Biển Nào Mặn Nhất, Nhạt Nhất Thế Giới? - Tuổi Trẻ Online

Biển Chết từ lâu đã nổi tiếng trên thế giới vì độ mặn "khủng" - Ảnh: GETTY IMAGES

Theo trang World Atlas, nước biển là nước từ các biển hay đại dương với độ mặn khoảng 3,5% - nghĩa là mỗi lít nước biển chứa khoảng 35 gam muối.

Độ mặn này không đồng nhất trên toàn cầu, phần lớn nằm trong khoảng 3,1-3,8%. Lý do của sự khác biệt này là do sự pha trộn với nước ngọt đổ ra từ các con sông hay gần các sông băng đang tan chảy vào biển.

Biển Chết cực mặn, nhưng có nơi khác mặn hơn

Biển Chết nằm trong đứt gãy biển Chết, là một phần của vết nứt dài Đại Thung Lũng dài 6.000km từ dãy Taurus (Thổ Nhĩ Kỳ) đến thung lũng Zambezi ở nam châu Phi. Biển này dài khoảng 75km, nơi rộng nhất và sâu nhất lần lượt là 18km và 400m, với bề mặt nằm ở 417,5m dưới mực nước biển.

Biển Chết thực chất là một hồ siêu mặn vì sự biệt lập với các đại dương khác. Qua thời gian, hồ nước này tích tụ muối từ các dòng sông đổ về và vượt qua độ mặn của nước đại dương. Quá trình này được Edmond Halley (1656-1742), nhà thiên văn địa vật lý nổi tiếng người Anh gọi là phong hóa lục địa.

Ở biển Chết, người ta ghi nhận độ mặn nước khoảng 33,7%, tức gấp gần 10 lần so với độ mặn tiêu chuẩn của nước biển.

Từ xa xưa, biển Chết có sức lôi cuốn đặc biệt với các nhà khoa học và du khách. Ngày nay, khu vực biển Chết đã trở thành một trung tâm nghiên cứu sức khỏe và điều trị lớn nhờ vào hàm lượng khoáng chất của nước, tỷ lệ bức xạ tia cực tím thấp trong ánh nắng Mặt Trời, tỷ lệ rất thấp các chất gây dị ứng khác trong không khí…

Do nổi danh về du lịch và nghiên cứu, nhiều người vẫn cho rằng biển Chết là nơi có độ mặn cao nhất thế giới, tuy nhiên khi xét trên "hạng mục" hồ siêu mặn, biển Chết thua nhiều ứng cử viên khác.

Nước hồ Don Juan Pond không đóng băng ngay cả khi xuống dưới âm 50 độ C - Ảnh: Cool Antarctica

Theo giáo sư U.T.Hammer (1924), tác giả quyển sách Hệ sinh thái các hồ nước mặn trên thế giới, "quán quân mặn" thuộc về hồ Don Juan Pond ở Nam Cực, với độ mặn 47,4%, lớn hơn 10% so với độ mặn của biển Chết.

Hồ Don Juan Pond được phát hiện năm 1961 ở thung lũng khô McMurdo, Nam Cực. Với độ mặn khủng khiếp, nước hồ không bị đóng băng ngay cả ở nhiệt độ dưới -50 độ C.

Giữa thứ hạng của hồ Don Juan Pond và biển Chết còn có đến 5 cái tên khác, lần lượt là hồ Gaet’ale Pond ở Ethiopia, độ mặn 43%; hồ Retba ở Senegal, độ mặn 40%; hồ Vanda ở Nam Cực, độ mặn 35%; hồ Garabogazkol ở Turkmenistan, độ mặn 35%, hồ Assal ở Djibouti, độ mặn 34,8%.

Như vậy, biển Chết không phải là vùng nước mặn nhất thế giới. Nếu nói về kỷ lục, biển Chết chỉ là hồ nước mặn sâu nhất thế giới, với độ sâu gần 400m mà thôi.

Biển đỏ đúng nghĩa là vùng biển mặn nhất thế giới - Ảnh: GETTY IMAGES

Nếu xét trên hạng mục biển "hở" - tức biển kết nối với đại dương, nước biển có độ mặn cao nhất là biển Đỏ (Hồng Hải) với 3,6% ở vùng biển phía bắc và 4,1% ở vùng biển phía nam.

Biển Đỏ có thể coi là một vịnh nhỏ của Ấn Độ Dương nằm giữa châu Phi và châu Á, thông ra đại dương ở phía nam thông qua eo biển Bab-el-Mandeb và vịnh Aden.

Biển Đỏ dài khoảng 1.900 km và chỗ rộng nhất đến hơn 300km, độ sâu tối đa là 2.500m. Nhiệt độ của nước bề mặt được duy trì tương đối ổn định ở mức 21-25°C.

Biển Đỏ được hình thành cách đây khoảng 30 triệu năm trước do chia tách của châu Phi khỏi bán đảo Ả Rập. Hiện nay biển Đỏ vẫn đang mở rộng ra và ở đây có các núi lửa ngầm nhỏ ở các phần sâu. Ngoài độ mặn, biển Đỏ còn nổi danh với những trận gió rất mạnh thổi từ đại dương vào khu vực lân cận.

Biển nhạt nhất ở đâu?

Vịnh Phần Lan là nơi ghi nhận độ mặn thấp nhất trên thế giới - Ảnh: WIKIMEDIA

Theo trang Science Daily, nước biển nhạt nhất được ghi nhận tại vùng nước phía đông vịnh Phần Lan, vốn là một phần của biển Baltic, nằm ở khu vực gần Cực Bắc.

Do nhiều dòng nước ngọt lớn đổ về, trong đó có sông Neva. Độ mặn trên vịnh Phần Lan dao động từ 0,02-0,58% ở bề mặt và 0,03-0,85% ở đáy biển.

Nhiệt độ sông cũng rất lạnh, trung bình xuống gần 0 độ C vào mùa đông. Đến mùa hè, mặt nước cũng chỉ lên đến 15-17 độ C.

Xét trên vị trí địa lý, vịnh Phần Lan là một trong những vùng biển quan trọng khu vực cực Bắc. Vùng biển nằm giữa Phần Lan ở phía bắc, Estonia ở phía nam và Nga ở phía Đông.

Nằm bên vịnh là những thành phố lớn của 3 quốc gia trên, bao gồm thủ đô Helsinki của Phần Lan, thủ đô Tallinn của Estonia và thành phố St.Petersburg của Nga.