Bài Giảng Thủ Tục Hành Chính - 123doc

A MỤC TIÊU Sau khi học xong môn này, người học có khả năng: Trình bày đúng quan niệm, phân loại, nguyên tác xây dựng và thực hiện thủ tục hành chính theo quy định của pháp luật, thủ tục hành chính của một số lĩnh vực cụ thể và cải cách thủ tục hành chính. Vận dụng những kiến thức về thủ tục để thực hiện đúng, nghiêm túc các quy định của Đảng và Nhà nước về thủ tục hành chính trong công việc mà bản thân đảm nhận; Hình thành và rèn luyện ý thức chấp hành đúng quy định về thủ tục hành chính khi thực hiện công việc và không ngừng cải tiến thủ tục theo hướng đơn giản, nhanh chóng, dễ thực hiện. B NHIỆM VỤ C NỘI DUNG CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH (05 tiết LT) I. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, Ý NGHĨA CỦA THỦ TỤC HÀNH CHÍNH 1. Khái niệm Theo Các Mác: “Thủ tục hành chính là hình thức sống của đạo luật”. Ví dụ: Thủ tục để kết hôn: Bước 1: Tìm hiểu Bước 2: Ra mắt gia đình Bước 3: Chạm ngõ Bước 4: Ăn hỏi Bước 5: Đăng ký Bước 6: Cưới Không được đảo ngược Trình tự tiến hành một đám cưới về cơ bản phải tuân thủ theo thủ tục nhất định. Các bước này, có bước có thể đảo ngược, có bước không thể đảo ngược, ví dụ như bước 5 và bước 6. Câu hỏi: Thủ tục là gì? Trả lời: Thủ tục là phương thức, cách thức giải quyết một công việc theo một trình tự nhất định, một thể lệ thống nhất gồm một loạt nhiệm vụ có liên quan chặt chẽ với nhau nhằm đạt được kết quả mong muốn. => Thủ tục hành chính là trình tự, cách thức giải quyết công việc của các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền trong mối quan hệ nội bộ của hành chính và giữa các cơ quan hành chính nhà nước với các tổ chức và công dân. Thủ tục hành chính là cách thức giải quyết công việc của cơ quan hành chính nhà nước trong mối quan hệ với cơ quan, tổ chức, công dân, bao gồm: + Phương pháp; + Trình tự thực hiện thẩm quyền; + Thái độ của cơ quan và công chức trong quá trình giải quyết công việc cho tổ chức và nhân dân.

Bài giảng học phần:

THỦ TỤC HÀNH CHÍNH

Lớp :K4 QTVP

Đơn vị :Tổ Tổng hợp – khoa Xã hội trường CĐSP Nghệ An

II Phân loại TTHC

1 Phân loại theo đối tượng QLHCNN

2 Phân loại theo công việc cụ thể của các cơ quan NN

3 Phân loại theo chức năng hoạt động của các cơ quan NN

4 Phân loại dựa trên quan hệ công tác

I KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ Ý NGHĨA CỦA TTHC

1 Khái niệm

Ví dụ: Thủ tục để kết hôn:

Bước 1: Tìm hiểu Bước 2: Ra mắt gia đình Bước 3: Chạm ngõ

Bước 4: Ăn hỏi Bước 5: Đăng ký Bước 6: Cưới

Trình tự tiến hành một đám cưới về cơ bản phải tuân thủ theo thủ tục nhất định Các bước này,

có bước có thể đảo ngược, có bước không thể đảo ngược, ví dụ như bước 5 và bước 6

=> Thủ tục là phương thức, cách thức giải quyết công việc theo một trình tự nhất định với một thể lệ thống nhất gồm các nhiệm vụ có liên quan chặt chẽ với nhau nhằm đạt được kết quả mong

Theo Các Mác: “Thủ tục hành chính là hình thức sống của đạo luật”.

=> Thủ tục hành chính là trình tự, cách thức giải quyết công việc

của các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền trong mối quan

hệ nội bộ của hành chính và giữa các cơ quan hành chính nhà nước với các tổ chức và cá nhân công dân.

- Thủ tục hành chính là cách thức giải quyết công việc của cơ quan hành chính nhà nước trong mối quan hệ với cơ quan, tổ chức, công dân, bao gồm:

(1) TTHC được điều chỉnh bằng các quy phạm TTHC

Câu hỏi: Quy phạm là gì?

Trả lời: Quy phạm là quy tắc xử sử chung bắt buộc

phải thi hành, nói cách khác chính là pháp luật.

- TTHC phải được quy định bởi pháp luật và thực hiện theo pháp luật.

- Mọi hoạt động quản lý hành chính nhà nước phải được thực hiện thống nhất theo những quy phạm về thủ tục nhất định, nhưng không phải mọi hoạt động đều phải được điều chính bởi quy phạm, có những hoạt động tác nghiệp không được quy định thành quy phạm Chỉ những

2 Đặc điểm

(2) TTHC là trình tự thực hiện thẩm quyền trong hoạt động quản lý hành chính NN

- TTHC được phân biệt với thủ tục tư pháp TTHC do nhiều cơ quan, nhiều công chức thực hiện, và do tích chất hoạt động quản lý nên ngoài những khuôn mẫu ổn định tương đối, thủ tục hành chính phải chứa đựng các biện pháp tuỳ nghi.

- Thủ tục tư pháp nhằm bảo đảm tính đúng đắn của các quyết định xét xử nên nó rất chặt chẽ

2 Đặc điểm

(3) TTHC rất đa dạng và phức tạp

+ TTHC do nhiều cơ quan và công chức nhà nước thực hiện;

+ TTHC quy định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia mối quan hệ hành chính Người thực hiện luôn có xu hướng trốn tránh trách nhiệm và lạm quyền Do vậy, TTHC phải quy định chặt chẽ, rõ ràng để không thể lạm quyền và trốn tránh trách nhiệm;

+ TTHC là sự kết hợp giữa khuôn mẫu ổn định với các biện pháp thích ứng;

+ Do nền hành chính của nước ta đang trong giai đoạn chuyển đổi từ Nhà nước cai quản sang Nhà nước phục vụ;

+ TTHC trong bối cảnh hội nhập không thể không quan tâm tới các thông lệ quốc tế, tuy nhiên TTHC của quốc gia không thể thoát

ly khỏi truyền thống, tập quán của quốc gia đó;

+ Chủ thể xây dựng TTHC là cơ quan hành chính Cơ quan hành chính vừa là cơ quan xây dựng vừa là cơ quan thực hiện =>

2 Đặc điểm

(4) TTHC có tính năng động hơn quy phạm nội dung

Câu hỏi: Tại sao thủ tục hành chính lại có

tính năng động hơn quy phạm nội dung?

Trả lời: Xuất phát từ mối quan hệ giữa nội

dung và hình thức, nội dung thì ổn định còn hình thức thì năng động;

Quy phạm thủ tục hành chính phải phù hợp với thực tế mà thực tế luôn vận động biến đổi.

2 Đặc điểm

VD: Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của

TP Hà Nội như sau: Muốn có hộ khẩu phải có nhà, muốn

có nhà phải có hộ khẩu Khi triển khai thực hiện phát hiện quyết định này là bất hợp pháp.

(3) Tạo ra khả năng sáng tạo trong việc thực hiện thủ tục hành chính;

VD: Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa: Công dân > một cửa <->chuyên môn > lãnh đạo kí

3 Ý nghĩa(4) Nó là công cụ điều hành cần thiết của tổ chức hành chính;

(5) Nó có ý nghĩa lớn trong việc xây dựng và triển khai luật pháp Thông qua việc thực hiện TTHC các luật, bộ luật đi vào đời sống xã hội;

(6) Giúp cho việc thực hiện nguyên tắc dân chủ trong quản lý;

Khi thực hiện TTHC công khai 05 nội dung: Thủ tục, trình tự, thời gian, lệ phí, công chức thực hiện

(7) Thể hiện trách nhiệm của Nhà nước đối với nhân dân TTHC biểu hiện trình độ văn hoá, mức

độ văn minh của nền hành chính

II PHÂN LOẠI TTHC

1 Phân loại theo đối tượng QLHCNN

Theo tiêu chí này có thể phân thành các loại TT như sau:

+ TT xuất nhập cảnh, hộ tịch, hộ khẩu;

+ TT thành lập doanh nghiệp và đăng ký kinh doanh; + TT cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và giấy phép xây dựng;

+ TT lệ phí trước bạ và chứng minh thư;

+ TT giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân

=> Ý nghĩa: Giúp nhà quản lý xác định được tính đặc thù của lĩnh vực mà mình phụ trách và từ đó xây dựng

II PHÂN LOẠI TTHC

2 Phân loại theo công việc cụ thể của các cơ quan nhà nước

Mỗi công việc để thực hiện nhiệm vụ của các cơ quan nhà nước đều có một thủ tục để tiến hành

- Ví dụ:

+ Thủ tục tuyển dụng+ Thủ tục khen thưởng, kỷ luật;

+ Thủ tục tăng lương;

- Ý nghĩa: Giúp cho người thừa hành công vụ và người thực thi định hướng được công việc dễ dàng

và chính xác

II PHÂN LOẠI TTHC

3 Phân loại theo chức năng cung cấp các dịch vụ trong QL nhà nước

Chỉ áp dụng cho các cơ quan hoạt động đặc thù, nghiệp vụ chuyên môn

- Ví dụ:

+ TT kiểm tra an toàn Lao động;

+ TT kiểm định xe cơ giới+ TT kiểm định hàng XNK, …

- Ý nghĩa: Giúp cho nhà quản lý khi giải quyết công việc chung có liên quan đến các tổ chức hoặc công dân, tìm được các hình thức giải quyết thích

II PHÂN LOẠI TTHC

4 Theo quan hệ công tác:

+ TTHC nội bộ: TT thực hiện các công việc nội bộ CQNN hoặc trong bộ máy NN nói chung (TT kiểm tra, giám sát; quy chế phối hợp các CQNN, quy chế tổ chức hoạt động CQNN…)

+ TTHC liên hệ: giải quyết các công việc liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của CD, tổ chức; cho phép, phòng ngừa, ngăn chặn, xử phạt, hay cưỡng chế; trưng thu-trưng mua

+ TTHC văn thư: Toàn bộ các hoạt động lưu trữ, xử lý, cung cấp CV giấy tờ và ra QĐ mới dưới hình thức VB liên quan chặt chẽ với hoạt động văn thư

- Ý nghĩa: Tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan trong công tác quản lý và lưu trữ văn bản

Chương II: Nguyên tắc xây dựng và

II Thực hiện TTHC của cơ quan nhà nước

1 Yêu cầu của việc thực hiện TTHC

2 Nghĩa vụ của các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện TTHC

I Những nguyên tắc chung của việc

xây dựng TTHC

1 Khái niệm xây dựng thủ tục hành chính

Xây dựng TTHC là nghiên cứu đề ra những cách thức giải quyết công việc nhằm thực hiện các quy định nội dung của pháp luật và đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của thực tế.

- Cơ quan xây dựng thủ tục hành chính, bao gồm:

+ Chính phủ;

+ Bộ, cơ quan ngang bộ;

+ UBND tỉnh (chỉ được xây dựng thủ tục uỷ quyền)

- Cơ quan thực hiện thủ tục hành chính

+ Cơ quan HCNN là chủ thể chủ yếu;

+ Cơ quan lập pháp, cơ quan tư pháp thực hiện một số TTHC trong hoạt động của mình.

2 nguyên tắc xây dựng TTHC

THẢO LUẬN

- Chia lớp thành 04 nhóm;

- Mỗi nhóm thảo luận một nguyên tắc:

Nhóm 1: Thực hiện đúng pháp luật, tăng cường pháp chế

nhằm tạo được công cụ quản lý hữu hiệu cho bộ máy

Nhóm 2: TTHC phải phù hợp với thực tế và nhu cầu

khách quan của sự phát triển kinh tế - xã hội

Nhóm 3: TTHC phải đơn giản, dễ hiểu và thuận lợi cho

việc thực hiện

Nhóm 4: TTHC phải có tính hệ thống chặt chẽ

- Mỗi nhóm trả lời 02 câu hỏi sau:

Câu hỏi 1: Tại sao phải đảm bảo yêu cầu khi xây dựng

thủ tục hành chính;

- TTHC được ban hành không được trái với pháp luật hiện hành và không được mâu thuẫn với văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên;

- Thực hiện đúng trình tự với những phương tiện, biện pháp và hình thức được pháp luật cho phép;

- Các cơ quan, cá nhân khi ban hành TTHC phải chịu trách nhiệm trước PL về thẩm quyền và tính hợp pháp của TTHC

2 nguyên tắc xây dựng TTHC

2.2 TTHC phải phù hợp với thực tế và nhu cầu khách quan của sự phát triển kinh

2 nguyên tắc xây dựng TTHC

2.3 TTHC phải đơn giản, dễ hiểu và thuận tiện cho việc thực hiện

* TTHC phải đơn giản, dễ hiểu vì:

- Do đối tượng thực hiện thủ tục hành chính đa dạng ở nhiều trình độ khác nhau nên thủ tục hành chính phải đơn giản, dễ hiểu.

- Để đối tượng thực hiện là cơ quan nhà nước và nhân dân thực hiện đúng.

* TTHC phải thuận tiện vì:

Đảm bảo được tính dân chủ; dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra.

- Thuận tiện: Phải niêm yết công khai về hồ sơ, trình tự, thời gian, lệ phí, công chức để công dân

2 nguyên tắc xây dựng TTHC

2.4 TTHC phải có tính hệ thống chặt chẽ

* TTHC phải có tính hệ thống chặt chẽ vì:

- TTHC là một bộ phận của thể chế hành chính nên nó phải được ban hành một cách có hệ thống;

- Nếu TTHC không được ban hành hệ thống, chặt chẽ dễ dẫn đến sự hỗn loạn và tuỳ tiện trong quản

II THỰC HIỆN THỦ TỤC HÀNH CHÍNH

CỦA CƠ QUAN NHÀ NƯỚC

1 Yêu cầu của việc thực hiện TTHC

(1) Đảm bảo tính chính xác và công minh

+ Chính xác: không được làm sai Nhà nước có quy định nếu công chức làm sai thủ tục thì phải sửa cho công dân và xin lỗi công dân

+ Công minh là công khai và minh bạch

=> Để đảm bảo được tính chính xác và công minh khi thực hiện TTHC cần phải được quy định trong quy chế hoạt động của cơ quan tiến hành thủ tục Cơ quan tiến hành thủ tục phải có đủ tài liệu, chứng cứ

1 Yêu cầu của việc thực hiện TTHC

(2) Khi giải quyết TTHC các bên tham gia đều bình đẳng trước pháp luật.

Yêu cầu này đòi hỏi các cơ quan nhà nước phải quan tâm đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân và tổ chức khi đề nghị của họ có đủ điều kiện do luật định và phải ra lệnh đối với các bên hữu quan để đảm bảo quyền,

sự tự do và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia.

(3) TTHC phải được giải quyết kịp thời, nhanh gọn,

tăng cường chặt chẽ sự quản lý của các cơ quan cấp trên

để tránh sơ hở và lợi dụng thủ tục hành chính để dây dưa, gây phiền hà cho dân.

(4) Đảm bảo tính tiết kiệm

Tiết kiệm về mặt xã hội cho cả NN và người dân.

2 Nghĩa vụ của các CQNN trong việc

- Vì vậy, trước hết nghĩa vụ của cơ quan hành chính trong thực hiện TTHC là phải có chế độ công

vụ và quy chế làm việc rõ ràng để tránh tình trạng vô trách nhiệm, giảm bớt phiền hà trong quá trình giải

2 Nghĩa vụ của các CQNN trong việc thực hiện TTHC

2.2 Công khai hoá các thủ tục hành chính dưới các hình thức thích hợp

- Công khai hoá các TTHC để mọi người dân biết và thực hiện là yêu cầu cơ bản của cải cách hành chính.

- Cần phải công khai:

+ Trình tự thực hiện;

+ Hồ sơ, giấy tờ cần thiết;

+ Thời gian;

+ Lệ phí;

+ Cơ quan, công chức có thẩm quyền giải quyết;

+ Quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia.

- Công khai bằng các hình thức: Niêm yết tại công sở; thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng; phát tờ rơi …

- Trong các cơ quan, không được thay đổi tùy tiện, bổ sung một cách thiếu căn cứ TT đã công bố, nếu có thay đổi thì tiếp tục công khai những bổ sung mới.

2 Nghĩa vụ của các CQNN trong việc

thực hiện TTHC

2.3 Thường xuyên tiến hành rà soát các thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động của cơ quan nêu trong các văn bản quy phạm pháp luật của các cấp

2 Nghĩa vụ của các CQNN trong việc

thực hiện TTHC

2.5 Có cán bộ đủ trình độ nghiệp vụ và đạo đức để thực thi công vụ

Câu hỏi: Tại sao đội ngũ CBCC thực hiện thủ tục

hành chính phải đủ trình độ nghiệp vụ và đạo đức để thực thi công vụ?

2 Nghĩa vụ của các CQNN trong việc

thực hiện TTHC

2.6 Thực hiện đầy đủ các giai đoạn trong giải quyết các vụ việc cụ thể

Các giai đoạn trong giải quyết thủ tục hành chính:

+ Khởi xướng vụ việc;

+ Xem xét và ra quyết định giải quyết vụ việc;

+ Thi hành quyết định xử lý;

+ Khiếu nại và xem xét lại quyết định bị khiếu nại hoặc xem xét lại quyết định đã ban hành khi có tình tiết mới

2.6 Thực hiện đầy đủ các giai đoạn trong giải quyết các vụ việc cụ thể

a.Khởi xướng vụ việc

Đưa vụ việc ra xem xét là giai đoạn bắt đầu thủ tục Hành vi đưa vụ việc ra giải quyết thuộc về mọi cơ quan nhà nước có thẩm quyền

Tiến hành các hành vi mang tính thủ tục sau:

+ Triệu tập người có liên quan;

+ Tập hợp chứng cứ, hồ sơ, lập biên bản hoặc ra các văn bản có giá trị pháp lý để đưa vụ việc ra giải quyết;

+ Thực hiện các biện pháp cần thiết theo quy định của pháp luật

b Xem xét và ra quyết định giải quyết vụ việc

Đây là giai đoạn trung tâm của TTHC

Trong giai đoạn này thực hiện các nhiệm vụ theo quy trình sau:

+ Nghiên cứu xem xét các biểu hiện của vụ việc;

+ Thu thập, xác minh các căn cứ cần thiết;

+ Đánh giá khách quan toàn bộ vụ việc xảy ra theo một trình tự thích hợp;

+ Ra quyết định về vụ việc

2.6 Thực hiện đầy đủ các giai đoạn trong giải quyết các vụ việc cụ thể

c Thi hành quyết định xử lý

-Nhiệm vụ này là trách nhiệm của các bên tham gia vào TTHC nếu không có khiếu nại.

-Ở giai đoạn này, pháp luật quy định quyền

và nghĩa vụ của cơ quan chịu trách nhiệm thi hành quyết định và áp dụng các biện pháp cưỡng chế khi cần thiết, cũng như quyền và nghĩa vụ của người phải trực tiếp thi hành quyết định theo đúng thời hạn, trình tự do luật định.

2.6 Thực hiện đầy đủ các giai đoạn trong giải quyết các vụ việc cụ thể

d Khiếu nại và xem xét lại quyết định bị khiếu nại hoặc xem xét lại quyết định đã ban hành khi

2.6 Thực hiện đầy đủ các giai đoạn trong giải quyết các vụ việc cụ thể

Hình ảnh CD đến CQNN thực hiện TTHC

Hình ảnh CD đến CQNN thực hiện TTHC

•Chương 3 Thủ tục hành chính

của một số

lĩnh vực cụ

thể

36

I THỦ TỤC CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

VÀ GIẤY PHÉP XÂY DỰNG

2009 của Chính phủ về cấp Giấy chứng nhận quyền

sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất;

4) Thông tư số 17/2009/TT-BTNMT ngày 21 tháng 10

năm 2009 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định

về Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất;

5) Thông tư số 106/2010/TT-BTC ngày 26 tháng 7 năm

2010 của Bộ Tài chính hướng dẫn lệ phí cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở

và tài sản khác gắn liền với đất.

2 Cơ quan có thẩm quyền giải quyết

 Văn phòng đăng ký QSDĐ thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường (sau đây gọi là Văn phòng đăng ký QSDĐ cấp tỉnh) tiếp nhận hồ

sơ và trao giấy chứng nhận cho tổ chức trong nước, cơ sở tôn giáo, tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài thực hiện dự án đầu tư;

 Văn phòng đăng ký QSDĐ thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường cấp huyện (sau đây gọi là Văn phòng đăng ký QSDĐ cấp huyện) tiếp nhận hồ sơ và trao giấy chứng nhận cho hộ gia đình,

cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam, cộng đồng dân cư tại phường;

 Văn phòng đăng ký QSDĐ cấp huyện hoặc UBND xã, thị trấn nơi có đất, tài sản gắn liền với đất tiếp nhận hồ sơ và trao Giấy chứng nhận cho hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam, cộng đồng dân cư

Bước 4: Cơ quan có thẩm quyền tiến hành trao Giấy chứng nhận và lưu trữ hồ sơ

Bước 3: Cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, xác nhận hồ sơ đủ điều kiện hay không đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận