Bản đồ Nam Kỳ Lục Tỉnh - Việt Nam Ngày Tháng Cũ

Trang chủ » Bản đồ Nam Kỳ Lục Tỉnh » Bản đồ Nam Kỳ Lục Tỉnh - Việt Nam Ngày Tháng Cũ

Có thể bạn quan tâm

Nam Kỳ Lục tỉnh là tên gọi miền Nam Việt Nam thời nhà Nguyễn độc lập, tức là khoảng thời gian từ năm 1832 tới năm 1862. Đương thời, Nam Kỳ Lục Tỉnh được gọi bằng cái tên Basse-Cochinchine (tức là Hạ Đàng Trong).

Bản đồ NAM KỲ LỤC TỈNH 1867
Bản đồ Nam kỳ Lục tỉnh 1867 xưa bản lớn.

Vào năm Mậu Dần (1698) chúa Nguyễn Phúc Chu cho lập phủ Gia Định. Năm Nhâm Tuất (1802) vua Gia Long đổi phủ Gia Định thành trấn Gia Định, đến năm Mậu Thìn (1808) đổi tên trấn Gia Định ra Gia Định Thành gồm 5 trấn là Phiên An, Biên Hòa, Định Tường, Vĩnh Thanh, Hà Tiên.

Năm Minh Mạng thứ 13 (Nhâm Thìn, 1832), vua Minh Mạng bãi bỏ Gia Định Thành, đổi các trấn thành tỉnh, chia 5 trấn của Gia Định Thành trước đây thành 6 tỉnh:

Phiên An: sau đổi thành Gia Định: tỉnh lỵ là tỉnh thành Gia Định. Gồm các phủ Tân Bình (Sài Gòn), Tân An (Vũng Gù), Tây Ninh, Hòa Thạnh.

Biên Hòa: tỉnh lỵ là tỉnh thành Biên Hòa. Gồm Phước Long (Dô Sa), Phước Tuy (Mô Xoài).

Định Tường: tỉnh lỵ là tỉnh thành Mỹ Tho. Gồm các phủ Kiến An (chợ Cai Tài), Kiến Tường (Cao Lãnh).

Vĩnh Long: tỉnh lỵ là tỉnh thành Vĩnh Long. Gồm các phủ Định Viễn (Vĩnh Long), Hoằng An, Lạc Hóa (Chà Văng hay Chà Vinh).

An Giang: tỉnh lỵ là tỉnh thành Châu Đốc. Gồm các phủ Tuy Biên, Tân Thành, Ba Xuyên.

Hà Tiên: tỉnh lỵ là tỉnh thành Hà Tiên. Gồm các phủ An Biên, Khai Biên, Quảng Biên, Tĩnh Biên.

Arrondissement de Saïgon 1885 - Bản đồ địa hình Hạt tham biện SAIGON 1885
Bản đồ địa hình Hạt tham biện Sài Gòn – Gia Định 1885: Thành lập năm 1808 với 4 huyện Bình Dương, Tân Long, Thuận An và Phước Lộc. Năm 1832, tách 2 huyện Thuận An và Phước Lộc để lập phủ Tân An. Năm 1841 đặt thêm huyện Bình Long.
Bản đồ hạt TÂN AN 1888 - Cochinchine française. Plan topographique de Tan An
Bản đồ Phiên An, Gia Định hạt phủ TÂN AN (Vũng Gù) 1888 – Thành lập năm 1832 với 2 huyện Thuận An và Phước Lộc (Cần Giuộc). Năm 1851, nhập thêm 2 huyện Tân Hòa (Gò Công) và Tân Thạnh (Kỳ Son).

Hai năm sau, vùng Lục tỉnh thuộc Gia Định Thành trước đây được gọi chung là Nam Kỳ. Từ đó có tên gọi là Nam Kỳ Lục tỉnh. Trong dân gian, còn chia thành ba tỉnh miền Đông gồm Gia Định, Định Tường, Biên Hòa và ba tỉnh miền Tây gồm Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên.

BÀ RỊA 1930 - Plan topographique de la Province de BARIA
Bà Rịa – Năm 1864, Đô đốc De la Grandière chia miền Đông Nam Kỳ làm 7 khu vực: Bà Rịa, Biên Hòa, Cần Giuộc, Mỹ Tho, Sài Gòn – Chợ Lớn, Tân An – Gò Công và Tây Ninh.

Nghị định ngày 16 tháng 1 năm 1899, đổi tên hạt thành tỉnh (province), và từ ngày 1 tháng 1 năm 1900, toàn cõi Nam Kỳ chia thành 20 tỉnh như sau:

Tỉnh Gia Định (cũ) chia thành năm tỉnh: Gia Định, Chợ Lớn, Tân An, Tây Ninh, Gò Công.

Tỉnh Biên Hòa (cũ) chia thành ba tỉnh: Biên Hòa, Bà Rịa, Thủ Dầu Một.

Tỉnh Định Tường (cũ) đổi thành Mỹ Tho.

Tỉnh Vĩnh Long (cũ) chia thành ba tỉnh: Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh.

Tỉnh An Giang (cũ) chia thành năm tỉnh: Châu Đốc, Long Xuyên, Sa Đéc, Sóc Trăng, Cần Thơ.

Tỉnh Hà Tiên (cũ) chia thành ba tỉnh: Hà Tiên, Rạch Giá, Bạc Liêu.

Bản đồ BIÊN HÒA 1924 - Monographie de la province de Biênhoa
Bản đồ Biên Hòa 1924. Đến năm 1900, các hạt tham biện đổi thành tỉnh. Tỉnh lỵ tỉnh Biên Hòa thuộc làng Bình Trước, tổng Phước Vĩnh Thượng, quận Châu Thành.
Bản đồ SÓC TRĂNG 1930 - Plan topographique de la PROVINCE DE SOCTRANG
Bản đồ Sóc Trăng 1930. Tỉnh lỵ Sóc Trăng đặt tại làng Khánh Hưng thuộc tổng Nhiêu Khánh, quận Châu Thành. Viên chủ tỉnh đầu tiên là Gustave H. Delanoue.
1885 Cochinchine française. Plan topographique de l'arrondissement de Sa Dec
Bản Đồ Sa Đéc 1885. Năm 1924, tỉnh Sa Đéc bị giải thể, toàn bộ diện tích tỉnh bị sáp nhập vào tỉnh Vĩnh Long. Sau 1975, Sa Đéc thuộc tỉnh Đồng Tháp ngày nay.
1924 - Province de Longxuyen - POSTE RURALE
Bản Đồ Long Xuyên 1924. Năm 1876, hạt Long Xuyên được thành lập (chủ hạt là Briere), bắt đầu hình thành khu vực chợ Đông Xuyên tại thôn Mỹ Phước, trung tâm hành chính thuộc thôn Bình Đức.
Cochinchine française 1890 - Plan topographique de l'arrondissement de Can Tho - Bản đồ hạt CẦN THƠ năm 1890
Bản Đồ Cần Thơ 1890, thuộc phủ Lạc Hóa, tỉnh Vĩnh Long trước đây.
BẢN ĐỒ TỈNH TRÀ VINH, 1920 - Plan topographique de la province de Travinh
Bản Đồ Trà Vinh 1920. Trước đây vùng đất này được gọi là xứ Trà Vang.

Ngoài ra còn có 3 thành phố độc lập là Sài Gòn, Chợ Lớn và Cap Saint Jacques không thuộc hạt nào.

1895 - Plan des environs de Saïgon - Bản đồ vùng phụ cận Saigon năm 1895
Bản đồ vùng phụ cận Saigon năm 1895.

Chia lại đất Nam Kỳ thành 21 tỉnh, có lẽ Pháp muốn xóa nhòa hai chữ Lục tỉnh trong lòng người Việt, cũng là cách cắt đứt lòng lưu luyến với truyền thống. Nhưng dân Nam Kỳ vẫn hoài vọng Lục tỉnh. Mãi đến thập niên 50 và 60, ở miền Nam cũng còn nói, nhắc đến hai chữ Lục tỉnh xa xưa này. Pháp bỏ tên Lục tỉnh nhưng còn giữ lại hai chữ Nam Kỳ, gọi là Cochinchine, phân biệt với Bắc Kỳ là Tonkin, Trung Kỳ là Annam. Cũng giống như người Việt quen gọi TP. HCM là Sài Gòn.

Ảnh sưu tầm nhiều nguồn.

Từ khóa » Bản đồ Nam Kỳ Lục Tỉnh