BÀI 4: ĐỘT BIẾN GEN | Sinhhoc12

I. Khái niệm và các dạng đột biến gen:

1. Đột biến gen:

a. Khái niệm:

– Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen.

*Đột biến điểm: là những biến đổi liên quan đến 1 cặp nuclêôtit trong gen.

b. Đặc điểm của đột biến gen:

– Làm thay đổi trình tự nuclêôtit

– Tất cả các gen đều có thể bị đột biến nhưng với tần số rất thấp ( 10-6 – 10-4)

– Đột biến gen có thể xảy ra trong tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục

– Cá thể mang gen đột biến gọi là thể đột biến.

2. Các dạng đột biến gen:

a. Đột biến thay thế một cặp nuclêôtit:

–  Khái niệm: là đột biến làm thay thế một cặp nuclêôtit này thành cặp nuclêôtit khác trong gen.

– Ví dụ: Bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm gây thiếu máu do đột biến gen thay thế cặp A–T thành cặp T – A.

– Hậu quả: làm thay đổi trình tự axit amin trong prôtêin và làm thay đổi chức năng của prôtêin.

b. Đột biến thêm hoặc mất một cặp nuclêôtit:

– Khái niệm: là đột biến làm thêm hoặc mất một cặp nuclêôtit trong gen.

– Hậu quả: mã di truyền bị đọc sai kể từ vị trí xảy ra đột biến dẫn đến làm thay đổi trình tự axit amin trong chuỗi pôlipeptit và làm thay đổi chức năng của prôtêin.

 II. Nguyên nhân và cơ chế phát sinh đột biến gen:

1. Nguyên nhân:

– Bên ngoài: tác nhân vật lí, hóa học, sinh học ở ngoại cảnh ( tia phóng xạ, tia tử ngoại, sốc nhiệt, các hóa chất, các loại virus..)

– Bên trong: rối loạn sinh lí, hóa sinh của tế bào.

2. Cơ chế phát sinh đột biến gen:

a. Sự kết cặp không đúng trong nhân đôi ADN:

Cơ chế: bazơ nitơ thuộc dạng hiếm, có những vị trí liên kết hiđrô bị thay đổi khiến chúng kết cặp không đúng trong quá trình nhân đôi dẫn đến phát sinh đột biến gen.

b. Tác động của các tác nhân gây đột biến:

–  Tác nhân vật lí (tia tử ngoại): có thể làm cho hai bazơ timin trên cùng một mạch ADN liên kết với nhau →phát sinh đột biến gen.

–  Tác nhân hoá học:

ví dụ: 5-brôm uraxin (5BU) là chất đồng đẳng của timin gây thay thế A-T bằng G-X.

– Tác nhân sinh học: do một số virus cũng gây đột biến gen như virut viêm gan B, virut hecpet…

III. Hậu quả và ý nghĩa của đột biến gen:

1. Hậu quả của đột biến gen:

– Đa số có hại, giảm sức sống, gen đột biến làm rối loạn quá trình sinh tổng hợp prôtêin.

– Một số có lợi hoặc trung tính.

2. Vai trò và ý nghĩa của đột biến gen:

a. Đối với tiến hóa:

– Làm xuất hiện alen mới.

– Cung cấp nguyên liệu di truyền cho tiến hoá.

b. Đối với thực tiễn:

-Cung cấp nguyên liệu cho quá trình chọn giống, tạo ra các giống mới.

Share this:

• Facebook
• X

Like Loading...

Related

Filed under: Nội dung bài học |