Bài Cuối: Phân Loại Hộ Kinh Doanh để Quản Lý Phù Hợp

Ảnh minh hoạ

>> Bài 1: Số hộ nộp thuế khoán ngày càng tăng

>> Bài 2: Nan giải việc chuyển hộ kinh doanh lên doanh nghiệp

>> Bài 3: Cần nhất quán chính sách quản lý hộ kinh doanh và doanh nghiệp

* PV: Thưa bà, được biết Tổng cục Thuế đang có nhiều giải pháp để đẩy mạnh quản lý thuế đối với hộ kinh doanh nộp thuế khoán. Xin bà cho biết một số giải pháp cụ thể mà Tổng cục Thuế đang triển khai là gì?

- Bà Tạ Thị Phương Lan: Để chống thất thu đối với hộ kinh doanh, hiện Tổng cục Thuế đã chia hộ kinh doanh thành 2 nhóm là hộ kinh doanh lớn và hộ kinh doanh nhỏ. Chúng tôi sẽ tập trung các giải pháp quản lý đối với hộ kinh doanh lớn, vì hiện nay nhóm hộ này sử dụng khá nhiều hóa đơn đầu vào cho doanh nghiệp. Hộ kinh doanh theo quy định hiện hành không phải thực hiện sổ sách kế toán, nên có nhiều rủi ro trong quản lý, đặc biệt là với hộ lớn. Qua quản lý thực tế, cơ quan thuế đã phát hiện những hộ kinh doanh lợi dụng mô hình hộ khoán để hợp thức hóa hàng hóa nhập lậu, máy móc thiết bị y tế vào các bệnh viện, cung cấp xi măng, cát sỏi với số tiền lên đến nhiều tỷ đồng, điều này vô hình chung tiếp tay cho các doanh nghiệp trốn thuế.

Bà Tạ Thị Phương Lan

Theo quy định tại Luật Quản lý thuế sửa đổi (Luật số 38) và Nghị định 119/2018/NĐ-CP, tới đây các hộ kinh doanh sẽ được phân loại để có giải pháp quản lý phù hợp. Cụ thể: Nhóm hộ kinh doanh quy mô nhỏ, cơ quan thuế sẽ áp dụng hình thức quản lý thuế đơn giản, đó là ấn định một mức thuế nhất định, không phải thực hiện sổ sách kế toán, không sử dụng hóa đơn, tăng cường vai trò của Hội đồng tư vấn thuế xã, phường, thị trấn. Còn đối với nhóm hộ kinh doanh quy mô lớn, sẽ thắt chặt quản lý tương tự như doanh nghiệp, áp dụng chế độ kế toán, hóa đơn điện tử, nộp thuế theo kê khai - không áp dụng thuế khoán. Ngoài việc nâng cao vai trò của Hội đồng tư vấn thuế xã, phường, vừa qua Tổng cục Thuế cũng đã phối hợp với Tổng cục Thống kê rà soát các hộ kinh doanh nhằm tránh bỏ sót hộ kinh doanh chưa đưa vào quản lý thuế. Việc đưa vào diện quản lý không có nghĩa là để thu thuế, mà để quản lý, theo dõi, nếu có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên thì sẽ yêu cầu hộ kinh doanh kê khai và nộp thuế. * PV: Như bà vừa nói thì Tổng cục Thuế sẽ phân loại hộ kinh doanh để quản lý thuế. Vậy xin bà cho biết, tiêu chí nào để xác định hộ kinh doanh lớn và hộ kinh doanh nhỏ? - Bà Tạ Thị Phương Lan: Tại khoản 5, Điều 51 Luật Quản lý thuế sửa đổi số 38 quy định về hộ kinh doanh quy mô lớn không áp dụng thuế khoán như sau: “Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có quy mô về doanh thu, lao động đáp ứng từ mức cao nhất về tiêu chí của doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa phải thực hiện chế độ kế toán và nộp thuế theo phương pháp kê khai”. * PV: Có ý kiến cho rằng, ngoài việc tăng cường vai trò của Hội đồng tư vấn thuế xã, phường, thì việc áp dụng hóa đơn điện tử đối với hộ kinh doanh cũng sẽ là giải pháp để xác định doanh thu, xác định chính xác mức thuế của hộ kinh doanh. Bà có nghĩ như vậy không? - Bà Tạ Thị Phương Lan: Việc áp dụng hóa đơn điện tử đối với hộ kinh doanh chưa chắc đã kiểm soát được doanh thu, vì nếu người mua hàng không yêu cầu xuất hóa đơn, thì cũng không khác gì việc sử dụng hóa đơn giấy như hiện nay. Để chống thất thu đối với hộ kinh doanh, cần phải có những giải pháp đồng bộ như: Xây dựng chính sach thuế phù hợp với quy mô hộ kinh doanh; xây dựng cơ sở dữ liệu về doanh thu, chi phí, địa bàn, ngành nghề... để làm cơ sở ấn định doanh thu khoán. Ngoài ra, Tổng cục Thuế cũng sẽ thực hiện đồng bộ các giải pháp khác như: Công khai thông tin để tăng cường sự giám sát của người dân, Hội đồng tư vấn thuế và các cơ quan chức năng liên quan đối với việc xác định doanh thu và mức thuế đối với hộ kinh doanh. Xây dựng cơ sở dữ liệu về hóa đơn điện tử, bao gồm cả hóa đơn của hộ kinh doanh để có thể đối chiếu chéo, qua đó không những chỉ kiểm soát đối với hộ kinh doanh, mà còn kiểm soát đối với doanh nghiệp có phát sinh mua, bán hàng hóa, dịch vụ với hộ kinh doanh. * PV: Xin cảm ơn bà!

----------------------------------------------------------------------------------------

* Ông Nguyễn Văn Được - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn thuế Trọng Tín: Nên lắp đặt máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế

Ông Nguyễn Văn Được

Để quản lý thuế khoán đối với hộ kinh doanh một cách hiệu quả, Nhà nước nên lắp đặt máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế. Tôi được biết Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh đang triển khai thí điểm cách làm này. Đây là cơ sở xác định chính xác doanh thu của hộ kinh doanh, từ đó xác định mức thuế khoán một cách chính xác, tránh những tiêu cực có thể có trong quá trình thu thuế của đối tượng này. Tuy nhiên nếu thực hiện giải pháp này thì ngân sách nhà nước phải chi một khoản lớn khi đầu tư máy móc, trang thiết bị, nhưng hiệu quả đem lại sẽ có giá trị to lớn cho tương lai, không chỉ về mặt tăng thu ngân sách, mà còn tạo ra sự công bằng, bình đẳng trong môi trường kinh doanh. Ngoài ra, việc lắp đặt máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế cũng cần mở rộng cho các đối tượng doanh nghiệp đặc thù kinh doanh các sản phẩm dịch vụ bán trực tiếp cho người tiêu dùng như: Nhà hàng, khách sạn, nhà nghỉ, dịch vụ ăn uống… Theo tôi, sau khi triển khai thí điểm, cần có tổng kết, đánh giá và nếu hiệu quả thực sự cần triển khai ngay. Để giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, ngành Thuế cũng có thể kêu gọi xã hội hóa theo phương thức Nhà nước và doanh nghiệp cùng làm, trên cơ sở doanh nghiệp đầu tư cơ sở hạ tầng và được trích lại chi phí từ nguồn thu thuế tăng thêm. Cách làm này sẽ tạo được sức mạnh toàn dân cùng chung tay xây dựng, cải tạo xã hội văn minh, hiện đại và phát triển.

Nhật Minh (thực hiện)