Bãi Bồi Mũi Cà Mau - Cổng Thông Tin điện Tử

Do ảnh hưởng hệ thống dòng chảy của biển Đông và dòng chảy của biển Tây và với sự góp phần của 2 con sông lớn là sông Cái Lớn và sông Bảy Háp đã hình thành nên vùng Bãi Bồi Mũi Cà Mau nằm ở phía tây huyện Ngọc Hiển. Mỗi năm, nhờ phù sa bồi đắp, vùng đất Bãi Bồi lấn thêm ra biển gần 100 mét. Đất lấn biển tới đâu thì rừng cũng đi theo tới đó, làm cho đất nước ta thêm dài, thêm rộng.

Vùng Bãi Bồi Mũi Cà Mau nhìn từ trên cao. Ảnh: Thanh Dũng.

Vùng Bãi Bồi nằm ở phía tây huyện Ngọc Hiển (gọi tắt là Bãi Bồi, hay còn gọi là Bãi Bồi Mũi Cà Mau), có diện tích khoảng 24.000 ha mặt nước. Đây là một vùng nước cạn, độ sâu lớn nhất khoảng 2,5 mét khi triều cường và nhiều vùng bị phơi bãi dưới ánh nắng mặt trời. Khi triều rút. Bãi Bồi Mũi Cà Mau thuộc địa phận 5 xã: Đất Mũi, Viên An (huyện Ngọc Hiển), Đất Mới (huyện Năm Căn), Nguyễn Việt Khái, Tân Hưng Tây (huyện Phú Tân). Bãi Bồi Mũi Cà Mau là vùng phù sa bồi lắng nhanh do hệ thống dòng chảy của biển Đông và dòng chảy của biển Tây, với sự góp phần của 2 con sông lớn là sông Cái Lớn và sông Bảy Háp tạo nên.

Khi triều rút, Bãi Bồi bị phơi bãi dưới ánh nắng mặt trời. Ảnh: Thanh Dũng.

Bãi Bồi Mũi Cà Mau do tiếp giáp với 2 vùng biển có chế độ triều khác nhau nên có chế độ thủy triều rất đặc biệt. Phía đông có chế độ bán nhật triều không đều, biên độ triều có trị số lớn từ 2,5-3m. Phía tây thuộc vùng nhật triều với độ lớn của biên độ triều lúc triều cường là 1-1,5m. Thủy triều ở phía đông đẩy nước triều vào sâu trong nội địa còn thủy triều ở phía tây có xu thế hút triều ra phía biển.Vào mùa khô, ở phía bờ tây dòng chảy gần như song song với đường bờ, ở phía đông dòng chảy theo hướng tây - tây nam đến Mũi Cà Mau thì dòng chảy đổi hướng tây - tây bắc. Từ đó, ở khu vực Bãi Bồi hình thành xoáy nghịch tạo ra sự lắng đọng phù sa rất lớn là điều kiện hình thành Bãi Bồi. Quá trình hoạt động của các dòng chảy tạo ra nguồn cung cấp các loài phiêu sinh động thực vật dồi dào cho môi trường rừng ngập mặn đồng thời làm cho quá trình lắng đọng phù sa diễn ra nhanh chóng và thúc đẩy Mũi Cà Mau không ngừng vươn ra phía tây.

Cá bống sao trên vùng Bãi Bồi Mũi Cà Mau. Ảnh: Thanh Dũng.

Khí hậu ở đây có chế độ nhiệt trung bình hàng năm là 26,8 °C và lượng mưa trung bình là 2.880mm/năm đã tạo nên vùng sinh thái thủy sinh đặc trưng khiến cho nhiều loài thủy sản, ấu trùng thủy sản tìm đến đây sinh sống và phát triển. Chính yếu tố này đã tạo nên bãi ương giống của các loài tôm, cá, cua, ghẹ và các loài nhuyễn thể khác. Đây cũng là nơi cung cấp, bổ sung nguồn lợi thủy sản vào các quần đàn cá, tôm, cua sống trong các vùng biển xung quanh và trong các sông rạch và các cánh rừng ngập mặn xung quanh.

Người dân địa phương đi sạc sò trên vùng đất Bãi Bồi. Ảnh: CTV.

Theo tài liệu nghiên cứu, tại vùng Bãi Bồi Mũi Cà Mau, muối dinh dưỡng Phosphate dao động từ 1 đến 43 mg/m3, có xu thế phân bổ giảm dần từ phía biển Tây về phía biển Đông thông qua sông Cái Lớn. Điều này phản ánh tính giàu có của vùng nước biển Tây với mật độ cao hơn về phương diện động thực vật nổi.

Cá thòi lòi. Ảnh: Thanh Dũng.

Phù sa mới chiếm toàn bộ diện tích bề mặt khu vực, dầy từ vài mét đến vài chục mét, hình thành từ 10.000 năm trở lại đây, bao gồm trầm tích Holocen giữa và Holocen trên. Các trầm tích này tạo nên các sét biển Holocen, các giống cát, các đầm lầy ven biển hay rừng ngập mặn, các đồng thủy triều và các bãi triều (bãi cát thủy triều và bãi bùng thủy triều). Trong đó, bãi bùn thủy triều có liên quan mật thiết đến khu hệ sinh vật vùng Bãi Bồi. Khi được phù sa lắng đọng, bồi đắp, loài cây mắm với hệ thống rễ đặc biệt và khả năng sinh trưởng, phát triển mạnh đã tiên phong đi giữ đất, lấn biến. Và như thế, khi mặt đất phù sa đã ổn định, nhiều loài cây khác như đước, dá, vẹt… sẽ tham gia vào quá trình diễn thế tự nhiên và hình thành nên những cánh rừng ngập mặn mênh mông trên vùng đất Bãi Bồi Cà Mau.

Khi được phù sa lắng đọng, bồi đắp, cây mắm tiên phong đi lấn biển. Ảnh: Thanh Dũng.

Bãi bùn thủy triều thuộc vùng Mũi Cà Mau có đặc điểm là phát triển nhanh, tăng trưởng theo hướng từ đông sang tây. Tại đây, chiểu rộng trung bình của bãi bùn khoảng 500 mét nhưng có nhũng nơi lên đến 2.000 mét. Ở vịnh bãi bùn, sự phát triển chậm hơn. Bãi bùn thủy triều vùng Bãi Bồi có đặc điểm hầu hết có dạng sa cấu là cát pha bụi hạt nhỏ lẫn mùn hữu cơ, màu xám nâu, xám đen, trạng thái chảy. bùn thường có chiều dày khoảng 4 mét trở lại và phủ trên nền đất sét. Với hệ sinh thái rừng ngập mặn tự nhiên, hàng năm Bãi Bồi Cà Mau tiến xa ra biển với tốc độ từ 80 đến 100 mét.

Còng gió trên vùng Bãi Bồi Mũi Cà Mau. Ảnh: Thanh Dũng.

Sở dĩ có được sự phong phú và đa dạng về thủy sản trong vùng Bãi Bồi một phần là nhờ sự phân hủy vật chất hữu cơ từ thực vật với lượng sinh khối khoảng 8.400 đến 12.000 kg/ha/năm. Vùng ven biển rừng ngập mặn Cà Mau có 64 loài cá thuộc 35 họ và 25 loài tôm. Ngoài ra, Bãi Bồi còn có 1 trữ lượng lớn cua, ghẹ, ba khía, vọp, ốc len, mực, cá và các loài nhuyễn thể như nghêu, sò … cũng có mặt sinh sôi, nảy nở trên vùng đất này.

Bãi Bồi Mũi Cà Mau là vùng sinh thái thủy sinh đặc trưng, với nhiều loài thủy sản tìm đến đây sinh sống và phát triển. Ảnh: Thanh Dũng.

Có thể nói, Bãi Bồi Mũi Cà Mau có hệ động thực vật vô cùng phong phú, đa dạn, là điểm nhấn của khu dự trữ sinh quyển và khu Ramsa thế giới Mũi Cà Mau. Hiện nay, tỉnh Cà Mau đã tổ chức khai thác các tuyến tham quan rừng ngập mặn – Bãi Bồi ven biển Đông, Bãi Bồi ven biển Tây để phục vụ du khách trong và ngoài nước.

Diễm Phương Nguồn: Địa chí Cà Mau