Bài Giảng Lễ Giỗ Mãn Tang Đức Cha Phaolô Lê Đắc Trọng - 07/09/2012

“Đây đích thực là một giám mục chân chính, lòng dạ không có gì gian dối !”

(Gioan 1. 45-51)

Trọng kính Đức Tổng Giám Mục Phêrô, trọng kính quý Đức cha, quý Cha, quý Tu sĩ Nam nữ, và toàn thể công đoàn Anh chị em thân mến.

Có ai đó đã quả quyết như sau :

Nhớ đến một người nào là làm cho người đó sống, dù người đó đã chết.

Quên đi một người nào là làm cho người đó chết, dù người đó còn đang sống

Quên đi một người đã chết là làm cho người đó chết hai lần, chết vĩnh viễn !

Thật đúng như vậy

Sống mà ai cũng chê cũng ghét thì sống cũng như chết

Chết lâu rồi mà ai cũng thương, cũng nhớ thì chết nhưng vẫn sống

Điều này thật đúng với Đức Cha Phaolô Lê Đắc Trọng kính yêu của chúng ta !

Ngài đã từ giã cõi đời này 3 năm, nhưng mỗi khi nhắc đến tên Ngài ai cũng nhớ, cũng thương. Ngài chết nhưng trái tim ngài vẫn sống mãi trong trái tim mỗi người chúng ta, cách riêng trong trái tim của giám mục, linh mục, tu sĩ, giáo dân của Tổng giáo phận Hà Nội.

Lược sử :

Ngài là vị giám mục Việt Nam thứ 70 được phong giám mục – Khẩu hiệu giám mục của Ngài là “Xin vâng ý Cha mọi đàng – Fiat voluntas tua “.

• Ngài sinh ngày 15 tháng 6 năm 1918 tại Kim Lâm, Thanh Oai, Hà Nội.

• Năm 14 tuổi : 1932 Ngài nhập Tiểu Chủng Viện Hoàng Nguyên – lúc 14 tuổi

• Năm 19 tuổi : 1937 Ngài nhập Tràng Tập nhà thử Hà Nội.

• Năm 22 tuổi : 1940 Ngài học Đại chủng viện Xuân Bích, Liễu Giai

• Năm 30 tuổi : 1948: Ngài được lãnh chức Linh mục (ngày 15 tháng 6).

• Năm 31 tuổi : 1949: Quản nhiệm xứ Ðồng Trì và Nam Dư, Hà Nội.

• Năm 32 tuổi : 1950: Hiệu trưởng trường Lê Bảo Tịnh

• Năm 34 tuổi : 1952: Chưởng ấn Tòa Tổng Giám mục Hà Nội

• Năm 35 tuổi : 1953: Quản xứ Nam Ðịnh, Phú Ốc và Tường Loan ( 15 năm)

• Năm 50 tuổi : 1968: Tổng đại diện Giáo phận Hà Nội

• Năm 73 tuổi : 1991: Giáo sư Đại chủng viện Thánh Giuse Hà Nội.

• Năm 74 tuổi : 1992: Đảm nhiệm Phó giám đốc Đại chủng viện Thánh Giuse Hà Nội.

• Năm 76 tuổi : 1994 Ngày 23 tháng 3 : Ngài được Tòa Thánh chọn làm Giám mục hiệu tòa Igilgili, Giám mục Phụ tá Giáo phận Hà Nội

• Ngày 15 tháng 8 năm 1994: Lễ tấn phong Giám mục do Tổng giám mục Phaolô Phạm Ðình Tụng chủ phong với sự trợ phong của hai Giám mục Batôlômêô Nguyễn Sơn Lâm (Giáo phận Thanh Hóa) và Phaolô Nguyễn Văn Hòa (Giáo phận Nha Trang).

• Năm 88 tuổi : Sau 12 năm Giám mục, ngày 21 tháng 1 năm 2006, Tòa Thánh chấp nhận đơn xin từ nhiệm nghỉ hưu tại Nam Định vì lý do tuổi tác theo Giáo luật.

• Năm 92 tuổi : 7 tháng 9 năm 2009, Ngài qua đời vào hồi 02:00 sáng tại bệnh viện Việt Đức, Hà Nội – Hưởng thọ 92 tuổi.

• Thánh lễ Đưa Chân được cử hành vào lúc 09g sáng ngày 07-09-2009 tại Nhà thờ Chính tòa Hà nội.

• Thánh lễ Phát Tang được cử hành vào lúc 15g chiều ngày 07-09-2009 tại Nhà thờ Thành phố Nam định.

• Thánh lễ An táng được cử hành trọng thể tại quảng trường Nhà thờ Nam Định do Đức Tổng Giám Mục Giuse Ngô Quang Kiệt chủ sự lúc 15g chiều ngày 09-09-2009, với sự tham dự của 16 Giám Mục, khoảng 300 linh mục và đông đảo mọi thành phần dân Chúa.

• Và hôm nay ngày 7/9/2012, Tổng Giáo phận Hà Nội tổ chức lễ giỗ mãn tang 3 năm cho ngài !

1. Kính thưa Cộng đoàn Anh chị em thân mến,

Tổ chức lễ giỗ mãn tang hôm nay, chúng ta được mời gọi trở về với câu hỏi cốt lõi : Thế nào là một giáo dân, một linh mục, một tu sĩ, một giám mục đích thực chân chính ? Thế nào là một cuộc sống có ý nghĩa?

Một cuộc sống có ý nghĩa là khi sống mình biết sống để làm gì, sống cho ai, sống vì ai ? Đâu là cội nguồn và đâu là cứu cánh cùng đích của đời sống mình !

• Ý nghĩa ấy, cuộc sống ấy, ta tìm thấy dễ dàng trong suốt cuộc đời của Đức Cha Phaolô Lê Đắc Trọng, một cuộc sống bình dị, thâm trầm nhưng sâu sắc, hiểu biết, đầy khí phách nhưng không kiêu căng, trải dài suốt 92 năm cuộc đời của Đức Cha Phaolô !

• Riêng tôi được vinh dự và may mắn sống gần gũi thân cận với ngài suốt 5 năm tại Toà giám mục Hà nội, đặc biệt vào các buổi chiều thứ Bảy và Chúa nhật, trong khi các đấng bậc, các cha thầy đều đi xa làm mục vụ tại các giáo họ, giáo xứ, thì tôi ở nhà với Ngài, dùng cơm tối chung với ngài, sẽ chia những mẫu chuyện vui buồn cuộc sống linh mục và giám mục ! Nhờ đó và qua đó tôi hiểu được phần nào con người và ý nghĩa cuộc đời Ngài !

• Cách riêng khi đọc lại 3 tập Hồi Ký của Ngài viết với tựa đề ” Những câu chuyện về một thời”, sách dày 552 trang, được xuất bản 1 số tập từ năm 2007, và trọn bộ sau lễ an táng của Ngài, tôi thấy rõ Ngài có một đời sống nội tâm sâu xa, điềm đạm, khiêm tốn nhưng uyên bác, con người cầu nguyện, siêu thoát, không bon chen, ham hố đua đòi danh vọng, nhưng cương trực thẳng thắn trước những giá trị trần thế !

2. Bí quyết và sức mạnh của cuộc sống của Đức Cha Phaolô, chúng ta có thể tìm thấy trong khẩu hiệu Giám mục của ngài : Fiat – Voluntas tua – Xin vâng theo ý Cha mọi đàng. Cả cuộc đời của ngài luôn sống trung thành với ước nguyện, trọn đời vâng theo ý Chúa, yêu mến và trung thành với Giáo hội không nhân nhượng ! .

Ngài là một con người đầy đức độ, lòng nhân ái, tinh thần cởi mở, thẳng thắn, làm việc không mệt mỏi, ngài đã trở thành gương sáng, điểm tựa, đức tin kiên vững cho toàn Giáo Hội miền Bắc, trên mọi phương diện xã hội chính trị, tôn giáo, cách riêng trong các cuộc thử thách đức tin của người Công giáo. Ngài là trụ cột vững chắc cho đức tin Giáo hội miền Bắc.

Ngài có những bề dày kinh nghiệm lịch sử đáng kính nể, gần 100 năm nối liền 2 thế kỷ , Ngài đã sống, đã thấy, đã chứng kiến biết bao thăng trầm khốc liệt không chỉ của bản thân mà còn của Giáo hội, Đất nước và Dân tộc !

Tập Hồi ký của Ngài cho Thấy Ngài là con người thẳng thắn, trung thực nhưng không gay gắt chỉ trích khi đề cập đến những sai lầm quá khứ, Ngài tỉ mỉ chi tiết nhưng nhẹ nhàng tha thứ khi ghi lại những xúc phạm mà ngài là nạn nhân ; Ngài phân tích cặn kẽ nhưng không chút cay đắng khi kể lại những biến cố đau thương ngài đã phải chịu cách oan ức !

Sống ở thời nào, xã hội nào, chế độ nào, Ngài cũng không xum xoe, dua nịnh hay chống đối, Ngài chỉ lo bảo vệ sự tinh tuyền, tính chính thống của Đạo Chúa! Sư tinh tuyền, tính chính thống này đòi hỏi lòng trung thành tuyệt đối với Đức Tin, như mọi người công giáo, từ giáo dân tới linh mục, tu sĩ, hồng y, giám mục.

Ngài rất khiêm tốn đến độ : 2 lần được Đức Hồng Y Giuse Maria Trịnh Như Khuê đề cử làm Giám mục, nhưng ngài đều từ chối. Lần thứ 3 vì ý thức được thời điểm và nhu cầu cấp thiết của Giáo Phận Hà Nội, ngài bằng lòng chấp nhận làm giám mục phụ tá để trợ lực cho Đức Hồng Y Phao lô Phạm Đình Tụng, khi đã bảy mươi lăm tuổi ».

Đồng thời Ngài cũng rất chính trực, suốt đời giữ được tính thẳng thắn, vui tươi và lòng trung thành, một nhà giáo dục mô phạm năng nổ và kiên nhẫn trong việc xây dựng đào tạo con người ; Ngài là một trí thức cởi mở, sáng suốt, luôn nhìn ra cốt lõi của sự kiện, của vấn đề trong mớ bòng bong của ý thức hệ và thời cuộc.

Ngài là con người của Thiên Chúa đích thực, chân chính, lòng dạ không hề gian dối ! Suốt cuộc đời dài 92 năm của Đức Cha Phaolô, gắn liền với bối cảnh Xã hội, Giáo hội và Đất Nuớc, đầy nhiêu khê, sống gió và thử thách, Ngài vẫn giữ được niềm tin tưởng, lạc quan, vui tươi và tràn đầy hy vọng !

Để kết thúc bài chia sẻ Lễ giỗ mãn tang của Đúc Cha Phaolô hôm nay, tôi xin mượn lại chính tâm tình của Ngài trong tập Hồi ký rằng :

« Thời đại đang sống của chúng ta vẫn còn đầy dẫy những thách đố, khó khăn, nhưng chúng ta không được bi quan ! Chúa Thánh Thần vẫn luôn ở với chúng ta, với Giáo hội. Chúa Thánh Thần vẫn âm thầm tác động trong lòng nhiều tín hữu, tu sĩ và linh mục. Giáo hội Việt Nam cách riêng các Giáo phận miền Bắc, đang đầy ắp các ơn gọi tu sĩ, linh mục, nhiệt thành, đạo đức, luôn trung thành với Giáo Hội. Lòng tôn sùng Đức Mẹ nồng nàn khắp nơi. Mấy nước trên thế giới được như thế ! Những kết quả đó không ai gây nên được, không lớp người hay thế hệ nào gây nên được. Hoàn toàn do hồng ân Thiên Chúa ban cho đất Việt Nam, qua lời bầu cử của Mẹ Maria, của Các Thánh Tử Đạo Việt Nam » và chắc chắn trong đó có lời cầu bầu của Đức Cha Phaolô Lê Đắc Trọng kính yêu của chúng ta ! Amen

+Phêrô Nguyễn Văn Đệ

Giám mục giáo phận Thái Bình