Bài Tập Vẽ Mô Hình DFD - 123doc

Sơ đồ tổng quát cho Yêu cầu tra cứu  D1: Thông tin về đối tượng muốn tìm kiếm dựa vào biểu mẫu liên quan đến đối  D2:  Các danh mục để chọn lựa  Dữ liệu về đối tượng khi tìm thấy dự

Mô hình hóa chức năng – FDD

và DFD (ví dụ & bài tập)

ThS Nguyễn Thị Thanh Trúc Khoa Công nghệ phần mềm

Cách thức tiến hành

 định danh các chức năng (biến đổi thông tin )

 mô tả cách thức dữ liệu di chuyển trong hệ thống

 xác định các tác nhân tạo dữ liệu và tác

nhân tiêu thụ dữ liệu

MÔ HÌNH HÓA CHỨC NĂNG

Mô hình phân rã chức năng

Mô hình luồng dữ liệu

4

 Biểu đồ phân rã chức năng

(Function Decomposition Diagram)

 Xác định phạm vi của hệ thống

 Phân hoạch chức năng

 Tạo nền tảng cho thiết kế kiến trúc hệ thống

MÔ HÌNH HÓA CHỨC NĂNG

MÔ HÌNH HÓA CHỨC NĂNG

 Biểu đồ phân rã chức năng – FDD

 Các đối tượng

- là động từ

6

Bán hàng

2 Giải quyết khách

3 Xử lý đơn hàng

1 Nhận đơn hàng

MÔ HÌNH HÓA CHỨC NĂNG

 Biểu đồ phân rã chức năng – FDD

 Ví dụ

3 Gom

và gửi hàng

Sơ đồ luồng dữ liệu

 Mô hình hóa hướng chức năng với sơ đồ

luồng dữ liệu – DFD (Data Flow Diagram)

 Mục tiêu: Mô tả mức quan niệm (phát thảo) các thành phần của phần mềm với sự chú trọng trên thành phần xử lý

8

Sơ đồ luồng dữ liệu

 Mô hình hóa hướng chức năng với sơ đồ

luồng dữ liệu – DFD (Data Flow Diagram)

 Mục tiêu: Mô tả mức quan niệm (phát thảo) các thành phần của phần mềm với sự chú trọng trên thành phần xử lý

Sơ đồ luồng dữ liệu

Tác nhân/thiết bị (Người sử dụng, thiết bị phát sinh hay tiếp nhận dữ

liệu) Khối xử lý

Luồng dữ liệu (thông tin)

Bộ nhớ phụ (Hồ sơ, Sổ sách, tập

tin, csdl…)

Lập Sơ đồ luồng dữ liệu

 Khái niệm: Sơ đồ luồng dữ liệu (DFD-Data Flow

Diagram) là sơ đồ biểu thị các thông tin liên quan đến việc thực hiện các nghiệp vụ trong thế giới thực bên trong máy tính

 Mục tiêu: Mô hình hóa thế giới thực với các yêu cầu đã

xác định

 Kết quả:

- Sơ đồ luồng dữ liệu của từng công việc;

- Sơ đồ phối hợp giữa các công việc

Sơ đồ tổng quát

Người dùng

Thiết bị nhập Xử lý … Thiết bị xuất

D5

D6

Ý nghĩa từng dòng dữ liệu

D1:………

D2:………

D3:………

D4:………

D5:………

D6:………

Thuật toán xử lý: -Bước 1:………

-Bước 2:………

-Bước 3:………

Dữ liệu

nhập

Dữ liệu xuất

Dữ liệu

đọc

Dữ liệu ghi

 D1: Thông tin xuất phát từ người dùng

 D2: Thông tin xuất phát từ thiết bị nhập

 D3: Thông tin xuất phát từ bộ nhớ phụ

 D4: Thông tin đưa xuống bộ nhớ phụ

 D5: Thông tin đưa ra thiết bị xuất

 D6: Thông tin trả về cho người dùng

***D (Data): là thông tin, không phải hành động

Sơ đồ luồng dữ liệu tổng quát (tt)

 Các tiến trình phải có luồng vào, luồng ra

 Không có luồng dữ liệu trực tiếp giữa các tác nhân và giữa tác nhân với kho dữ liệu

 Quá trình lập sơ đồ luồng dữ liệu cho một công việc được tiến hành qua 3 bước:

 B1: Xác định dữ liệu nhập

 B2: Xác định dữ liệu xuất

 B3: Mô tả xử lý

Các lưu ý

 Dữ liệu nhập bao gồm D1, D2 và D3

 D1 dựa vào biểu mẫu liên quan

 D2 được nhập từ thiết bị khác chuột và bàn phím

 D3 là thông tin liên quan đọc từ bộ nhớ phụ

 Nguyên tắc của dữ liệu nhập D1 và D2:

 Không nhập vào các dữ liệu có thể tính toán được dựa trên qui định hay công thức đã có

 Không nhập vào các dữ liệu đã được lưu trữ trước

đó

B1: Xác định dữ liệu nhập

 Dữ liệu xuất bao gồm D4, D5 và D6

 D4: ghi các kết quả mới tạo lập hoặc các dữ liệu đã có nhưng bị thay đổi sau khi xử lý

 D5 dựa vào biểu mẫu liên quan, xuất ra thiết bị khác màn hình

 D6 dựa vào biểu mẫu liên quan

B2: Xác định dữ liệu xuất

 Mô tả quá trình sử dụng dữ liệu nhập (D1, D2, D3) để

tạo ra dữ liệu xuất (D4, D5, D6)

Ví dụ (nhắc lại)

 Xét phần mềm quản lý thư viện, hãy lập sơ đồ luồng

dữ liệu cho yêu cầu Lập thẻ độc giả

18

Ví dụ

Người dùng, Thủ thư

 Bước 05: Tính tuổi độc giả

 Bước 06: Kiểm tra qui định “Tuổi tối thiểu”

 Bước 07: Kiểm tra qui định “Tuổi tối đa”

Ví dụ

 Xử lý:

 Bước 08: Nếu không thỏa tất cả các qui định trên thì tới bước 12

 Bước 09: Tính ngày hết hạn của thẻ

 Bước 10: Lưu D4 xuống bộ nhớ phụ

 Bước 11: Xuất D5 ra máy in

 Bước 12: Đóng kết nối cơ sở dữ liệu

 Bước 13: Kết thúc

22

22

Sơ đồ tổng quát cho Yêu cầu lưu trữ

 D1: Thông tin cần lưu trữ (dựa vào biểu mẫu liên quan)

 D5: Thông tin cần lưu trữ (chỉ có trong một

số yêu cầu đặc biệt)

 Kết quả thành công/thất bại

 D4: Dữ liệu được lưu trữ (dựa vào biểu mẫu)

 Ghi chú: Thông thường

Sơ đồ tổng quát cho Yêu cầu lưu trữ

 Kiểm tra các thông tin D1, D5

có thỏa quy định liên quan hay không (dựa vào D3 nếu cần thiết)

 Nếu thỏa quy định, ghi D4 , thông báo kết quả D2 (nếu cần)

và xuất D6 (nếu cần thiết)

 Tùy theo quy định có thể

có hay không có D5

 D4 hoặc D6 không nhất thiết phải trùng với D1

Sơ đồ tổng quát cho Yêu cầu tra cứu

 D1: Thông tin về đối tượng muốn tìm kiếm

(dựa vào biểu mẫu liên quan đến đối

 D2:

 Các danh mục để chọn lựa

 Dữ liệu về đối tượng khi tìm thấy (dựa vào biểu mẫu liên quan đến đối tượng cần tìm kiếm)

 D6: Dữ liệu kết xuất (thông thường là cần thiết)

 D4: Dữ liệu cần lưu trữ lại

Thông thường không cần thiết

 Hiển thị thông tin kết quả ( D2 )

Sơ đồ tổng quát cho Yêu cầu tra cứu

 Ghi chú:

 Có rất nhiều mức độ khác nhau từ rất đơn giản đến rất phức tạp để xác định D1

 D1 chứa nhiều thông tin thì việc tìm kiếm

sẽ dễ dàng cho người dùng và ngược lại

sẽ khó khăn cho phần thiết kế và cài đặt chức năng này

 D3 thông thường là danh sách các đối tượng tìm thấy cùng với thông tin liên quan

28

Sơ đồ tổng quát cho Yêu cầu tính toán

 D1: Thông tin về đối tượng cần thực hiện

việc xử lý tính toán (dựa vào các biểu mẫu

liên quan)

 D5: Thông tin về đối tượng cần thực hiện việc xử lý tính toán (chỉ có trong một số yêu cầu đặc biệt)

 D3:

 Dữ liệu cần thiết cho việc xử lý tính toán (dựa vào biểu mẫu và quy định liên quan)

 Các tham số tính toán

 D4: Kết quả của xử lý tính toán

 D2: Kết quả của xử lý tính toán (thường gồm

Sơ đồ tổng quát cho Yêu cầu tính toán

 Xử lý tính toán

 Nhận thông tin D1, D5

(nếu cần)

 Đọc D3 để lấy các dữ liệu cần thiết cho việc tính toán (kể cả các tham số)

 Sử dụng D1 , D3, D5 và quy định liên quan để tính kết quả D4

 D1 có thể rỗng (tính toán cho mọi đối tượng trong tất cả cột mốc thời gian liên quan)

Sơ đồ tổng quát cho Yêu cầu báo biểu

 D1: Thông tin về báo biểu muốn thực

hiện (dựa vào biểu mẫu liên quan)

 D5: Thông tin về báo biểu muốn thực hiện (chỉ có trong một số yêu cầu đặc biệt)

 D3: Dữ liệu cần thiết cho việc thực hiện báo biểu (dựa vào biểu mẫu và quy định liên quan)

 D4: Thông tin có trong báo biểu liên quan (cần thiết phải lưu lại) nhưng chưa được xử lý và ghi nhận lại (yêu cầu xử lý tính toán)

 D2: Thông tin về báo biểu được lập (biểu mẫu liên quan)

 Nếu có D4 thì tính toán theo quy định và Ghi kết quả D4

 Hiển thị thông tin báo biểu D2

Sơ đồ tổng quát cho Yêu cầu báo biểu

 Ghi chú:

 D1 thường có chứa yếu tố thời gian của báo biểu

 Có nhiều mức độ khác nhau xác định D1 trong xử lý tính toán (để tăng tính tiện dụng)

 D4 có thể có hay không có => Khi nào cần D4 ?

34

 EX1:Hãy lập sơ đồ luồng dữ liệu cho yêu cầu phần mềm Tiếp nhận sách mới trong đề tài quản lý thư viện

 EX2:Hãy lập sơ đồ luồng dữ liệu cho yêu cầu phần mềm Tra cứu sách trong đề tài quản lý thư viện

Ví dụ 1

Sơ đồ Luồng dữ liệu cho yêu cầu Tra cứu bệnh nhân

trong Đề tài Quản lý Phòng mạch tư:

Tra cứu bệnh nhân

Người dùng

Biểu mẫu liên quan:

 D1: Tiêu chuẩn tra cứu (họ tên, giới tính, năm sinh,

địa chỉ, ngày khám, loại bệnh, triệu chứng)

 D2: Không có

 D3: Danh sách bệnh nhân thỏa tiêu chuẩn tra cứu

cùng với các thông tin chi tiết liên quan (họ tên, ngày

khám, loại bệnh, triệu chứng)

 D4: Không có

 D5: D3

 D6: D5

Ví dụ 2

Sơ đồ Luồng dữ liệu cho yêu cầu Báo cáo thống kê tình

hình mượn sách theo thể loại trong Đề tài Quản lý Thư viện:

B/c thống kê tình hình mượn sách theo thể loại

Biểu mẫu liên quan:

 D1: Tháng

 D2: Không có

 D3: Danh sách các phiếu mượn sách trong tháng (*)

 D4: D1 + thông tin thống kê theo từng thể loại có mượn trong tháng (số lượt mượn, tỉ lệ mượn) + tổng số lượt mượn

 D5: D4

 D6: D5

(*) Mượn thời điểm nào tính theo thời điểm đó, không tính

2 lần nếu lượt mượn rơi vào thời điểm giữa 2 tháng

 B1: Nhận D1 từ người dùng

 B2: Kết nối cơ sở dữ liệu

 B3: Đọc D3 từ bộ nhớ phụ

các phiếu mượn trong tháng (từ D3)

 B5: Tính tổng số lượt mượn của tất cả các thể loại (≠ số

phiếu mượn)

 B6: Tính tỉ lệ mượn theo từng thể loại dựa vào số lượt mượn của từng thể loại và tổng số lượt mượn của tất cả các thể loại

Thuật toán

44

Ví dụ 3 (Bài tập 3)

Sơ đồ Luồng dữ liệu cho yêu cầu Tiếp nhận đại lý trong

Đề tài Quản lý các đại lý:

Lập hồ sơ đại lý

Người dùng

Bộ nhớ phụ

D4 D3

46

Biểu mẫu và qui định liên quan:

 D1: Tên đại lý, loại đại lý, điện thoại, địa chỉ, quận, ngày tiếp nhận

 D2: Không có

 D3: Danh sách các Loại đại lý, danh sách các Quận, số đại lý tối đa trong mỗi quận, danh sách các Đại lý tương ứng với quận (D1)

 B1: Nhận D1 từ người dùng

 B2: Kết nối cơ sở dữ liệu

 B3: Đọc D3 từ bộ nhớ phụ

Loại đại lý (D3) hay không

Quận (D3) hay không

quận

Thuật toán

Nhập môn Công nghệ Phần mềm November 16

 BT1: Hãy lập sơ đồ luồng dữ liệu cho yêu

cầu phần mềm Tiếp nhận bảo trì xe trong đề tài quản lý Gara ô tô

 BT2: Hãy lập sơ đồ luồng dữ liệu cho yêu

cầu phần mềm Lập phiếu sữa chữa trong đề tài quản lý Gara ô tô

56

 BT3: Hãy lập sơ đồ luồng dữ liệu cho yêu

cầu phần mềm Lập phiếu thu tiền trong đề tài quản lý Gara ô tô

Bài tập

1 Xét phần mềm quản lý học sinh với nghiệp

vụ tiếp nhận hồ sơ học sinh

Hãy lập sơ đồ luồng dữ liệu

58

Bài tập

2 Xét phần mềm quản lý bán hàng với nghiệp

vụ lập phiếu thu tiền của khách hàng

Hãy lập sơ đồ luồng dữ liệu

59

Bài tập (Ví dụ 3)

3 Xét phần mềm quản lý các đại lý với nghiệp

vụ tiếp nhận hồ sơ đại lý

Hãy lập sơ đồ luồng dữ liệu

60

 BT4:Hãy lập sơ đồ luồng dữ liệu cho yêu cầu phần mềm Lập phiếu xuất hàng trong đề tài quản lý đại lý

 BT5: Hãy lập sơ đồ luồng dữ liệu cho yêu

cầu phần mềm Lập phiếu thu tiền trong đề tài quản lý đại lý

Q & A