Bộ Cá Tráp Mắt Vàng – Wikipedia Tiếng Việt

Bộ Cá tráp mắt vàng
Myripristus jacobus
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Animalia
Ngành (phylum)	Chordata
Lớp (class)	Actinopterygii
Liên bộ (superordo)	Acanthopterygii
Bộ (ordo)	BeryciformesRegan, 1909[1]
Các phân bộ
Berycoidei Stephanoberycoidei
Danh pháp đồng nghĩa
Berycomorphi

Bộ Cá tráp mắt vàng (tên khoa học: Beryciformes) là một bộ cá vây tia. Cho tới năm 2013 thì nó được coi là chứa 7 họ.[2] Phần lớn các loài sống ở vùng nước biển sâu và tránh ánh sáng, đến gần hơn vào bề mặt nước vào ban đêm.[3]

Một số tác giả khác, như Ricardo Betancur-R et al. (2013),[4] lại mở rộng bộ Beryciformes để chứa cả hai bộ Stephanoberyciformes nghĩa hẹp và Cetomimiformes, nhưng xếp họ Holocentridae sang một bộ riêng, gọi là Holocentriformes. Trong trường hợp này định nghĩa và giới hạn của bộ gần giống như bộ Trachichthyiformes sensu Moore, 1993,[5] ngoại trừ việc Moore loại họ Berycidae ra khỏi bộ này cũng như công nhận họ Megalomycteridae gồm 4 chi Ataxolepis, Cetomimoides, Megalomycter, Vitiaziella (hiện nay coi là một phần họ Cetomimidae).

Phân loại

[sửa | sửa mã nguồn]

Patterson (1964) chia Beryciformes thành 3 phân bộ là: Polymixioidei (chứa Polymixia và vài chi tuyệt chủng); Dinopterygoidei (chứa nhóm đa dạng các loài tuyệt chủng) và Berycoidei (chứa ít nhất 11 họ cá dạng beryciform còn sinh tồn, bao gồm cả Berycidae và Holocentridae).[6] Patterson cho rằng cá dạng stephanoberycoid đại diện cho một bộ tách rời.

Năm 1966, Greenwood et al. bổ sung phân bộ Stephanoberycoidei vào Beryciformes.[7] Theo định nghĩa của Greenwood et al. thì bộ Beryciformes (Xenoberyces, Berycomorphi, một phần Berycoidei, một phần Stephanoberyciformes) chia ra như sau:

• Phân bộ Polymixioidei
  • Polymixiidae
• Phân bộ Berycoidei
  • Anomalopidae
  • Anoplogasteridae (Caulolepidae)
  • Berycidae
  • Diretmidae
  • Holocentridae ( hay Holocenthridae)
  • Korsogasteridae
  • Monocentridae
  • Trachichthyidae (gồm cả Hoplopterygidae, Sorosichthyidae)
• Phân bộ Stephanoberycoidei
  • Gibberichthyidae
  • Melamphaidae (hay Melamphaeidae, Melamphasidae)
  • Stephanoberycidae

Bộ này thời điểm 2013-2014 được coi là chứa 7 họ:[8]

• Phân bộ Berycoidei
  • Berycidae — cá tráp mắt vàng
• Phân bộ Trachichthyoidei
  • Anomalopidae — cá mắt đèn
  • Anoplogastridae — cá răng nanh
  • Diretmidae — cá sơn đá mắt đen
  • Monocentridae — cá nành xe
  • Trachichthyidae — cá sơn đá đầu trơn
• Phân bộ Holocentroidei
  • Holocentridae — cá sơn đá

Khi bao gồm cả Stephanoberyciformes nghĩa hẹp và Cetomimiformes như định nghĩa phiên bản 1 tới 3 trong giai đoạn 2013-2016 của Betancur-R et al. thì bộ này bao gồm 13 họ sau:

• Anomalopidae
• Anoplogastridae
• Barbourisiidae (từ Cetomimiformes)
• Berycidae
• Cetomimidae (từ Cetomimiformes)
• Diretmidae
• Gibberichthyidae (từ Stephanoberyciformes nghĩa hẹp)
• Hispidoberycidae (từ Stephanoberyciformes nghĩa hẹp)
• Melamphaidae (từ Stephanoberyciformes nghĩa hẹp)
• Monocentridae
• Rondeletiidae (từ Cetomimiformes)
• Stephanoberycidae (từ Stephanoberyciformes nghĩa hẹp)
• Trachichthyidae (không đơn ngành)

Trong phiên bản 4 năm 2017, Betancur-R et al. định nghĩa bộ này như sau:[9]

• Phân bộ Berycoidei
  • Berycidae: 2 chi, 10 loài.
  • Melamphaidae: 5 chi, 70 loài.
• Phân bộ Stephanoberycoidei
  • Barbourisiidae: 1 chi, 1 loài (Barbourisia rufa).
  • Cetomimidae: 16 chi, 30 loài.
  • Gibberichthyidae: 1 chi, 2 loài.
  • Hispidoberycidae: 1 chi, 1 loài (Hispidoberyx ambagiosus)
  • Rondeletiidae: 1 chi, 2 loài.
  • Stephanoberycidae: 4 chi, 4 loài.

đồng thời phục hồi bộ Trachichthyiformes sensu Moore 1993 với các họ sau:

• Anomalopidae: 6 chi, 9 loài.
• Anoplogastridae: 1 chi, 2 loài.
• Diretmidae: 3 chi, 4 loài.
• Monocentridae: 2 chi, 4 loài.
• Trachichthyidae: 8 chi, 48 loài.

Phát sinh chủng loài

[sửa | sửa mã nguồn]

Phát sinh chủng loài trong phạm vi Acanthopterygii vẽ theo Betancur-Rodriguez et al. 2017.[9]

Acanthopterygii	Berycimorphaceae    Beryciformes     Trachichthyiformes        Holocentrimorphaceae  Holocentriformes     Percomorphaceae

Phát sinh chủng loài trong phạm vi Acanthopterygii vẽ theo Borden et al. (2019):[10]

Acanthopterygii	Trachichthyiformes       Beryciformes       Holocentriformes     Percomorpha

Phát sinh chủng loài nội bộ bộ Beryciformes vẽ theo Betancur et al. (2017):[9]

Beryciformes	Berycoidei    Melamphaidae     Berycidae      Stephanoberycoidei    Cetomimidae       Rondeletiidae       Barbourisiidae     Stephanoberycidae

Thời gian của các chi

[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

• Dữ liệu liên quan tới Beryciformes tại Wikispecies
• Tư liệu liên quan tới Beryciformes tại Wikimedia Commons

1. ^ Regan C. T., 1909. XII.—The classification of Teleostean fishes[liên kết hỏng]. Annals and Magazine of Natural History 3 (13): 75-86.
2. ^ WoRMS. (2013). Beryciformes. Trong Froese R. và D. Pauly. (chủ biên). FishBase. Tra cứu qua World Register of Marine Species ngày 27-06-2013.
3. ^ Paxton John R. (1998). Paxton J.R. & Eschmeyer W.N. (biên tập). Encyclopedia of Fishes. San Diego: Academic Press. tr. 160–163. ISBN 0-12-547665-5.
4. ^ Ricardo Betancur-R., Richard E. Broughton, Edward O. Wiley, Kent Carpenter, J. Andrés López, Chenhong Li, Nancy I. Holcroft, Dahiana Arcila, Millicent Sanciangco, James C Cureton II, Feifei Zhang, Thaddaeus Buser, Matthew A. Campbell, Jesus A Ballesteros, Adela Roa-Varon, Stuart Willis, W. Calvin Borden, Thaine Rowley, Paulette C. Reneau, Daniel J. Hough, Guoqing Lu, Terry Grande, Gloria Arratia, Guillermo Ortí, 2013, The Tree of Life and a New Classification of Bony Fishes Lưu trữ ngày 21 tháng 9 năm 2021 tại Wayback Machine, PLOS Currents Tree of Life. 18-04-2013. Ấn bản 1, doi:10.1371/currents.tol.53ba26640df0ccaee75bb165c8c26288
5. ^ John A. Moore, 1993, Phylogeny of the Trachichthyiformes (Teleostei: Percomorpha). Bulletin of Marine Science 52(1): 114-136
6. ^ Patterson C., 1964. A review of Mesozoic Acanthopterygian fishes with special references to those of the English Chalk. Phil. Trans. Roy. Soc. London, Biol. Sci. (ser. B) 247(739): 213-482, doi:10.1098/rstb.1964.0003.
7. ^ Greenwood P. H., D. E. Rosen, S. H. Weitzman & G. S. Myers, 1966. Phyletic studies ofteleostean fishes, with a provisional classification ofliving forms. Bull. Amer. Mus. Nat. Hist. 131(4): 339-456.
8. ^ "Beryciformes". FishBase. Ranier Froese và Daniel Pauly (chủ biên). Phiên bản tháng 11 năm 2014. N.p.: FishBase, 2014.
9. ^ a b c Betancur-Rodriguez, R.; Wiley, E.O.; Arratia, Gloria; Acero, A.; Bailly, N.; Miya, M.; Lecointre, G.; Ortí, G. (2017). "Phylogenetic Classification of Bony Fishes – Version 4". BMC Evolutionary Biology. Quyển 17 số 162. BioMed Central. doi:10.1186/s12862-017-0958-3.{{Chú thích tạp chí}}: Quản lý CS1: DOI truy cập mở nhưng không được đánh ký hiệu (liên kết)
10. ^ W. Calvin Borden, Terry C. Grande, Mark V. H. Wilson, 2019. Phylogenetic relationships within the primitive acanthomorph fish genus Polymixia, with changes to species composition and geographic distributions. PLOSone, doi:10.1371/journal.pone.0212954.

x t s Thứ tự các bộ cá vây tia (Actinopterygii) hiện hữu.
Giới: Động vật  • Ngành: Chordata  • Phân ngành: Vertebrata  • Phân thứ ngành: Gnathostomata  • Siêu lớp: Osteichthyes (Euteleostomi, Euosteichthyes)
Cladistia Polypteriformes
Actinopteri Chondrostei   Acipenseriformes Neopterygii Holostei Amiiformes  • Lepisosteiformes Teleostei Elopocephalai Elopocephala Elopomorpha: Elopiformes  • Albuliformes  • Notacanthiformes  • Anguilliformes (gồm cả Saccopharyngiformes) Osteoglossocephalai Osteoglossocephala Osteoglossomorpha: Hiodontiformes  • Osteoglossiformes Clupeocephala Otomorpha (Otocephala, Ostarioclupeomorpha) Clupei: Clupeiformes Alepocephali: Alepocephaliformes Ostariophysi Anotophysa: Gonorynchiformes Otophysa Cypriniphysae: Cypriniformes Characiphysae: Characiformes Siluriphysae: Gymnotiformes  • Siluriformes Euteleosteomorpha Lepidogalaxii: Lepidogalaxiiformes Protacanthopterygii: Galaxiiformes  • Argentiniformes  • Salmoniformes  • Esociformes Stomiati: Stomiatiformes  • Osmeriformes Neoteleostei Ateleopodia: Ateleopodiformes Eurypterygia Aulopa (= Cyclosquamata): Aulopiformes Ctenosquamata Myctophata: Myctophiformes Acanthomorphata = Acanthomorpha Lampridacea: Lampridiformes Paracanthomorphacea = Paracanthopterygii Percopsaria: Percopsiformes Zeiogadaria Zeariae: Zeiformes Gadariae: Stylephoriformes  • Gadiformes Polymixiacea: Polymixiiformes Euacanthomorphacea = Acanthopterygii Berycimorphaceae: Beryciformes (gồm cả Stephanoberyciformes, Cetomimiformes)  • Trachichthyiformes Holocentrimorphaceae: Holocentriformes Percomorphaceae Ophidiaria: Ophidiiformes Batrachoidaria: Batrachoidiformes Gobiaria: Kurtiformes  • Gobiiformes Syngnatharia: Syngnathiformes (cộng một phần Gasterosteiformes) Pelagiaria: Scombriformes Anabantaria: Synbranchiformes  • Anabantiformes Carangaria: Bộ chưa xác định  • Istiophoriformes  • Carangiformes  • Pleuronectiformes Ovalentaria Bộ chưa xác định Cichlomorphae: Cichliformes (gồm cả Pholidichthyiformes) Atherinomorphae: Atheriniformes  • Beloniformes  • Cyprinodontiformes Mugilomorphae: Mugiliformes Blenniimorphae: Blenniiformes  • Gobiesociformes Eupercaria: Bộ chưa xác định  • Gerreiformes  • Uranoscopiformes  • Labriformes  • Ephippiformes  • Chaetodontiformes  • Acanthuriformes  • Lutjaniformes  • Lobotiformes  • Spariformes  • Priacanthiformes  • Caproiformes  • Lophiiformes  • Tetraodontiformes  • Pempheriformes  • Centrarchiformes (gồm cả Cirrhitiformes)  • Perciformes (gồm cả Scorpaeniformes, cộng một phần Gasterosteiformes)
Nguồn tham khảo Ricardo Betancur-R., Richard E. Broughton, Edward O. Wiley, Kent Carpenter, J. Andrés López, Chenhong Li, Nancy I. Holcroft, Dahiana Arcila, Millicent Sanciangco, James C Cureton II, Feifei Zhang, Thaddaeus Buser, Matthew A. Campbell, Jesus A Ballesteros, Adela Roa-Varon, Stuart Willis, W. Calvin Borden, Thaine Rowley, Paulette C. Reneau, Daniel J. Hough, Guoqing Lu, Terry Grande, Gloria Arratia, Guillermo Ortí, 2013, The Tree of Life and a New Classification of Bony Fishes, PLOS Currents Tree of Life. 18-04-2013. Phiên bản 1, doi:10.1371/currents.tol.53ba26640df0ccaee75bb165c8c26288, PMCID PMC3644299. Betancur-R R., E. Wiley, M. Miya, G. Lecointre, N. Bailly & G. Ortí. 2013. New and Revised Classification of Bony Fishes Phiên bản 2, 27-11-2013. Betancur-R R., E. Wiley, N. Bailly, M. Miya, G. Lecointre, G. Ortí. 2014. Phylogenetic Classification of Bony Fishes – Phiên bản 3, 30-7-2014. Betancur-R. R., E. Wiley, N. Bailly, A. Acero, M. Miya, G. Lecointre, G. Ortí. 2017. Phylogenetic Classification of Bony Fishes – Phiên bản 4, 2017. BMC Evolutionary Biology BMC series – open, inclusive and trusted 2017 17: 162, doi:10.1186/s12862-017-0958-3.

Thẻ nhận dạng đơn vị phân loại	Wikidata: Q749596 Wikispecies: Beryciformes ADW: Beryciformes AFD: Beryciformes BOLD: 247 CoL: 6228Z EoL: 8234 GBIF: 499 iNaturalist: 49627 IRMNG: 11187 ITIS: 166083 NBN: NBNSYS0000179765 NCBI: 8277 NZOR: 7db9a92f-620c-4067-bc9a-23a58fb4b323 Open Tree of Life: 587933 Paleobiology Database: 35771 Plazi: 03856F28-FF9F-8149-14D7-FB2DA7F1F8BF WoRMS: 10322