Bẫy Chim - Cổng Thông Tin điện Tử

Cùng với nguồn lợi cá đồng và các sản vật dưới tán rừng, thì ít có nơi nào trên dãy đất Việt Nam này có nhiều chim trời như ở Cà Mau. Người dân Cà Mau “sáng tạo” ra nhiều cách săn bắt các loại chim trời này. Do đó, nghề bẫy chim vốn có truyền thống và gắn bó từ lâu đời với người dân vùng nông thôn Cà Mau.

Trích cồ mồi. Ảnh: Huỳnh Lâm.

Tỉnh Cà Mau có 2 hệ sinh thái rừng ngập mặn, ngập lợ và những cánh đồng năn bạt ngàn mút xa tầm mắt nên thu hút nhiều loại chim trời về đây sinh sôi, trú ngụ.

Những năm trước và sau ngày giải phóng miền Nam, đồng đất Cà Mau nơi đâu cũng có nhiều loại chim trời, mà loại nào ăn cũng ngon như cúm núm, le le, trích ré, trích cồ, vạc, cò trắng, cò lông bông, còng cọc, quốc, cà cuốc, ốc cao, cu đất…

Để săn bắt những loại chim trời này, người dân Cà Mau dùng nhiều cách. Trong đó, phổ biến nhất là giăng lưới và gài bẫy.

Lưới chim thường có chiều dài từ 50 đến hơn 100 mét, dạo lưới (chiều cao) khoảng 4 đến 6 mét, mắt lưới thưa. Khi giăng, giềng trên và giềng dưới được cột chặt vào 2 đầu đài cắm sâu xuống đất và đảm bảo có độ thòng (gọi là tùng) để khi chim bay vào lưới rơi xuống mà không thể thoát ra được. Giăng lưới chim thường bắt những loại chim trời thường bay và đi ăn đêm như vạc, le le, cà cuốc, quốc, cúm núm… Người thợ giăng lưới chim giỏi phải biết chọn nơi nào có nhiều chim đi ăn đêm, giăng lưới đúng hướng gió, dạo lưới phải có độ tùng. Khi giăng, người thợ thường ngồi cách lưới khoảng 20 đến 30 mét để khi chim mắc lưới là kịp thời phát hiện và gỡ chim. Trước đây, khi giăng lưới chim, người thợ phải biết thổi ống tre để phát ra tiếng cúm núm, cà cuốc, quốc để dẫn dụ chim bay vào lưới. Những năm gần đây, việc thổi ống tre này không còn nữa mà người thợ chỉ việc sử dụng các loại máy móc để phát các tiếng chim theo yêu cầu.

Người dân miệt rừng U Minh đi bẫy chim. Ảnh: Huỳnh Lâm.

Bẫy chim cũng có nhiều loại:

- Bẫy cò ke: hình dáng như chiếc thòng lọng, được gài theo những lối mòn của những loại chim trời hay đi tới lui để kiếm ăn (thường là bụi rậm, họng đìa, ven mé kênh mương). Khi những con chim trời đi vào cái thòng lọng này thì dây gài bẫy sẽ vướng vào cổ hoặc chân, làm cho cần bẫy bật lên và bắt được chim. Loại bẫy này thường bắt được cò, vạc, trích, cúm núm, quốc, ốc cao, chằng nghịt…

- Bẫy đạp: cần bẫy và nơi gài cũng giống như bẫy cò ke nhưng có điều dây gài bẫy được đặt trên mặt đất. Khi các loại chim trời đi vào làm sập bàn đạp và cần bẫy được bật lên thì sẽ bắt được chim. Loại bẫy này thường bắt được cò, vạc, trích, cúm núm, quốc…

- Gác: thường để bắt trích cồ, bồ cu. Gác nhất thiết là phải có chim mồi và chim mồi được đặt trong lụp (như một chiếc bẫy). Chim mồi “giỏi” có nhiệm vụ kêu (trích cồ), gáy (cu đất) để “chọc tức”, thu hút đối thủ. Khi đối thủ đến thường tiến sát vào để tấn công chim mồi thì bẫy được sập xuống. Cứ như thế, người thợ đến bắt chim mang về.

Ngày nay, nhiều người thợ còn dùng phương pháp gác để săn bắt các loại chim trời có hình dáng nhỏ, giọng hát hay như họa mi, chích chòe lửa, chích chòe than, chào mào, chìa vôi… về bán hoặc nuôi chim cảnh.

Bẫy chim, từ lâu đã trở thành thú vui, niềm đam mê của nhiều người.