khiển (cầukhiến, đe doạ, thách thức,…), hứa hẹn, bộc lộ cảm xúc.(1)Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý.(2)Có khi được trưng bàytrong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy.(3) Nhưng cũng có khi cất giấukín đáo trong rương, trong hòm.(4) Bổn phận của chúng ta là làm cho nhữngcủa quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày.(5) Nghĩa là phải ra sức giảithích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cảmọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.( Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta)câuMục đíchHỏiTrình bàyĐiều khiềnHứa hẹnBộc lộ cảm xúc12345Tiết 98.HÀNH ĐỘNG NÓI ( tt)A. Lí thuyết(1)Tinh thần yêu nước cũng như các thứ củaIII. Cách thực hiện hành động quý.(2)Có khi được trưng bày trong tủ kính,trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy.(3) Nhưngnói.cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, tronghòm.(4) Bổn phận của chúng ta là làm cho1. Ví dụcủa quý kín đáo ấy đều được đưa ra- Câu 1,2,3 -> Hành động trình nhữngtrưng bày.(5) Nghĩa là phải ra sức giải thích,bày được thực hiện bằng kiểu tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinhthần yêu nước của tất cả mọi người đều đượccâu trần thuật có chức nănghành vào công việc yêu nước, công việcchính phù hợp với hành động đó.thựckháng chiến.( Hồ Chí Minh, Tinh=> Cách dùng trực tiếp.thần yêu nước của nhân dân ta)- Câu 4,5 ->Hành động điềuđược thực hiện bằng kiểu câutrần thuật.=> Cách dùng gián tiếpKiểu câuNghi vấnCầu khiếnCảm thánTrần thuậtKiểu hđ nóiHỏiTrình bàyĐiều khiềnHứa hẹnBộc lộ cảm xúcAnh giữ giùm tôi nhé?Anh đi đâu?Anh đi đi !Chao ôi đẹp quá !Anh ấy đi rồi.Cáchdùng trựctiếpĐẹp quá nhỉ?Anh còn phải đi nữa.Tôi sẽ đi.Một bông hoa đẹp!Cách dùnggián tiếpTiết 98.HÀNH ĐỘNG NÓI ( tt)A. Lí thuyếtI. Cách thực hiện hành độngnói.1. Phân tích ngữ liệu- Câu 1,2,3 -> Hành động trình bàyđược thực hiện bằng kiểu câu trầnthuật có chức năng chính phù hợpvới hành động đó.=> Cách dùng trực tiếp.- Câu 4,5 ->Hành động điều đượcthực hiện bằng kiểu câu trần thuật.=> Cách dùng gián tiếpII.Ghi nhớ.(SGK/tr 71)Mỗi hành động nói có thểđược thực hiện bằng kiểucâu có chức năng chính phùhợp với hành động đó( cáchdùng trực tiếp) hoặc bằngkiểu câu khác( cách dùnggián tiếp)B. LUYỆN TẬP1/ Tìm các câu nghi vấn trong bài Hịch tướng sĩ của Trần QuốcTuấn. Cho biết những câu ấy được dùng làm gì. Vị trí của mỗicâu nghi vấn trong từng đoạn văn có liên quan như thế nào đếnmục đích nói của nó?Đáp án:“ Từ xưa…không có?”: Hỏi để khẳng định“ Lúc bấy…muốn vui vẻ…không?: Hỏi để phủ định“Lúc bấy…không muốn vui vẻ…không?”: Hỏi để khẳng định“Vì sao vậy?”: Hỏi để giải thích“Nếu vậy…đất nữa?”: Hỏi để phủ định* Những câu nghi vấn ở cuối đoạn dùng để khẳng định ( hoặc phủ định)điều được nêu ra.* Những câu nghi vấn mở đầu đoạn: nêu vấn đề cho tướng sĩ chuẩn bị tưtưởng đọc ( nghe) phần lí giải của tác giả.Bài tập 22/ a) Vì vậy, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phảinâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, quyết tâm giải phóngmiền Nam, bảo vệ miền Bắc, tiến tới hoà bình thống nhất tổ quốc.Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tụcchiến đấu , quét sạch nó đi.Đồng bào và chiến sĩ miền Nam anh hùng, dưới ngọn cờ vẻ vang củaMặt trận Dân tộc giải phóng, liên tục tiến công, liên tục nổi dậy, kiênquyết tiến lên, giành lấy thắng lợi hoàn toàn.Quân và dân miền Bắc quyết ra sức thi đua yêu nước, xây dựng chủnghĩa xã hội và làm tròn nghĩa vụ của mình đối với đồng bào miềnNam ruột thịt (…)( Lời kêu gọi cả nước tiến lên đánh thắng giặc mĩ xâm lược)b) Cuối cùng, tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toànĐảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thiếu niên và nhi đồng.(…) Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân tađoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thốngnhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sựnghiệp cách mạng thế giới.( Di chúc)*Những câu trầnthuật có mục đíchcầu khiến: đoạn a vàcâu 2 đoạn b* Tác dụng: Bácdùng kiểu câu cómục đích cầu khiếnđể kêu gọi có tácdụng tạo sự gần gũi,giản dị( không cótính hô hào) nhưnhững lời tâm sự nhẹnhàng thân thiết dễ đivào lòng người…Bài tập 3Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu:-Thưa anh,em cũng muốn khôn nhưng khôn không được.Đụng đến việc là em thở rồi, không còn hơi sức đâu mà đàobới nữa(…). Hay là bây giờ em nghĩ thế này…Song anh cócho phép em mới dám nói…Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo:- Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.Dế Choắt nhìn tôi mà rằng:-Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp choem một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèncó đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang…Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõdài.Rồi,với điệu bộ khinh khỉnh tôi mắng:-Hức ! Thông sang ngách nhà ta? Dễ nghe nhỉ ! Chú mày hôinhư cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hátmưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết !Tôi về, không một chút bận tâm.(Tô Hoài, Dế mèn phiêu lưu kí)•Câu có mục đích cầu khiến:-“Song…dám nói.”→câu trần thuật-“Đươc…ra nào.”→câu cầu khiến-“Anh…chạy sang”.→câu trần thuật-“Thôi…ấy đi.”→câu cầu khiến*Mối quan hệ:-Dế Choắt: yếu ớt,coi mình làvai dưới nên phải đề nghịkhiêm nhường, nhã nhặnbằng những câu trần thuật-Dế Mèn: huênh hoang vàhách dịch nên bày tỏ thái độbằng những câu cầu khiến.Bài tập 4?. Trongcác cách hỏi dưới đây, em nên dùng những cáchnào để hỏi người lớn?a) Bác có biết bưu điện ở đâu không ạ?b Bác làm ơn chỉ giùm cháu bưu điện ở đâu không ạ ?b)c) Bưu điện ở đâu, hả bác?d) Chỉ giùm cháu bưu điện ở đâu với !e Bác có thể chỉ giúp cháu bưu điện ở đâu không ạ?e)Mang tính lịch sự, kính trọng, lễ phép hơn.Bài tập 5Trong quán ăn, một người nói với người bên cạnh: “Anhcó thể chuyển giúp tôi lọ gia vị không ạ?”. Theo em, trongnhững hành động dưới đây, người nghe nên chọn hànhđộng nào?a) Lẳng lặng đưa lọ gia vị cho người kia.b) Trả lời người kia: “ Có chứ ạ. Cái lọ ấy không nặng đâumà !”c)c Đưa lọ gia vị cho người kia và nói: “ Mời anh.”( hoặc“Mời chị.”, “Mời bác.”…)Mang tính lịch sự hơn.BÀI TẬP CỦNG CỐHãy viết một đoạn đối thoại ngắn, chỉ ra kiểuhành động nói và cách thức thực hiện hànhđộng nói ?* Cần nhớ :Hành động nóiKhái niệmHỏiTrinhbàyCác kiểuhành độngnóiĐiềukhiểnHứahẹnCách thực hiệnhành động nóiBộclộcảmxúcTrựcGiántiếptiếpHướng dẫn chuẩn bị bài :- Học ghi nhớ, cho được ví dụ.- Làm tất cả các bài tập vào vở.- Chuẩn bị bài mới : Hội thoại.+ Đọc kĩ đoạn trích và trả lời các câu hỏi :* Quan hệ giửa các nhân vật ?* Tìm những chi tiết nói lên sự kiềmchế của chú bé Hồng ?