Bài Thơ: Con Cò Mà đi ăn đêm (Khuyết Danh Việt Nam) - Thi Viện

Thi Viện ×

• Tên tác giả/dịch giả
• Tên bài thơ @Tên tác giả
• Nội dung bài thơ @Tên tác giả
• Tên nhóm bài thơ @Tên tác giả
• Tên chủ đề diễn đàn
• Tìm với Google

Toggle navigation

• Tác giả
  • Danh sách tác giả
  • Tác giả Việt Nam
  • Tác giả Trung Quốc
  • Tác giả Nga
  • Danh sách nước
  • Danh sách nhóm bài thơ
  • Thêm tác giả...
• Thơ
  • Các chuyên mục
  • Tìm thơ...
  • Thơ Việt Nam
  • Cổ thi Việt Nam
  • Thơ Việt Nam hiện đại
  • Thơ Trung Quốc
  • Đường thi
  • Thơ Đường luật
  • Tống từ
  • Thêm bài thơ...
• Tham gia
  • Diễn đàn
  • Các chủ đề mới
  • Các chủ đề có bài mới
  • Tìm bài viết...
  • Thơ thành viên
  • Danh sách nhóm
  • Danh sách thơ
• Khác
  • Chính sách bảo mật thông tin
  • Thống kê
  • Danh sách thành viên
  • Từ điển Hán Việt trực tuyến
  • Đổi mã font tiếng Việt

Đăng nhập ×

Đăng nhập

Tên đăng nhập: Mật khẩu: Nhớ đăng nhập Đăng nhập Quên mật khẩu? Đăng nhập bằng Facebook Đăng ký ☆☆☆☆☆ 1314.08Thể thơ: Lục bátThời kỳ: Trung đại4 bài trả lời: 2 thảo luận, 2 bình luận3 người thích: NANU, hieu14732, Hiền TưTừ khoá: con cò (25) thơ sách giáo khoa (670) Ngữ văn 7 [2003-2017] (30)

• Chia sẻ trên Facebook
• Trả lời
• In bài thơ
• Tài liệu đính kèm 1

Một số bài cùng từ khoá

- Gánh cực mà đổ lên non (Khuyết danh Việt Nam)- Đăng sơn (Hồ Chí Minh)- Chăm vườn hoa (Nguyễn Đức Toàn (I))- Nắng hồng (Bảo Ngọc)- Cảnh quê hương (I) (Khuyết danh Việt Nam)

Một số bài cùng tác giả

- Sau khi đi tuần thú, Trạng nguyên trở về kinh- Chuối sau, cau trước- Hương nhãn- Giáng Kiều bị ngược đãi giận bực bỏ đi- Người thì bí tỉ thịt thà

Một số bài cùng nguồn tham khảo

- Trời dông chớp lạnh, mưa nguồn (Khuyết danh Việt Nam)- Yêu nhau vạn sự chẳng nề (Khuyết danh Việt Nam)- Nắng chóng trưa, mưa chóng tối (Khuyết danh Việt Nam)- Gặp em thì gặp cho lâu (Khuyết danh Việt Nam)- Nghèo nhân, nghèo nghĩa thì lo (Khuyết danh Việt Nam)

Đăng bởi Nguyên Minh vào 09/10/2008 19:46

Hát ru

Con cò mà đi ăn đêm,Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao.Ông ơi, ông vớt tôi nao,Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng.Có xáo thì xáo nước trong,Đừng xáo nước đục đau lòng cò con.

Khảo dị:

Con cò ‡ mày đi ăn đêm,Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao.Ông ơi, ông vớt tôi nao,Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng.Có xáo thì xáo nước trong,Đừng xáo nước đục đau lòng cò con.

[Thông tin 1 nguồn tham khảo đã được ẩn] Xếp theo: Ngày gửi Mới cập nhật

Trang 1 trong tổng số 1 trang (4 bài trả lời)[1]

Cảm nhận về bài ca dao “Con cò mà đi ăn đêm”

Gửi bởi tôn tiền tử ngày 28/09/2015 05:19Có 1 người thích: Hồ Bắc

Cánh cò đối với người nông dân lao động dường như đã trở thành những người bạn thân thiết. Trên cánh đồng bát ngát, có lúc nào mà những người nông dân lại không gặp con cò. Trong ca dao, cái cò chính là hiện thân của những người nông dân lao động bình thường: chất phác, siêng năng, cần mẫn, trải nhiều vất vả gieo neo. Bài ca dao “Con cò mà đi ăn đêm” mượn tiếng kêu thương của con cò khi lâm nạn để nói về con người lao động với phẩm chất vốn có của họ: chết vinh còn hơn sống nhục:

Con cò mà đi ăn đêmĐậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao.Ông ơi! ông vớt tôi nao,Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng.Có xáo thì xáo nước trong,Đừng xáo nước đục đau lòng cò con.

Đọc bài ca dao ta có thể cảm nhận đây là một bài ca dao mang tính ngụ ngôn độc đáo. Lý tưởng cuộc sống được trình bày qua con cò đi kiếm ăn gặp nạn:

Con cò mà đi ăn đêmĐậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao

Ở đây nhân vật trọng tâm là con cò. Thường thì cò kiếm ăn vào ban ngày. Như vậy đây là một hoàn cảnh bất bình thường. Vì sao mà cò lại phải lặn lội mò cua bắt tép vào ban đêm? Bởi vì nghèo, kiếm ăn ban ngày gia đình cò không đủ để tồn tại. Người đọc đã thương cảm, cuốn hút ngay khi đọc câu mở đầu. Chữ mà trong câu ca dao làm nổi bật cấu trúc tương phản, gợi nhiều xót xa cho một đời cò. ông Vũ Ngọc Phan ghi: con cò mày đi ăn đêm ăn đêm nghịch lý thì cò lộn cổ xuống ao.Cần cù, chịu khó kiếm ăn những tưởng sẽ được ấm no hạnh phúc. Bầy cò con chắc chắn sẽ được mẹ tha nhiều mồi về tổ hơn. Cuộc đời vất vả lận đận con cò chịu nhiều đắng cay không thế kế xiết. Con cò đã lộn cổ xuống ao, cò có cánh, cò bay giỏi, cò có rơi xuống ao thì vẫn bay lên được. Thế nhưng cái chết đang đến kề bên, tất cả như quay lưng đi như trách móc cò. Tiếng cò kêu thương trong đêm khuya nghe sầu thảm đến thế:

Ông ơi! ông vớt tôi nao,Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng.Có xáo thì xáo nước trong,Đừng xáo nước đục đau lòng cò con.

Từ ông được nhắc lại đến ba lần, hai từ tôi được điệp lại như một nốt nhấn bi thảm của bài ca. Cò mong ông cứu vớt, đoái thương. Ông mà cò gọi có thể là tác giả, một người duy nhất chứng kiến cảnh đau thương ấy. Nếu ta cho con cò là tượng trưng cho nhân dân lao động nghèo khổ bị áp bức bóc lột nặng nề. Ông gặp cò đi kiếm ăn ban đêm, ông đi đâu? Ông cũng có nghĩa là nhân dân là những người chứng kiến đồng loại của mình gặp hoạn nạn trước những lời khẩn khoản:

Ông ơi! ông vớt tôi nao

Lời khẩn cầu của cò hoàn toàn không phải vì sự sống mà cò muốn giãi bày tấm lòng trong sạch của mình:

Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng

Rõ ràng trong lời phân trần này cò không sợ chết mà cò muốn đem cái chết để chứng minh cho tấm lòng trong sạch khi sa vào đường cùng ngõ cụt. Cò đi ăn đêm, nhưng cò không phải là kẻ bất lương, cò hiền lành lương thiện.Con cò trong bài ca dao này là hình ảnh ẩn dụ, là biểu tượng về người nông dân một nắng hai sương. Đó là những người dân lao động bình thường chịu khó. Bất hạnh của con cò bị lộn cổ xuống ao cũng là sự bất hạnh, hoạn nạn của nhân dân lao động trước áp bức bóc lột sưu cao thuế nặng như Nguyễn Khuyến đã nói:

Phần thuế quan Tây, phần trả nợNửa công đứa ở, nửa thuê bò(Nguyễn Khuyến)

Trải qua hàng ngàn năm, người nông dân Việt Nam đã đổ mồ hôi công sức vất vả làm ăn. Làm ra hạt gạo, củ khoai nuôi sống bản thân nhưng thực ra thân phận của họ chẳng khác nào thân phận con cò trong bài ca dao này. Ước muốn sau cùng của con cò là:

Có xáo thi xáo nước trongĐừng xáo nước đục đau lòng cò con

Cò muốn chết nơi nước trong. Nếu phải chọn một trong hai cái chết cò van xin đừng để cho cò chết trong nước đục. Đó là điều đau đớn, tủi lòng nhất đối với cò. Có thể đây là một con cò bé chưa đủ lông đủ cánh, mới lớn lên tập tễnh đi kiếm ăn, chưa hiểu gì nhiều nên đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao. Hoặc cò con là thế hệ sau mà khi chết con cò không muốn chúng phải đau lòng. Lời van xin của con cò mang nhiều trắc ẩn, người lao động Việt Nam sống cuộc đời bần hàn lam lũ. Đôi khi họ trở thành con cò mà đi ăn đêm, nhưng dẫu sa vào cạm bẫy, bùn nhơ họ vẫn tha thiết với cuộc sống trong sáng, thanh cao.Đã có những câu tục ngữ nêu lên cách ứng xử: Đói cho sạch, rách cho thơm hay Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.Qua thân phận con cò, tác giả dân gian đã nêu lên một triết lý nhân sinh tuyệt đẹp ca ngợi tâm hồn trong sáng nhân hậu thà chết trong còn hơn sống đục. Trong và đục tương phản nhau, lời nguyền khẳng định một lẽ sống cao đẹp của người Việt Nam xưa và nay.Cuộc đời của anh Pha, chị Dậu, Lão Hạc... có khác gì cuộc đời, thân phận con cò. Họ dù sống trong cảnh bần hàn cơ cực nhưng họ vẫn vươn lên sống như những con người chân chính.Dân tộc ta hơn 80% làm nghề nông. Trải qua hàng nghìn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước, người dân cày Việt Nam bằng chính lòng dũng cảm đã giữ vững nền tự do độc lập và những phẩm chất đáng quý: cần cù, chịu khó, chất phác... Học bài ca dao trên cho chúng ta lòng cảm phục yêu kính họ. Bài học “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn” có giá trị sâu sắc đối với thế hệ trẻ hôm nay.

tửu tận tình do tại☆☆☆☆☆ 213.95Chia sẻ trên FacebookTrả lời

Bình giảng bài ca dao “Con cò mà đi ăn đêm”

Gửi bởi tôn tiền tử ngày 28/06/2019 11:00

Kho tàng ca dao dân ca của nước ta có rất nhiều bài hay nói về hình ảnh con cò. Hình ảnh con cò người ta thường để tượng trưng cho thân phận của người nông dân, người phụ nữ và hơn hết con cò còn thể hiện lời hát ru của bà, của mẹ. Trong đó bài “Con cò mà đi ăn đêm” là một bài ca dao hát ru và có triết lí cao cả:

Con cò mà đi ăn đêmĐậu phải cành mềm lộn cổ xuống aoÔng ơi ông vớt tôi naoTôi có lòng nào ông hãy xáo măngCó xáo thì xáo nước trongĐừng xáo nước đục đau lòng cò con

Mở đầu bài thơ là cách nói ngược rất độc đáo:

Con cò mà đi ăn đêmĐậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao

Mọi người thường chỉ thấy con cò đi kiếm ăn ban ngày chứ không phải đi kiếm ăn ban đêm. Mà chỉ có con vạc mới biết kiếm ăn ban đêm vì thế có câu:

Ngán cho con vạc đi mòBán ruộng cho cò nên phải ăn đêm

Chính vì cách mở đầu độc đáo này ta mà ta hiểu rõ hơn về cuộc sống thiếu thốn và cơ cực. Ban ngày họ vốn làm lụng vất vả nhưng vì cuộc sống mưu sinh vẫn thiếu thốn nên họ phải kiếm ăn vào cả ban đêm. Ấy vậy mà “Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao” con cò thường đậu ở những cành cây thanh mảnh và cao để bám nên không bao giờ có hình ảnh lộn cổ xuống ao. Đây là một nghịch lí tương phản ở đời càng nhấn mạnh sự gian truân vất vả, nhiều người đã cố gắng vượt qua nhưng không được họ vẫn bị lún sâu trong cái cơ cực của cuộc sống ấy.

Ông ơi ông vớt tôi naoTôi có lòng nào ông hãy sao măng

Dù con cò bị lộn cổ xuống ao nhưng nó vẫn cầu xin lòng rủ thương của con người. Ý muốn nói về tình thương và sự giúp đỡ trong cuộc sống không chỉ giúp đỡ con người lẫn nhau và đôi khi chúng ta cũng nên giúp những loài động vật. Nhưng có một điều lạ là thường thì những con cò khi thấy người chúng sẽ bay đi chứ không đợi con người tiến lại bắt nó. Còn con cò trong bài ca dao này lại cầu xin người bắt nó. Đây là một nghịch lí trong cuộc sống. Nghịch lí còn được thể hiện rõ hơn trong các câu tiếp theo:

Có xáo thì xáo nước trongChớ xáo nước đục đau lòng cò con

Dù cuộc sống có thiếu thốn và lao động mệt nhọc nhưng những người nông dân vẫn vô tư và hài hướng. Làm nên những câu ca dao vừa âm đậm triết lí ở đời vừa mang những yếu tố hóm hỉnh khiến người đọc thích thú. Như nghịch lí ở trong câu ca dao này cũng vậy. Con cò thật đáng yêu khi xin xáo mình trong nước trong. Dù vốn dĩ nó sống mò mẫm trong bùn lầy rất đục và rất bẩn. Trong khi loài cò rất ít chất dinh dưỡng đồng thời lại nhỏ bé nên nước thường rất trong.Hình ảnh con cò này trong bài đại diện cho người phụ nữ trong xã hội xưa, họ tần tảo sớm hôm vất vả kiếm miếng cơm manh áo để nuôi chồng nuôi con. Họ không phàn nàn hay oán trách mà vẫn một mình lặng lẽ âm thầm việc cuộc sống của gia đình. Trong câu cuối của bài ca dao “Chớ xáo nước đục đau lòng cò con” thể hiện cái chết cũng muốn trong sạch để tiếng cho đời sau. Người phụ nữ ở đây cũng vậy muốn mình luôn trong sạch và hết mực về cuộc sống tươi đẹp.Bài ca dao “Con cò mà đi ăn đêm” là một bài ca dao hay nói về sự chịu thương chịu khó của người phụ nữ Việt nam nói chung. Họ luôn khao khát có một cuộc sống tươi đẹp ở tương lai. Nếu có gặp nạn và phải chết thì họ vẫn muốn chết trong sạch mang tiếng ở đời sau. Đây là một đức tính đẹp của người phụ nữ xưa.

tửu tận tình do tại☆☆☆☆☆ 264.19Chia sẻ trên FacebookTrả lời

Quá định hướng và đơn điệu. Thiếu cái cảm văn học thuần t

Gửi bởi Trần Tú ngày 23/12/2021 22:52

Bài thơ rõ ràng mộc mạc chân chất, nhưng bị bình thành có mùi khổng nô với tư tưởng "sĩ"

☆☆☆☆☆ 53.80Trả lời

Luận tình thương và sự đồng cảm

Gửi bởi Trần Tú ngày 23/12/2021 23:06

2 câu đầu mình không bàn nữa.Ông ơi ông vớt tôi lênTôi có lòng nào ông hãy xáo măngBiết mình biết người. Biết "ông" đây cũng đi kiếm ăn và cái việc tha cho cò hay cứu cò là việc khó xảy ra. Nên"Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng"Cái hay là thương, hy sinh cho kẻ khác, lấy cái chết của mình mà làm lợi cho người khác để kẻ sinh tồn có thể sinh tồn được. Chỉ cho người khác cái lợi ngay trên thân thể của mình" có xáo thì xáo nước trongĐừng xáo nước đục đau lòng cò con" Thương thay cho số phận con cái mà nghĩ về chúng sẽ đau khổ ra sau khi mất mát đấng sinh thành, đây là câu tuyệt diệu thể hiện tính " đồng cảm" giữ tất cả, chia sẽ niềm đau nỗi khổ, là tiếng kêu bi ai tuyệt vọng của kẻ sa cơ, nghĩ về sự khổ đau của người thân còn ở lại nơi trần thế," đau lòng cò con". Tôi cảm tưởng như nghe tiếng rên siết trong tuyệt vọng của một sinh linh nhỏ bé mất người thân

☆☆☆☆☆ 84.25Trả lời

© 2004-2024 VanachiRSS