Bảng Cân đối Kế Toán Là Gì? Nguyên Tắc Và Cách Lập Chi Tiết Nhất

Mục lục

1. Bảng cân đối kế toán là gì?
2. Ý nghĩa của bảng cân đối kế toán
   1. Đối với phần tài sản
   2. Đối với phần nguồn vốn
3. Nguyên tắc lập bảng cân đối kế toán
4. Hướng dẫn lập bảng cân đối kế toán chi tiết

Bảng cân đối kế toán là gì?

Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng quát toàn bộ tài sản hiện có cũng như nguồn hình thành các tài sản đó của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định.Số liệu trên bảng cân đối kế toán phản ánh về giá trị toàn bộ tài sản và nguồn vốn hiện có của doanh nghiệp tại thời điểm lập báo cáo.Căn cứ vào bảng cân đối kế toán có thể đánh giá, nhận xét khái quát về tình hình của doanh nghiệp. Đồng thời, thông qua số liệu trên bảng cân đối kế toán có thể kiểm tra việc chấp hành chế độ kinh tế, tài chính của doanh nghiệp.

Xem ngay: Các loại thuế doanh nghiệp phải nộp

Ý nghĩa của bảng cân đối kế toán

Sau khi tìm hiểu khái niệm bảng cân đối kế toán là gì, chúng ta sẽ tìm hiểu về ý nghĩa của bảng cân đối kế toán ngay dưới đây.

Đối với phần tài sản

• Về mặt pháp lý: Phần tài sản phản ánh giá trị của toàn bộ tài sản hiện có tại thời điểm lập báo cáo, phần tài sản này thuộc quyền quản lý và sử dụng của doanh nghiệp
• Về mặt kinh tế: Những số liệu ở phần tài sản phản ánh quy mô, tài sản và các loại vốn của doanh nghiệp hiện có tại thời điểm lập báo cáo, được tồn tại dưới hình thức vật chất hoặc phi vật chất. Ví dụ: vốn bằng tiền, hàng tồn kho, các khoản phải thu, tài sản cố định…

Thông qua đó, có thể đánh giá một cách tổng quát về quy mô vốn và mức độ phân bổ sử dụng vốn của doanh nghiệp.

Đối với phần nguồn vốn

• Về mặt pháp lý: Phản ánh sự hình thành các loại tài sản hiện có của doanh nghiệp tại thời điểm báo cáo. Qua đó, doanh nghiệp sẽ biết được trách nhiệm pháp lý đối với khoản nợ phải trả và chủ nợ cũng biết được giới hạn trách nhiệm của chủ sở hữu đối với khoản nợ của doanh nghiệp.
• Về mặt kinh tế: Số liệu ở phần nguồn vốn thể hiện cơ cấu và quy mô của các nguồn vốn được huy động và đầu tư vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Thông qua đó, có thể đánh giá một cách khái quát về mức độ tự chủ tài chính, khả năng rủi ro về tài chính của doanh nghiệp.

Nguyên tắc lập bảng cân đối kế toán

Theo quy định tại Chuẩn mực kế toán “Trình bày báo cáo tài chính” thì khi lập bảng cân đối kế toán, người lập phải tuân thủ nguyên tắc chung về lập và trình bày báo cáo tài chính. Ngoài ra, trên bảng cân đối kế toán, các khoản mục Tài sản, Nợ phải trả phải được trình bày riêng biệt thành ngắn hạn, dài hạn, tùy theo thời hạn của chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp, cụ thể như sau:

• Đối với các doanh nghiệp có chu kỳ kinh doanh trong vòng 12 tháng thì Tài sản, Nợ phải trả được phân thành ngắn hạn, dài hạn theo nguyên tắc sau:
  • Tài sản, Nợ phải trả được thu hồi hay thanh toán trong vòng không quá 12 tháng kể từ thời điểm báo cáo được xếp vào loại ngắn hạn.
  • Tài sản, Nợ phải trả được thu hồi hay thanh toán từ 12 tháng trở lên kể từ thời điểm báo cáo được xếp vào loại dài hạn.
• Đối với các doanh nghiệp có chu kỳ kinh doanh dài hơn 12 tháng thì Tài sản, Nợ phải trả được phân thành ngắn hạn, dài hạn theo các điều kiện sau:
  • Tài sản, Nợ phải trả được thu hồi hay thanh toán trong vòng một chu kỳ kinh doanh được xếp vào loại ngắn hạn.
  • Tài sản, Nợ phải trả được thu hồi hay thanh toán trong thời gian dài hơn một chu kỳ kinh doanh được xếp vào loại dài hạn.
• Đối với các doanh nghiệp có tính chất hoạt động không thể dựa vào chu kỳ kinh doanh để phân biệt ngắn hạn và dài hạn thì Tài sản, Nợ phải trả được trình bày theo tính thanh khoản giảm dần.

Khi lập bảng cân đối kế toán tổng hợp giữa đơn vị cấp trên và đơn vị cấp dưới không có tư cách pháp nhân, đơn vị cấp trên phải loại trừ tất cả số dư của các khoản mục phát sinh từ giao dịch nội bộ như các khoản phải trả, phải thu, cho vay nội bộ… giữa đơn vị cấp trên với đơn vị cấp dưới và giữa các đơn vị cấp dưới với nhau. Các chỉ tiêu không có số liệu thì sẽ không trình bày trên bảng cân đối kế toán. Doanh nghiệp phải chủ động đánh lại số thứ tự của các chỉ tiêu theo nguyên tắc liên tục trong mỗi phần.

Hướng dẫn lập bảng cân đối kế toán chi tiết

• Cột “Số đầu năm”: Lấy số liệu ở cột “Số cuối kỳ” của bảng cân đối kế toán ngày 31/12 năm trước.
• Cột “Số cuối kỳ”: Lấy “Số dư cuối kỳ” của các tài khoản liên quan trên bảng cân đối phát sinh năm nay.

Chú ý: Tổng Tài sản = Tổng Nguồn vốn.

1. TÀI SẢN

Tên chỉ tiêu	Mã số	Công thức	Số dư cuối kỳ tài khoản
			Dư nợ	Dư có
A. Tài sản ngắn hạn	100
I. Tiền và các khoản tương đương tiền	110	110 = 111 + 112
1. Tiền	111	111, 112, 113
2. Các khoản tương đương tiền	112	1281, 1288 (các khoản đầu tư dưới 3 tháng).
II. Đầu tư tài chính ngắn hạn	120	120 = 121 + 122 + 123
1. Chứng khoán kinh doanh	121	121
2. Dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh	122	2291
3. Đầu tư đáo hạn	123	1281, 1282, 1288 (các khoản có kỳ hạn dưới 12 tháng và không phải tương đương tiền).
III. Các khoản phải thu ngắn hạn	130	130 = 131 + 132 + 133 + 134 + 135 + 136 + 137 + 139
1. Phải thu ngắn hạn của KH	131	131 (kỳ hạn thu tiền dưới 12 tháng).
2. Trả trước cho người bán	132	331 (số đã trả trước dưới 12 tháng).
3. Phải thu nội bộ ngắn hạn	133	1362, 1363, 1368 (kỳ hạn thu tiền dưới 12 tháng).
4. Phải thu theo tiến độ kế hoạch hoạt động sản xuất	134	337
5. Phải thu về cho vay ngắn hạn	135	1283
6. Các khoản phải thu khác	136	1385, 1388, 334, 338, 141, 244.
7. Dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi	137	2293 (ghi số âm).
IV.  Hàng tồn kho	140	140 = 141 + 149
1. Hàng tồn kho	141	151, 152, 153, 154, 155, 156, 157, 158
2. Dự phòng giảm giá hàng tồn kho	149	2294 (ghi số âm).
V.  Tài sản ngắn hạn khác	150	150 = 151 + 152 + 153 + 154 + 155
1. Chi phí trả trước ngắn hạn	151	242
2. Thuế giá trị gia tăng được khấu trừ	152	133
3. Thuế và các khoản phải thu của Nhà nước	153	333
4. Giao dịch mua bán lại trái phiếu Chính phủ	154	171
5. Tài sản ngắn hạn khác	155	2288
B. Tài sản dài hạn	200
I. Các khoản phải thu dài hạn	210	210 = 211 + 212 + 213 + 214 + 215 + 216 + 219
1. Phải thu dài hạn của khách hàng	211	131
2. Trả trước cho người bán dài hạn	212	331
3. Vốn kinh doanh ở đơn vị trực thuộc	213	1361
4. Phải thu nội bộ dài hạn	214	1362, 1363, 1368
5. Phải thu về cho vay dài hạn	215	1283
6. Phải thu dài hạn khác	216	1385, 1388, 334, 338, 141, 244
7.  Dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi	219	2293 (ghi số âm).
II.  Tài sản cố định	220	220 = 221 + 224 + 227
1.  Tài sản cố định hữu hình	221	221 = 222 + 223
Nguyên giá	222	211
Giá trị hao mòn	223	2141 (ghi số âm).
2.  Tài sản cố định thuê tài chính	224	224 = 225 + 226
Nguyên giá	225	212
Giá trị hao mòn	226	2142
3. Tài sản cố định vô hình	227	227 = 228 + 229
Nguyên giá	228	213
Giá trị hao mòn	229	2143
III.  Bất động sản đầu tư	230	230 = 231 + 232
Nguyên giá	231	217
Giá trị hao mòn	232	2147
IV.  Tài sản dở dang dài hạn	240	240 = 241 + 242
1. Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang dài hạn	241	154	2294
2. Chi phí xây dựng cơ bản dở dang	242	241
V.  Đầu tư tài chính dài hạn	250	250 = 251 + 252 +  253 + 254 + 255
1. Đầu tư vào công ty con	251	221
2. Đầu tư vào công ty liên doanh, liên kết	252	222
3. Đầu tư góp vốn vào đơn vị khác	253	2281
4. Dự phòng đầu tư tài chính dài hạn	254	2292
5. Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn	255	1281, 1282, 1288 (kỳ hạn còn lại trên 12 tháng, không nằm trong phải thu về cho vay dài hạn).
VI.  Tài sản dài hạn khác	260	260 = 261 + 262 + 263 + 268
1. Chi phí trả trước dài hạn	261	242
2. Tài sản thuế thu nhập hoãn lại	262	243
3. Thiết bị, vật tư, phụ tùng thay thế dài hạn	263	1534	2294
4. Tài sản dài hạn khác	268	2288
TỔNG TÀI SẢN	270	270 = 100 + 200

2. NGUỒN VỐN

Tên chỉ tiêu		Mã số		Công thức	Số dư cuối kỳ tài khoản
					Dư Nợ	Dư Có
I.  Nợ ngắn hạn		310		310 = 311 + 312 + 313 + 314 + 315 + 316 + 317 + 318 + 319 + 320 + 321 + 322 + 323 + 324.
1. Phải trả người bán ngắn hạn		311		331 (kỳ hạn dưới 12 tháng).
2. Người mua trả tiền trước ngắn hạn		312		131
3. Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước		313		333
4. Phải trả người lao động		314		334
5. Chi phí phải trả ngắn hạn		315		335 (chi phí phải trả dưới 12 tháng).
6. Phải trả nội bộ ngắn hạn		316		3362, 3363, 3368
7. Phải trả theo tiến độ kế hoạch hợp đồng xây dựng		317		337
8. Doanh thu chưa thực hiện ngắn hạn		318		3387 (phần doanh nghiệp phải thực hiện trong vòng 12 tháng).
9. Phải trả ngắn hạn khác		319		338, 138, 344
10. Vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn		320		341, 34311 (phần đến hạn thanh toán trong 12 tháng).
11. Dự phòng phải trả ngắn hạn		321		352
12. Quỹ khen thưởng, phúc lợi		322		353
13. Quỹ bình ổn giá		323		357
14. Giao dịch mua bán lại trái phiếu Chính phủ		324		171
II.  Nợ dài hạn		330		330 = 331 + 332 + 333 + 334 + 335 + 336 + 337 + 338 + 339 + 340 + 341 + 342 + 343.
1. Phải trả người bán dài hạn		331		331 (kỳ hạn trên 12 tháng).
2. Người mua trả tiền trước dài hạn		332		131 (trên 12 tháng).
3. Chi phí phải trả dài hạn		333		335
4. Phải trả nội bộ về vốn kinh doanh		334		3361
5. Phải trả nội bộ dài hạn		335		3362, 3363, 3368
6. Doanh thu chưa thực hiện dài hạn		336		3387 (nghĩa vụ doanh nghiệp phải thực hiện trên 12 tháng).
7. Phải trả dài hạn khác		337		338, 344 (chi tiết các khoản kỳ hạn trên 12 tháng).
8. Vay và nợ thuê tài chính dài hạn		338		34312 (ghi số âm).	341 (kỳ hạn trên 12 tháng), 34311, 34313
9. Trái phiếu chuyển đổi		339		3432
10. Cổ phiếu ưu đãi		340		41112
11. Thuế thu nhập hoãn lại phải trả		341		347
12. Dự phòng phải trả dài hạn		342		352
13. Quỹ phát triển khoa học và công nghệ		343		356
E. Vốn chủ sở hữu		400		400 = 410 + 430
I.  Vốn chủ sở hữu		410
1. Vốn góp của chủ sở hữu		411		4111
Đối với công ty cổ phần: Mã số 411 = Mã số 411a + Mã số 411b
– Cổ phiếu phổ thông có quyền biểu quyết	411a		41111
– Cổ phiếu ưu đãi	411b		41112
2. Thặng dư vốn góp cổ phần	412		4112 (ghi âm nếu TK 4112 dư nợ)		4112
3. Quyền chọn chuyển đổi trái phiếu	413		4113
4. Vốn  khác của chủ sở hữu	414		4118
5. Cổ phiếu quỹ	415		419 (ghi âm).
6. Chênh lệch đánh giá lại tài sản	416		412 (ghi âm nếu TK 412 dư nợ).		412
7. Chênh lệch tỷ giá hối đoái	417		413 (ghi âm nếu TK 413 dư nợ).		413
8. Quỹ đầu tư phát triển	418		414
9. Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp	419		417
10. Quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu	420		418
11. Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối	421		421 = 421a + 421b
– Lợi nhuận chưa phân phối kỳ này	421a		4212 (ghi âm nếu TK 421 dư nợ).		4212
– Lợi nhuận chưa phân phối kỳ trước	421b		4211 (ghi âm nếu TK 421 dư nợ).		4211
12.  Nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản	422		441
13.  Nguồn kinh phí và quỹ khác	430		430 = 431 + 432.
14. Nguồn kinh phí	431		161		461
Trường hợp số dư Nợ TK 161 lớn hơn số dư Có TK 461 thì chỉ tiêu này được ghi bằng số âm (-).
15. Nguồn kinh phí đã hình thành TSCĐ	432		466
TỔNG NGUỒN VỐN	440		440 = 300 + 400

Trên đây là chia sẻ về bảng cân đối kế toán là gì và hướng dẫn cách làm bảng cân đối kế toán. Nếu doanh nghiệp gặp khó khăn trong quá trình thực hiện bảng cân đối kế toán thì hãy liên hệ với Nguyên Anh để nhân viên chúng tôi hướng dẫn cách lên bảng cân đối kế toán đơn giản, chi tiết, dễ hiểu nhất.