Bệnh Sún Răng Ở Trẻ Em Và Những Điều Cha Mẹ Cần Phải Biết

Sún răng đang ngày càng trở nên phổ biến, nhất là ở những trẻ từ 1-3 tuổi. Không ít phụ huynh lầm tưởng cho rằng đây chỉ là răng sữa và trước sau cũng sẽ mọc lại toàn bộ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe răng miệng. Do vậy, khi trẻ gặp phải hiện tượng này, bố mẹ cần tìm hiểu kỹ thông tin liên quan để có biện pháp can thiệp phù hợp.

Bệnh sún răng ở trẻ là gì?

Sún răng là bệnh lý gây phá hủy cấu trúc răng của trẻ. Nếu không được chữa trị kịp thời có thể khiến trẻ mất răng, gây nhiễm trùng, thậm chí tác động không nhỏ tới các răng trưởng thành. Ban đầu, răng sún gây cứng lợi, chảy máu, hôi miệng, sau đó khoảng 3-4 năm những răng này rụng và được thay thế bởi răng vĩnh viễn.

Thực chất, răng sữa ở trẻ tương tự như răng trưởng thành (răng vĩnh viễn) với lớp vỏ cứng bên ngoài, men răng, ngà răng và buồng tủy. Tuy nhiên, phần men răng và ngà răng của răng sữa lại tương đối mỏng, dễ bị các loại vi khuẩn tồn tại trong khoang miệng tấn công. Khi lớp men răng của trẻ bị tấn công bởi vi khuẩn trong thời gian dài sẽ làm cho răng bị mủn dần, tiêu đi. Quá trình suy giảm ở phần thân răng này được gọi là sún răng.

Nếu như hiện tượng sâu răng thông thường gây đau nhức dữ dội, thậm chí là sốt cao thì sún răng ở trẻ nhỏ hoàn toàn ngược lại, không gây ra bất cứ cảm giác đau nhức nào. Một đặc điểm dễ nhận thấy ở trẻ bị sún răng sữa là diện tích răng bị mất đi rộng, có màu đen hoặc màu nâu.

Thêm nữa, nếu như quá trình bào mòn răng của các vi khuẩn không được kiểm soát tốt sẽ nhanh chóng lan sang các răng khác. Ở một số trẻ, tình trạng sún có thể làm tủy hở, khiến ngà răng lộ ra mất thẩm mỹ.

Nguyên nhân trẻ bị sún răng

Thực chất, răng sữa ở trẻ nhỏ rất yếu, men răng và ngà răng lại tương đối nhạy cảm, dễ bị tấn công bởi vi khuẩn nên tình trạng sún thường xuyên xảy ra. Bên cạnh đó, các nha sĩ cho rằng bé bị sún răng có thể do những nguyên nhân sau:

• Thói quen ăn uống: Khi trẻ ăn quá nhiều đồ ngọt vào ban ngày và buổi tối trước khi đi ngủ cũng là nguyên nhân trẻ bị sún răng. Bởi lượng đường có trong những loại thực phẩm này bám dính rất lâu trên bề mặt răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công làm hỏng lớp men răng, sau đó phá hỏng ngà và tủy răng.
• Chăm sóc răng miệng kém: Khi việc đánh răng trước khi đi ngủ không được chú trọng sẽ gây tích tụ mảng bám, tạo ra nơi trú ngụ cho vi khuẩn. Đây chính là nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ 1 tuổi, 2 tuổi bị sún răng.
• Do yếu răng bẩm sinh: Ngay từ trong bụng mẹ, không ít trẻ phải hấp thụ các loại thuốc kháng sinh làm cho hệ răng yếu đi. Một số trường hợp ngay từ khi mới sinh do mắc bệnh nên đã phải sử dụng thuốc kháng sinh, điều này cũng khiến độ chắc khỏe của răng giảm đáng kể.
• Thiếu canxi: Nếu như trẻ bị thiếu canxi sẽ làm cho sức khỏe răng yếu đi, suy giảm sức đề kháng, cùng với đó là sự tấn công của vi khuẩn, nồng độ acid trong thức ăn gây nên sún răng.

Riêng đối với trẻ 9 tháng bị sún răng, nguyên nhân chủ yếu là do việc bố mẹ chưa quan tâm vệ sinh răng miệng cho con. Nếu như trước khi đi ngủ trẻ uống sữa mà không súc lại miệng có thể khiến răng sún đen.

Trẻ bị sún răng viêm lợi có sao không?

Không ít bậc phụ huynh cho rằng, răng sún sẽ thay bằng răng vĩnh viễn sau vài năm nên không đáng quan ngại. Tuy nhiên, theo các nha sĩ thì bất kỳ tình trạng nha khoa nào cũng rất cần quan tâm, trong đó gồm cả bệnh sún răng. Bởi nếu không được chăm sóc tốt, khi trẻ bị sún răng sữa sẽ gây ra nhiều nguy cơ như:

• Khiến trẻ phát âm không rõ

Khi răng cửa bị sún không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng không nhỏ tới khả năng phát âm của trẻ. Không ít báo cáo y tế đã chỉ ra rằng số trẻ bị sún có nguy cơ nói ngọng cao hơn hẳn những trẻ có hàm răng khỏe mạnh.

• Cản trở nhai, nuốt thức ăn

Khi trẻ bị sún, răng gần như đã bị bào mòn hết và chỉ còn lại chân răng nằm sát lợi. Điều này sẽ gây rất nhiều khó khăn cho trẻ khi nhai, đặc biệt là vùng răng hàm. Thậm chí, những trường hợp vi khuẩn ăn đến tủy, ngà răng bị lộ ra ngoài còn có thể gây đau nhức khi ăn, khiến trẻ biếng ăn, quấy khóc, nhất là đối với những bé 1 tuổi bị sún răng.

• Khiến răng trưởng thành mọc lệch, mọc ngầm

Răng sữa có mối liên hệ đặc biệt với răng trưởng thành. Khi trẻ lên 5-6 tuổi, những chiếc răng sữa đầu tiên sẽ được thay, và răng sữa cuối cùng sẽ rụng vào tuổi 12-13. Tương ứng với mỗi vị trí răng sữa mất đi sẽ có 1 răng vĩnh viễn mọc thay thế.

Tuy nhiên, nếu như trẻ bị sún răng quá sớm, từ 9 tháng-1 tuổi, những răng bên cạnh vị trí sún thường có xu hướng mọc lệch về vị trí mất răng. Từ đó khiến cho các răng vĩnh viễn không đủ không gian để mọc lại, gây ra tình trạng chen lấn, mọc ngầm, kẹt vào nhau,… rất mất thẩm mỹ.

• Ảnh hưởng đến nướu

Trẻ bị sún răng sữa đồng nghĩa với việc các khu vực tổn thương tập trung một lượng lớn vi khuẩn. Chúng không chỉ là tác nhân tiếp tục phá hủy những chiếc răng mà còn ảnh hưởng không nhỏ tới nướu, tăng nguy cơ viêm nhiễm và cản trở sự phát triển của răng trưởng thành sau này.

Những tác động này cho thấy rằng, mặc dù răng sữa có thể thay thế nhưng khi trẻ bị sún bố mẹ cũng không được chủ quan. Chúng không chỉ ảnh hưởng tới chức năng nghiền thức ăn mà còn có liên quan mật thiết đến quá trình phát triển của răng sau này.

Biện pháp điều trị răng sún cho trẻ

Tình trạng răng sún ở trẻ không chỉ gây mất thẩm mỹ, khiến trẻ nhai khó mà còn ảnh hưởng tới việc hình thành ngôn ngữ và phát triển răng vĩnh viễn sau này. Do vậy, khi nhận thấy trẻ có dấu hiệu bị sún, bố mẹ cần kịp thời có biện pháp can thiệp nhằm ngăn chặn tối đa những tác động tiêu cực của bệnh đến trẻ.

Về bản chất, răng bị sún là răng sữa nên không thể điều trị khỏi luôn, các biện pháp can thiệp chỉ có tác dụng kiểm soát sự lan rộng của vi khuẩn gây bệnh. Nếu thời gian này men răng, ngà răng được bảo vệ thì sau vài năm, răng sữa sẽ rụng và hình thành nên những chiếc răng vĩnh viễn như bình thường.

Các biện pháp chữa trị tại nhà

Để ức chế sự lan rộng của vi khuẩn làm răng sún thêm, bố mẹ có thể tham khảo các biện pháp sau:

1. Cho trẻ súc miệng bằng nước muối

Muối tinh có tác dụng kháng khuẩn tốt, nhất là đối với các vấn đề răng miệng. Chỉ với vài hạt muối nhỏ mỗi ngày, phụ huynh đã có thể giúp con ngăn chặn sự tấn công của vi khuẩn gây sún răng.

Cách thực hiện:

• Sử dụng 1 thìa muối pha cùng 200ml nước đun sôi để nguội rồi cho trẻ súc miệng vào buổi sáng – buổi tối trước khi đi ngủ, cuối cùng súc lại miệng với nước sạch.
• Lưu ý, cách làm này chỉ phù hợp với trẻ 3 tuổi bị sún răng hoặc những trẻ lớn hơn. Với trẻ 1-2 tuổi chưa biết cách súc miệng thì nên áp dụng biện pháp khác để tránh việc trẻ nuốt nước muối vào bụng.

2. Dùng lá trầu không

Điều trị răng sún bằng lá trầu không là bài thuốc được ông cha ta lưu truyền từ lâu. Với hàm lượng lớn các dược chất có khả năng kháng khuẩn, loại dược liệu này giúp ức chế quá trình vi khuẩn tấn công và làm các em bé sún răng.

Cách thực hiện:

• Dùng 3-5 lá trầu không già rửa sạch sau đó cho vào cối giã nhuyễn rồi lấy phần bã vừa thu được đắp trực tiếp lên khu vực răng sún.
• Hoặc bố mẹ cũng có thể dùng trầu không nấu thành nước rồi cho trẻ súc miệng hằng ngày.

3. Rễ cây lá lốt

Trong lá lốt có chứa một hàm lượng lớn tinh dầu mang đặc tính kháng khuẩn cao. Nhờ vậy mà nó đem lại hiệu quả trị sún, giúp sức khỏe răng miệng của trẻ được cải thiện đáng kể.

Cách thực hiện:

• Rễ lá lốt đem rửa sạch rồi giã cùng muối tinh sau đó vắt lấy nước cốt.
• Sử dụng hỗn hợp nước vừa thu được để bôi vào vị trí răng sún 2-3 lần/ngày.

Nhờ sự can thiệp của nha sĩ

Tuy nhiên, những biện pháp dân gian trên chỉ có tác dụng tạm thời, không thể khắc phục hoàn toàn tình trạng sún. Nhất là với những trẻ răng sún đã bị thay đổi cấu trúc, vi khuẩn ăn sâu vào lợi và làm lộ ra tủy thì không thể chữa trị tại nhà.

Khi thăm khám tại các cơ sở chuyên khoa, tùy thuộc vào tình trạng răng của mỗi trẻ bác sĩ sẽ có chỉ định phù hợp:

• Sún nông, chưa lan rộng: Nếu răng bị sún nông, diện tích nhỏ thì bác sĩ sẽ chỉ định trám răng để ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn, bảo tồn răng sữa.
• Sún nặng, lan rộng, gây mòn răng: Căn cứ vào độ tuổi của răng bác sĩ sẽ chỉ định giữ lại hay nhổ bỏ.

Do xảy ra ở trẻ em nên việc lựa chọn phương pháp xử lý tình trạng sún rất quan trọng. Nếu nhổ răng quá sớm có thể gây ảnh hưởng lớn đến các răng vĩnh viễn sau này, thậm chí tăng nguy cơ mọc lệch, mọc chìa hoặc quặp răng vào trong. Vì thế, phụ huynh cần hết sức lưu ý, không nên chủ quan mà làm ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ của hàm răng trẻ sau này.

Bé sún răng nên ăn gì, kiêng gì?

Răng sún gây mất thẩm mỹ, cản trở hoạt động nhai thức ăn của trẻ. Do vậy, để kiểm soát tốt hoạt động của vi khuẩn, ngăn viêm nhiễm lan rộng, bố mẹ nên xây dựng cho bé thực đơn ăn uống khoa học. Cụ thể như sau:

Thực phẩm nên ăn

Nhóm thực phẩm được xem là tốt cho sức khỏe răng miệng của trẻ khi chúng giúp bảo vệ răng khỏi vi khuẩn, không gây hại men răng, kích thích tạo khoáng men răng… Bao gồm:

• Đồ ăn giàu canxi và vitamin D: Tác dụng của những thực phẩm này là chống loãng xương, giúp phục hồi bề mặt răng và ngăn chặn sự tấn công của acid. Canxi và vitamin D có nhiều trong: Sữa, các loại rau lá xanh, hạt đậu khô, cá, phomat,…
• Thực phẩm giàu chất xơ: Có tác dụng kích thích tuyến nước bọt hoạt động, qua đó làm sạch răng, thúc đẩy quá trình tái tạo men răng và ngăn ngừa sâu răng hiệu quả. Những thực phẩm nhiều chất xơ gồm: Súp lơ, cà rốt, cà tím, rau diếp, củ cải,… tối đa mỗi bữa trẻ nên ăn khoảng 200gr.

Thực phẩm nên kiêng

Khi trẻ có răng bị sún, bố mẹ nên tránh cho con ăn:

• Trái cây làm hại men răng: Sung, cà chua, táo, lựu, cam, quýt,… là những loại trái cây không có lợi cho men răng, nhất là những trẻ bị sún.
• Đồ ngọt: Bánh kẹo, nước ngọt, socola, hoa quả sấy… đều chứa lượng đường rất lớn – là thức ăn của vi khuẩn, khi trẻ sử dụng nhiều sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn hoạt động mạnh và răng nhanh bị mủn đi.
• Đồ ăn cứng: Những thực phẩm này không chỉ khiến trẻ khó khăn trong nhai nuốt mà còn có thể gây tổn thương răng, làm hại men răng, khiến tình trạng sún thêm trầm trọng.

Nên khám và điều trị răng sún ở đâu?

Khi trẻ không may gặp các vấn đề về răng miệng, các bậc phụ huynh có thể cho con thăm khám tại một số địa chỉ sau:

• Khoa Răng trẻ em – Bệnh viện Răng Hàm Mặt TW: Khoa răng của bệnh viện hiện là một trong những chuyên khoa lớn, quy tụ nhiều bác sĩ kinh nghiệm, tâm huyết với nghề. Do vậy bậc phụ huynh có thể yên tâm khi đưa trẻ đến khám và điều trị răng sún tại đây. Địa chỉ bệnh viện: Số 40 Tràng Thi – thuộc quận Hoàn Kiếm – Hà Nội. Liên hệ: 024 3928 5172.
• Khoa Răng Hàm Mặt – Bệnh viện Nhi TW: Đơn vị này sở hữu trang thiết bị hiện đại, đội ngũ y bác sĩ kinh nghiệm. Do vậy, nơi đây nhanh chóng trở thành địa chỉ tin cậy được nhiều phụ huynh lựa chọn nhổ răng, chữa viêm răng, sún răng… cho con. Địa chỉ: Số 18/879 La Thành – thuộc phường Đống Đa – Hà Nội, liên hệ: 024 6273 8532.
• Khoa Răng – Bệnh viện Nhi đồng 2: Là bệnh viện chuyên khoa Nhi hạng 1 dưới sự quản lý của Sở Y tế TP.HCM. Chuyên khoa Răng của viện là nơi quy tụ đội ngũ bác sĩ giỏi, giàu kinh nghiệm, đáp ứng nhu cầu khám chữa răng sâu, sún răng,… ở trẻ nhỏ. Địa chỉ bệnh viện: 14 Lý Tự Trọng, thuộc phường Bến Nghé, Quận 1, TP. HCM – Điện thoại: (028) 38295723 hoặc (028) 38295724.

Biện pháp phòng ngừa, bảo vệ răng miệng cho trẻ

Để giúp trẻ có một hàm răng chắc khỏe, không bị sún, bố mẹ nên lưu ý đến chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt của con. Cụ thể:

• Luôn vệ sinh răng miệng cho trẻ thường xuyên, đúng cách. Ngay từ khi trẻ 1-2 tuổi cha mẹ nên hướng dẫn con đánh răng, súc miệng bằng nước muối trước khi đi ngủ. Với trẻ sơ sinh, phụ huynh nên làm sạch lưỡi sau khi cho trẻ uống sữa.
• Cho con ăn uống khoa học, hạn chế ăn đồ ngọt trước khi đi ngủ. Nếu ăn cần hướng dẫn trẻ đánh răng để phòng tránh sâu răng, sún răng.
• Các loại thuốc kháng sinh có thể tiềm ẩn nguy cơ làm hỏng men răng và gây sún. Do vậy bố mẹ không nên tự ý mua và sử dụng thuốc tại nhà, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho trẻ dùng bất cứ loại thuốc nào.
• Tập bỏ thói quen xấu cho trẻ như bú bình, bú đêm, ngậm cơm… Đây đều là những yếu tố gây hại cho răng sữa của trẻ, gây ra sún.
• Cho trẻ thăm khám định kỳ 3-6 tháng/lần tại cơ sở có chuyên khoa răng uy tín nhằm theo dõi sự phát triển của răng sữa, ngăn chặn các bệnh lý về răng trong đó có răng sún.

Răng sữa và răng vĩnh viễn có mối liên hệ đặc biệt với nhau. Nếu bố mẹ muốn con có hàm răng đều và đẹp khi trưởng thành thì nên hướng dẫn trẻ chăm sóc răng miệng từ sớm nhằm ngăn chặn sún răng cùng nhiều vấn đề nha khoa khác.