Bảo Tồn Và Phát Huy Giá Trị Di Sản Văn Hóa ở Quế Võ

Cùng với phát triển kinh tế xã hội, những năm qua, huyện Quế Võ luôn quan tâm chú trọng công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa, thực hiện tốt công tác xã hội hóa, thu hút sự tham gia của đông đảo nhân dân trong việc bảo tồn các di sản văn hóa.

Là vùng đất cổ được bao bọc bởi những sắc mầu phù sa sông Đuống, sông Cầu và sông Thái Bình, Quế Võ được biết đến là miền quê có hệ thống di sản văn hóa đa dạng, đặc sắc với nhiều di tích lịch sử, lễ hội, trò chơi dân gian, cùng nhiều thể loại văn nghệ dân gian, góp phần quan trọng tạo nên nét phong phú, tinh tế của nền văn hiến xứ Kinh Bắc - Bắc Ninh. Theo thống kê, toàn huyện hiện có 160 di tích, trong đó 32 di tích được xếp hạng cấp Tỉnh; 9 di tích được xếp hạng cấp Quốc gia gồm 4 di tích kiến trúc nghệ thuật là Chùa Phả Lại thôn Phả Lại, đình Vân Đoàn thôn Phú Vân xã Đức Long; chùa Nghiêm Xá, chùa Bảo Sinh thôn Can Vũ xã Việt Hùng; 2 di tích lịch sử văn hóa là đình, đền Hán Đà xã Hán Quảng, 2 di tích lịch sử nghệ thuật là Miếu Đại Trung thôn Guột xã Việt Hùng, Lăng và nhà thờ 18 Quận công thôn Quế Ổ xã Chi Lăng; 1 di tích lịch sử là đền thờ Danh nhân Nguyễn Cao xã Cách Bi.

Có thể nhận thấy, các di tích nơi đây không chỉ mang đậm dấu ấn kiến trúc truyền thống, bề dày lịch sử mà còn ẩn chứa nhiều cổ vật, di vật và các giá trị di sản văn hoá phi vật thể quý giá. Trường tồn cùng các di tích lịch sử là nhiều loại hình di sản văn hóa phi vật thể như các làng nghề truyền thống, lễ hội đặc sắc, ẩm thực, nghệ thuật dân gian, phong tục tập quán được lưu truyền từ đời này qua đời khác. Điển hình như làng nghề gốm Phù Lãng, nghề rèn dao, kéo thôn Việt Vân xã Việt Thống, nghề đan cói xã Chi Lăng… Hay như chiếu chèo Nga Hoàng xã Yên Giả, chiếu chèo Thất Gian xã Châu Phong, tục “Nói tức” ở Can Vũ xã Việt Hùng, “nói khoác” ở Đồng Sài xã Phù Lãng, ở Trúc Ổ xã Mộ Đạo, trò chơi Chạy ró ở Việt Hùng, ẩm thực cháo Chì xã Bồng Lai…

Với hệ thống các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, đa dạng, những năm qua, huyện Quế Võ đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm bảo tồn và phát huy giá trị các di sản. Trong đó công tác tu bổ, tôn tạo, phục hồi di tích được chính quyền các cấp đặc biệt quan tâm, thực hiện theo đúng trình tự và quy định của Luật Di sản. Cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, công tác xã hội hóa trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị di tích luôn được huyện chú trọng đẩy mạnh nhằm thu hút các nguồn lực trong nhân dân.

Quế Võ luôn chú trọng bảo tồn các di tích lịch sử, văn hóa (trong ảnh là cụm di tích chùa làng Cách Bi xã Cách Bi).

Chỉ tính riêng trong giai đoạn 2010 - 2016, huyện đã triển khai tu bổ, tôn tạo 10 di tích theo chương trình mục tiêu hỗ trợ của Tỉnh với kinh phí 2,6 tỷ đồng. Ngoài ra huyện còn huy động từ nguồn kinh phí xã hội hóa 6,4 tỷ đồng để trùng tu, tôn tạo các di tích. Tiêu biểu như các di tích đình chùa thôn Đồng Chuế, chùa làng Bất Phí xã Nhân Hòa được đầu tư, tôn tạo với kinh phí 5,7 tỷ đồng, chùa Văn Phong xã Châu Phong, kinh phí tôn tạo 500 triệu đồng… Để bảo tồn và phát huy các giá trị của di tích, các xã, thị trấn trong huyện đều thành lập Ban Quản lý di tích cấp xã do lãnh đạo UBND xã, thị trấn làm Trưởng ban cùng các ngành, đoàn thể liên quan làm thành viên. Ngoài ra, ở các di tích đều có các Tiểu Ban Quản lý di tích gồm từ 5 đến 7 thành viên.

Cùng với việc tu bổ, tôn tạo và quản lý, Quế Võ luôn chú trọng phát huy giá trị các di tích thông qua việc tuyên truyền, quảng bá trên các phương tiện thông tin đại chúng về tiềm năng phát triển du lịch từ giá trị các di tích lịch sử, văn hóa. Tại các di tích đều có bản tóm tắt thần tích các vị thần được thờ, giúp cho du khách và nhân dân hiểu rõ hơn giá trị của di tích. Trong các dịp lễ hội truyền thống, các địa phương đều chú trọng tuyền truyền trên Đài truyền thanh về giá trị lịch sử của di tích, qua đó giúp nhân dân thêm hiểu và tự hào về truyền thống quê hương, đồng thời tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trong việc bảo vệ di tích nói riêng, di sản văn hóa nói chung.

Phát huy những kết quả đạt được, thời gian tới huyện Quế Võ tiếp tục làm tốt công tác kiểm kê, lập hồ sơ để bảo tồn và đề nghị xếp hạng các di tích đủ điều kiện, phấn đấu mỗi năm nâng cấp, tu bổ từ 2-3 di tích. Quy hoạch xây dựng cơ sở vật chất cho các di tích xếp hạng, sưu tầm phục chế, bổ sung hiện vật cho nhà truyền thống của huyện. Đồng thời, đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc bảo tồn di sản văn hóa, qua đó nâng cao nhận thức của mọi tầng lớp nhân dân và các cấp chính quyền trong việc bảo tồn di sản văn hóa, coi việc bảo tồn phát huy giá trị văn hóa truyền thống là nhiệm vụ chính trị, gắn phát triển kinh tế, văn hóa xã hội của địa phương. Trên cơ sở hồ sơ khoa học sẽ triển khai việc biên soạn sách về các di tích lịch sử văn hóa, cách mạng trên địa bàn. Chú trọng công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ cán bộ quản lý, cán bộ chuyên môn làm công tác bảo tồn, gắn với huy động nguồn lực trong cộng đồng dân cư để bảo tồn, phát huy giá trị các di tích lịch sử văn hóa. Có hình thức khen thưởng xứng đáng những doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đóng góp tích cực trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị các di tích. Nâng tầm tổ chức kỷ niệm các ngày lễ, các lễ hội văn hóa truyền thống cùng các hoạt động văn hóa văn nghệ, hội thi, hội diễn trên địa bàn thành các sự kiện văn hóa du lịch để thu hút đông đảo du khách đến với quê hương Quế Võ./.