BÁN HÀNG ĐA CẤP CÓ PHẢI LỪA ĐẢO HAY KHÔNG

Những năm gần đây, kinh doanh đa cấp bắt đầu bước chân vào thị trường Việt Nam và bùng nổ mạnh mẽ, trở thành một kênh bán hàng mới, bên cạnh các phương thức kinh doanh truyền thống khác. Tuy nhiên, việc bán hàng đa cấp vẫn bị nhiều bộ phận phản đối, tẩy chay vì cho rằng đây là hành vi lừa đảo.

Vậy bán hàng đa cấp có phải là hành vi lừa đảo hay không? Bài viết dưới đây của chúng tôi sẽ phân tích rõ theo quy định của pháp luật.

Theo khoản 1 Điều 3 Nghị định 40/2018/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp, “Kinh doanh theo phương thức đa cấp là hoạt động kinh doanh sử dụng mạng lưới người tham gia gồm nhiều cấp, nhiều nhánh, trong đó, người tham gia được hưởng hoa hồng, tiền thưởng và lợi ích kinh tế khác từ kết quả kinh doanh của mình và của những người khác trong mạng lưới.”

Luật Đầu tư 2014 cũng quy định kinh doanh theo phương thức bán hàng đa cấp là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Để đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp, tổ chức đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp phải đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 7 Nghị định 40/2018/NĐ-CP. Trường hợp doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện trên, Bộ Công Thương sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp cho tổ chức.

Vì vậy, mô hình kinh doanh bán hàng đa cấp là mô hình kinh doanh được nhà nước công nhận và quản lý theo pháp luật.

Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định các hành vi bị cấm khi hoạt động bán hàng đa cấp như sau:

“Điều 5. Những hành vi bị cấm trong hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp

1. Cấm doanh nghiệp bán hàng đa cấp thực hiện những hành vi sau đây:

a) Yêu cầu người khác phải đặt cọc hoặc nộp một khoản tiền nhất định để được ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp;

b) Yêu cầu người khác phải mua một số lượng hàng hóa nhất định để được ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp;

c) Cho người tham gia bán hàng đa cấp nhận tiền hoặc lợi ích kinh tế khác từ việc giới thiệu người khác tham gia vào hoạt động bán hàng đa cấp mà không phải từ việc mua, bán hàng hóa của người được giới thiệu đó;

d) Từ chối chi trả không có lý do chính đáng các khoản hoa hồng, tiền thưởng hay lợi ích kinh tế khác mà người tham gia bán hàng đa cấp có quyền hưởng;

đ) Cung cấp thông tin gian dối về kế hoạch trả thưởng, về lợi ích của việc tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp;

e) Cung cấp thông tin gian dối, gây nhầm lẫn về tính năng, công dụng của hàng hóa hoặc hoạt động của doanh nghiệp thông qua báo cáo viên, đào tạo viên tại hội nghị, hội thảo, đào tạo hoặc thông qua tài liệu của doanh nghiệp;

g) Duy trì nhiều hơn một hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp, vị trí kinh doanh đa cấp, mã số kinh doanh đa cấp hoặc các hình thức khác tương đương đối với cùng một người tham gia bán hàng đa cấp;

h) Thực hiện khuyến mại sử dụng mạng lưới gồm nhiều cấp, nhiều nhánh mà trong đó người tham gia chương trình khuyến mại có nhiều hơn một vị trí, mã số hoặc các hình thức tương đương khác;

i) Tổ chức các hoạt động trung gian thương mại theo quy định của pháp luật thương mại nhằm phục vụ cho việc duy trì, mở rộng và phát triển mạng lưới bán hàng đa cấp;

k) Tiếp nhận hoặc chấp nhận đơn hoặc bất kỳ hình thức văn bản nào khác của người tham gia bán hàng đa cấp, trong đó, người tham gia bán hàng đa cấp tuyên bố từ bỏ một phần hoặc toàn bộ các quyền của mình theo quy định của Nghị định này hoặc cho phép doanh nghiệp không phải thực hiện nghĩa vụ đối với người tham gia bán hàng đa cấp theo quy định của Nghị định này;

l) Kinh doanh theo phương thức đa cấp đối với đối tượng không được phép theo quy định tại Điều 4 Nghị định này;

m) Không sử dụng hệ thống quản lý người tham gia bán hàng đa cấp đã đăng ký với cơ quan cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp để quản lý người tham gia bán hàng đa cấp;

n) Mua bán hoặc chuyển giao mạng lưới người tham gia bán hàng đa cấp cho doanh nghiệp khác, trừ trường hợp mua lại, hợp nhất hoặc sáp nhập doanh nghiệp.

2. Cấm người tham gia bán hàng đa cấp thực hiện những hành vi sau đây:

a) Hành vi quy định tại điểm a khoản 1 Điều này;

b) Cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về lợi ích của việc tham gia bán hàng đa cấp, tính năng, công dụng của hàng hóa, hoạt động của doanh nghiệp bán hàng đa cấp;

c) Tổ chức hội thảo, hội nghị, đào tạo về kinh doanh theo phương thức đa cấp khi chưa được doanh nghiệp bán hàng đa cấp ủy quyền bằng văn bản;

d) Lôi kéo, dụ dỗ, mua chuộc người tham gia bán hàng đa cấp của doanh nghiệp khác tham gia vào mạng lưới của doanh nghiệp mà mình đang tham gia;

đ) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, địa vị xã hội, nghề nghiệp để khuyến khích, yêu cầu, lôi kéo, dụ dỗ người khác tham gia vào mạng lưới bán hàng đa cấp hoặc mua hàng hóa kinh doanh theo phương thức đa cấp;

e) Thực hiện hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương nơi doanh nghiệp chưa được cấp xác nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương.

3. Cấm tổ chức, cá nhân kinh doanh theo phương thức đa cấp tổ chức hội nghị, hội thảo, đào tạo, giới thiệu về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp của mình hoặc của tổ chức, cá nhân khác khi chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

4. Cấm cá nhân tham gia vào hoạt động của tổ chức, cá nhân kinh doanh theo phương thức đa cấp khi chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.”

Vì vậy, nếu doanh nghiệp thực hiện đúng theo quy định của pháp luật về đăng ký và hoạt động mô hình kinh doanh đa cấp thì không phải là hành vi lừa đảo. Doanh nghiệp sẽ chịu sự quản lý cũng như được pháp luật bảo vệ cho mọi hoạt động của mình.

Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều cá nhân, tổ chức thực hiện phương thức kinh doanh đa cấp nhưng lại không tuân thủ theo quy định của pháp luật làm ảnh hưởng đến ý nghĩa của mô hình kinh doanh tiên tiến này. Ngoài ra, một bộ phận không nhỏ còn lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp trên để thực hiện những hành vi bị cấm để trục lợi cá nhân, lừa đảo chiếm đoạt tài sản của người khác. Vì vậy, để tránh trở thành “nạn nhân” cũng như vô tình tiếp tay cho những hành vi lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp để lừa đảo người tiêu dùng thì mỗi chúng ta cần trang bị những kiến thức ơhaps luật nhất định để phòng chống và bảo vệ cho bản thân mình cũng như những người xung quanh.

Hy vọng bài viết trên đây của chúng tôi sẽ cung cấp kiến thức cần thiết cho bạn. Nếu có thắc mắc nào về bài viết, chúng tôi rất mong nhận được ý kiến phản hồi từ bạn.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn về thủ tục liên quan đến doanh nghiệp, đầu tư, sở hữu trí tuệ, thuế - kế toán và giấy phép hoạt động, bạn có thể liên hệ với chúng tôi thông qua:

Facebook: www.facebook.com/nhuylawfirm

Hotline: (028) 2202.89.89 hoặc 0914.39.47.96

Email: nhuylawfirm@gmail.com

-Tác giả bài viết: Thùy Nhi-