Bệnh đậu Mùa Khỉ Hiếm Gặp đang Lây Lan ở Châu Âu, Mỹ Nguy Hiểm ...

Diễn biến đợt bùng phát

Cơ quan Y tế Bồ Đào Nha cho biết đang điều tra 15 ca nghi mắc bệnh đậu mùa khỉ khác và tất cả đều được xác định trong tháng này xung quanh thủ đô Lisbon. Tất cả các ca mắc đậu mùa khỉ ở Bồ Đào Nha đều liên quan đến nam giới, hầu hết đều trẻ tuổi.

Giới chức Bồ Đào Nha không cho biết những ca bệnh đậu mùa khỉ có lịch sử đi lại đến Châu Phi hay có bất kỳ mối liên hệ nào với các ca đậu mùa khỉ gần đây phát hiện ở Anh hay những nơi khác không.

Cơ quan An ninh Y tế Anh (UKHSA) là cơ quan y tế đầu tiên ở Châu Âu báo cáo công khai 1 trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ vào ngày 7.5, ở một người gần đây đã đi từ Nigeria đến Anh.

Kể từ đó, Anh đã xác nhận thêm 6 trường hợp và đang điều tra mối liên hệ giữa 4 người trong số các ca bệnh này, tất cả đều bị nhiễm bệnh ở London và đều tự nhận là đồng tính nam, song tính.

Bộ Y tế Tây Ban Nha ngày 18.5 cho biết cũng đã phát hiện 8 ca nghi mắc bệnh đậu mùa khỉ và đang chờ xác nhận.

Cũng trong ngày 18.5, các quan chức Massachusetts xác nhận 1 ca nhiễm virus đậu mùa khỉ ở bang này, là ca đầu tiên được xác nhận ở Mỹ trong năm nay. Cơ quan y tế công cộng Massachusetts cho biết, ca này là một nam giới trưởng thành mới đi du lịch Canada.

Triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ 

Bệnh đậu mùa khỉ là họ hàng của bệnh đậu mùa - bệnh đã được loại trừ vào năm 1980 - nhưng ít lây truyền hơn, gây ra các triệu chứng nhẹ hơn và ít gây chết người hơn.

Bệnh đậu mùa khỉ thường kéo dài từ 2-4 tuần và các triệu chứng có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu từ 5 đến 21 ngày sau khi nhiễm bệnh.

Các triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ thường là kết hợp sốt, nhức đầu, đau cơ, đau lưng, ớn lạnh, kiệt sức và sưng hạch bạch huyết.

Triệu chứng sưng hạch bạch huyết thường giúp các bác sĩ phân biệt bệnh đậu mùa khỉ với bệnh thủy đậu hoặc bệnh đậu mùa, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Đặc điểm chính của bệnh đậu mùa khỉ là phát ban khó chịu khi sốt. Các nốt phát ban có xu hướng phát triển từ 1-3 ngày sau đó, thường bắt đầu trên mặt và sau đó lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Số lượng những nốt này có thể từ vài đến hàng nghìn.

Các nốt đậu mùa khỉ sẽ tải trải qua quá trình từ ở trong da, nổi lên, chứa đầy dịch sau đó là mụn mủ và cuối cùng đóng vảy trước khi vỡ.

Tại sao được gọi là bệnh đậu mùa khỉ?

Virus đậu mùa khỉ thuộc dòng Orthopoxvirus trong họ Poxviridae. Virus đậu mùa khỉ được phát hiện lần đầu tiên năm 1958 trong 2 đợt bùng phát của căn bệnh giống như thủy đậu xảy ra ở những con khỉ trong phòng thí nghiệm được giữ để nghiên cứu, do đó căn bệnh này được đặt tên như vậy.

Tuy nhiên, khỉ có thể không phải là loài gây ra các đợt bùng phát đậu mùa khỉ và vẫn chưa xác định được ổ chứa tự nhiên của bệnh đậu mùa khỉ dù WHO cho biết nhiều khả năng là loài gặm nhấm.

“Ở Châu Phi, bằng chứng về sự lây nhiễm virus đậu mùa khỉ đã được tìm thấy ở nhiều loài động vật bao gồm sóc dây, sóc cây, chuột túi Gambia, chuột ngủ đông, các loài khỉ khác" - cơ quan y tế Liên Hợp Quốc cho biết.

Bệnh đậu mùa khỉ thường phát hiện ở đâu?

Bệnh đậu mùa khỉ ở người chủ yếu gây ra các đợt bùng phát ở các khu vực rừng mưa nhiệt đới ở Trung và Tây Phi và không thường thấy ở Châu Âu. Cộng hòa Dân chủ Congo đã ghi nhận trường hợp bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên ở người vào năm 1970.

Kể từ đó, các ca bệnh đậu mùa khỉ đã được báo cáo ở 11 quốc gia Châu Phi: Benin, Cameroon, Cộng hòa Trung Phi, Cộng hòa Dân chủ Congo, Gabon, Bờ Biển Ngà, Liberia, Nigeria, Cộng hòa Congo, Sierra Leone và Nam Sudan.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên được báo cáo bên ngoài Châu Phi có liên quan đến việc nhập khẩu động vật có vú bị nhiễm bệnh vào Mỹ năm 2003.

Gần đây hơn, năm 2018 và 2019, 2 du khách từ Israel và Singapore đến Anh đã được chẩn đoán mắc bệnh đậu mùa khỉ. Cả hai đều từng đi tới Niegria, nơi có một đợt bùng phát lớn căn bệnh này, theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Châu Âu (ECDC).

Đường lây truyền bệnh đậu mùa khỉ?

Một người có thể mắc bệnh đậu mùa khỉ từ vết cắn hoặc vết xước của động vật bị nhiễm bệnh khi ăn thịt thú rừng, tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm bệnh hoặc chạm vào giường hoặc quần áo bị ô nhiễm.

Virus xâm nhập vào cơ thể qua các tổn thương ở da, đường hô hấp hoặc niêm mạc mắt, mũi, miệng.

Việc lây truyền từ người sang người được cho là chủ yếu xảy ra qua các giọt bắn đường hô hấp lớn, thường không thể di chuyển quá vài mét, vì vậy cần phải tiếp xúc trực tiếp lâu dài mới có nguy cơ lây bệnh.

Một số chuyên gia Anh bình luận về đợt bùng phát gần đây ở Anh cho biết, còn quá sớm để kết luận rằng bệnh đậu khỉ đã lây lan qua quan hệ tình dục, nhưng đó là một khả năng.

Điều trị và phòng ngừa

Hiện chưa có phương pháp điều trị cụ thể nào được khuyến nghị cho bệnh đậu mùa khỉ và bệnh này thường tự khỏi.

Vaccine phòng bệnh đậu mùa được cho là có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa bệnh đậu mùa khỉ, nhưng vì bệnh đậu mùa đã được tuyên bố là đã bị diệt trừ hơn 40 năm trước, nên các loại vaccine đậu mùa thế hệ đầu tiên không còn được cung cấp cho công chúng.

Một loại vaccine mới hơn do Bavarian Nordic phát triển để phòng ngừa bệnh đậu mùa và đậu mùa khỉ đã được phê duyệt ở Liên minh Châu Âu, Mỹ và Canada theo tên thương mại Imvanex, Jynneos và Imvamune và thuốc kháng virus cũng đang được phát triển.