Bài 3. Các Nước Đông Bắc Á - Củng Cố Kiến Thức

Sau khi chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc, khu vực Đông Bắc Á có sự biến đổi lớn với sự ra đời của nước Cộng hoà Nhân dân (CHND) Trung Hoa và 2 quốc gia trên bán đảo Triều Tiên.

I. Nét chung về khu vực Đông Bắc Á

Đông Bắc Á có tổng diện tích 10,2 triệu km2, dân số khoảng 1,47 tỉ người (năm 2000), trước chiến tranh, trừ Nhật Bản, các nước Đông Bắc Á đều bị thực dân nô dịch. Từ năm 1945, tình hình khu vực có nhiều biến chuyển.

Tháng 10/1949, cách mạng Trung Quốc thắng lợi, nước Cộng hòa Nhân dân (CHND) Trung Hoa ra đời, chính quyền Tưởng Giới Thạch chạy ra Đài Loan. Riêng Hồng Kông vẫn là thuộc địa của Anh và Ma Cao là thuộc địa của Bồ Đào Nha.

Còn bán đảo Triều Tiên bị chia cắt thành hai miền theo vĩ tuyến 38; tháng 8/1948, ở phía Nam bán đảo thành lập nhà nước Đại Hàn dân quốc (Hàn Quốc), tháng 9/1949, ở phía Bắc, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên ra đời. Tháng 6/1950 cuộc chiến tranh giữa hai miền bùng nổ và kéo dài đến tháng 7/1953, hai bên kí Hiệp định đình chiến tại Bàn Môn Điếm và vĩ tuyến 38 là ranh giới phân chia hai nước.

Từ nửa sau thế kỉ 20, kinh tế khu vực Đông Bắc Á tăng trưởng nhanh chóng, Nhật Bản trở thành nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới, còn Trung Quốc là nền kinh tế tăng trưởng nhanh và cao nhất thế giới trong thập kỷ đầu thế kỉ 21.

II. Trung Quốc

Trung Quốc là quốc gia có diện tích lớn thứ ba thế giới với 9,6 triệu km2 và dân số 1,26 tỉ người (năm 2000), đông nhất thế giới.

1. Sự thành lập nước CHND Trung Hoa và thành tựu 10 năm đầu xây dựng chế độ mới (1949 - 1959)

Ngày 1/10/1949, lục địa Trung Quốc được giải phóng, nước CHND Trung Hoa ra đời, đứng đầu là Chủ tịch Mao Trạch Đông. Từ năm 1950, Trung Quốc tiến hành cải cách ruộng đất và hợp tác hóa nông nghiệp, cải tạo công thương nghiệp; phát triển văn hóa, giáo dục…

Từ năm 1953, kế hoạch 5 năm đầu tiên (1953-1957) kết thúc thắng lợi, cộng thêm chính sách ngoại giao tích cực khiến vị thế quốc tế của Trung Quốc được nâng cao.

Ngày 18/1/1950, Trung Quốc thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam.

2. Trung Quốc trong những năm không ổn định (1959-1978)

Từ năm 1959, Trung Quốc lâm vào tình trạng bất ổn trong thời gian 20 năm, đỉnh cao của việc tranh giành quyền lực là cuộc “Đại cách mạng văn hóa vô sản” từ năm 1966-1976. Sau khi Mao Trạch Đông qua đời (tháng 9/1976) và chiến dịch đấu tranh chống lại “Bè lũ bốn tên” thành công, đất nước Trung Quốc mới dần ổn định.

3. Công cuộc cải cách – mở cửa từ năm 1978

Tháng 12/1978, Trung Quốc bắt đầu cải cách kinh tế - xã hội, chuyển nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường. Đây là giai đoạn mà lĩnh vực khoa học – kĩ thuật, văn hóa và giáo dục Trung Quốc đạt nhiều thành tựu nổi bật. Năm 1979, Trung Quốc thiết lập quan hệ ngoại giao với Mĩ, bình thường hóa quan hệ với Liên Xô, Mông Cổ, Inđônêxia…

Tháng 7/1997, Trung Quốc đã thu hồi chủ quyền đối với Hồng Kông và đến tháng 12/1999 thu hồi Ma Cao, biến những vùng đất này thành khu hành chính đặc biệt.