Bệnh Gan Gọi Tên Người Trẻ - Tuổi Trẻ Online

Tư vấn cho bệnh nhân viêm gan tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM - Ảnh: THU HIẾN

Việt Nam và châu Á đang đối mặt với nguy cơ trẻ hóa ung thư, trong đó có ung thư gan. Một vài nghiên cứu cho thấy hiện nay ung thư gan thường gặp ở lứa tuổi 30 - 40 thay vì 50 - 60 tuổi như trước đây.

PGS Nguyễn Tấn Cường

Viêm gan virút có tốc độ lây lan 10 lần so với HIV, 80% gây chết vì ung thư gan và gây ra 600.000 ca tử vong mỗi năm.

Khó chẩn đoán sớm

Mới 23 tuổi anh N.T.D. (Tân Bình, TP.HCM) đã biết mình bị viêm gan B (virút B gây viêm gan - Hepatitis B Virus - HBV) trước đó. Anh không có bất cứ dấu hiệu hay triệu chứng nào của viêm gan, sau một lần tình cờ hiến máu nhân đạo, anh mới phát hiện mình bị viêm gan siêu vi B.

Thấy mình có các triệu chứng đau tức hạ sườn phải, sốt liên tục, ăn không được, da vàng trong một thời gian dài nhưng vì chủ quan nghĩ không có gì nghiêm trọng nên chị N.T.G. đã không đi khám. Sau một thời gian vì cảm thấy các triệu chứng ngày càng nặng hơn, chị N.T.G. đã đi khám và phát hiện mình bị ung thư gan.

GS Nguyễn Chấn Hùng - chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam - cho biết viêm gan virút đang hoành hành là gánh nặng ung thư gan toàn cầu, viêm gan virút B và C là yếu tố nguy cơ chủ yếu. Ung thư gan thường khó trị và khó chẩn đoán sớm được khối u âm thầm phát triển, khi có triệu chứng rõ thì u cũng đã lớn, người bệnh đã ở giai đoạn nguy hiểm, nguy cơ tử vong sau 3-6 tháng.

Giai đoạn đầu thường xuất hiện các dấu hiệu như rối loạn tiêu hóa, đau hoặc tức hạ sườn phải, cơ thể mệt mỏi, giảm cân, sờ thấy khối u. Khi bệnh ở giai đoạn muộn, đau tức hạ sườn phải sẽ tăng lên kèm theo rối loạn tiêu hóa, da vàng, gan to, lách to, cổ trướng là triệu chứng của thời kỳ cuối.

Nên hạn chế bia rượu để bảo vệ gan - Ảnh: T.T.D.

Lưu ý nguyên nhân

Có bốn nhóm nguyên nhân chính gây ra ung thư gan bao gồm do virút viêm gan B (HBV), viêm gan C (HCV); rượu bia; nhiễm chất độc aflatoxin (có trong thực phẩm mốc); rượu khiến gan bị quá tải, hình thành mô sẹo gây xơ gan.

Ngoài ra, còn có các yếu tố khác như tuổi tác, di truyền, giới tính... từ viêm gan dẫn đến xơ gan và đi đến ung thư gan.

Theo GS Chấn Hùng, những trường hợp có nguy cơ viêm gan cao như: dùng chung kim ống tiêm, lây nhiễm qua đường tình dục, truyền máu, từ mẹ sang con, kim đâm, dao cạo bẩn hoặc xăm thẩm mỹ ở da, môi, mày tại những nơi không đảm bảo chất lượng.

Theo PGS Nguyễn Tấn Cường - phó chủ tịch Hội Phẫu thuật nội soi Việt Nam, nguyên nhân dẫn đến trẻ hóa ung thư gan bao gồm: 3- 10% do rối loạn bên trong cơ thể và tổn thương có tính di truyền; 80% ung thư có liên quan đến môi trường sống như hút thuốc lá, uống rượu quá sớm, dinh dưỡng không hợp lý, ô nhiễm môi trường; lối sống tĩnh lại, lười vận động, không thường xuyên tập thể dục tăng sức đề kháng.

GS Chấn Hùng cho biết tuổi thọ của bệnh nhân ung thư gan phụ thuộc vào thời điểm bệnh được chẩn đoán và vào các lựa chọn điều trị được thực hiện. Người bị viêm gan C mãn tính có thể trị khỏi hơn 95% trong thời gian ngắn. Riêng đối với viêm gan B nhiều người cần điều trị suốt đời. Điều trị có thể làm chậm lại hoặc ngăn ngừa tổn hại gan (xơ gan và ung thư gan). Khi biết viêm gan phải xét nghiệm và điều trị ngay.

Làm sao tránh?

Không có chế độ ăn uống nào có thể chữa trị triệt để ung thư gan, người bệnh nên bổ sung sữa chua, rau xanh, cá trong chế độ ăn. Tránh những thực phẩm ô nhiễm, nên vận động thường xuyên để tăng cường sức đề kháng của cơ thể, tránh bị lây virút qua đường ăn uống, tình dục, tránh rượu bia và cẩn thận với các dược phẩm.

Một vài thực phẩm như trà xanh và trà đen có thể ngăn ngừa được ung thư, các thực phẩm ít chất béo, trái cây và rau quả (bông cải xanh, cải bắp), ngũ cốc cung cấp glucose, một nguồn năng lượng quan trọng cho các tế bào.

Khi đang điều trị ung thư tránh các loại chất béo động vật, hạn chế thịt đỏ ở mức tối đa một lần mỗi tuần. Hạn chế tất cả những chất có cồn, kể cả rượu vang đỏ vì gan đang làm việc căng thẳng để chịu đựng phương pháp điều trị khắc nghiệt.

Xét nghiệm máu, siêu âm chẩn đoán sớm

Theo PGS.TS Phạm Cẩm Phương, giám đốc Trung tâm y học hạt nhân và u bướu, Bệnh viện Bạch Mai, có khoảng 2-10% bệnh nhân viêm gan B chuyển biến thành xơ gan và ung thư gan. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến ung thư gan.

Tuy nhiên ung thư gan là loại ung thư không dễ chẩn đoán sớm, hai phương pháp hiện đang áp dụng để sàng lọc, chẩn đoán sớm là xét nghiệm máu và siêu âm ổ bụng. Với phương pháp xét nghiệm máu, do đây là biện pháp sàng lọc, không chính xác tuyệt đối, nhưng cũng có một tỉ lệ chính xác nhất định.

Với phương pháp siêu âm ổ bụng, có thể phát hiện những khối u từ 2cm. Nếu phát hiện sớm, điều trị tích cực, bà Phương cho rằng bệnh nhân có thể sống thêm vài năm kể từ khi được phát hiện bệnh.

L.ANH

Một vài quan điểm sai lầm

PGS Nguyễn Tấn Cường cho biết Trung Quốc có kỹ thuật mới dùng "dao đông lạnh" chữa ung thư gan khiến nhiều người tìm sang Trung Quốc chữa bệnh, nhưng đây thực chất là sử dụng nhiệt độ thấp để phá hủy khối u, trong khi dùng sóng cao tần (RFA) đang thực hiện ở Việt Nam sử dụng nhiệt độ cao rất hiệu quả.

Theo PGS.BS Bùi Hữu Hoàng - trưởng khoa nội tiêu hóa Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, nhiều người thường có quan điểm "nhịn ăn để bỏ đói khối u, không ăn thịt bò để khối u không lên to", các quảng cáo thực phẩm chức năng hay bài thuốc nam không có nguồn gốc, thức ăn chiết xuất từ rau quả, ngừa được ung thư tái phát, vừa mập mờ tốn kém lại không hiệu quả.

Mật rắn, mật gấu, sừng tê giác, thậm chí ăn gạo lứt muối mè chữa ung thư hiện nay không có một cơ sở khoa học nào xác định được hiệu quả của những "phương ngoại này".

Dấu hiệu nhận biết bệnh gan các 'ma men' nên đề phòng

Điểm đặc biệt là bệnh về gan diễn biến âm thầm, không gây đau đớn nên khi phát hiện, bệnh đã tiến triển nặng.