Bộ Khoan Nòng Súng Kíp Dân Tộc Mông (BTSL: 2612)

Gía khoan nòng súng kíp là 1 công cụ sản xuất phục vụ cho nghề rèn, làm súng kíp của người Mông, đây là 1 kỹ thuật đặc biệt đòi hỏi người thợ rèn phải có trình độ kỹ thuật kinh nghiệm cao.

Gía khoan nòng súng có câu tạo như sau:

1) Gía khoan:

Là hai thanh gỗ dày 3cm, có bản rộng 10cm, dùng 3 bậc thang gỗ có bản rộng 7cm nối 2 thanh gỗ đứng tạo thành 1 cái thang bằng gỗ có 3 bậc, giữa các bậc gỗ đục thủng lỗ để giữ trục mũi khoan, giá khoan dài khoảng 2m.

2) Trục khoan:

Làm bằng 1 thanh gỗ tròn, có đường kính 5cm, có chiều dài 80cm, chiều dài của trục khoan phải dài bằng khoảng cách giữa 2 bậc thang của giá khoan mới giữ chắc, có cữ để khoan được.

Giữa lõi của trục khoan là 1 lỗ thủng có thể đút được 1 mũi khoan dài, sắt Ø 8 đầu của trục khoan 1 cái chốt làm bằng sắt để giữ cho mũi khoan đúng cữ để khoan.

3) Dây

Dây để kéo trục khoan làm bằng da bò, mỗi giá khoan có 2 dây buộc vào trục gỗ để kéo mũi khoan, đầu mỗi dây có 1 mẩu gỗ làm tay cầm để người kéo khỏi đau tay, đỡ mỏi, dùng da bò hoặc trâu làm dây cho bền, chắc. Khi khoan cần phải 2 người đứng 2 bên giá khoan, mỗi người cầm 2 đầu của 1 sợi dây, người này thả thì người kia kéo. Người khoan phải là người có sức khỏe, có kinh nghiệm, dẻo dai thì tốc độ khoan mới nhanh, đường khoan mới thẳng, nòng súng mới có độ chính xác cao.

Khi khoan 2 chân giá khoan chôn chặt xuống đất, 2 đầu buộc chặt vào xà nhà theo chiều thẳng đứng, vuông góc với mặt đất. Mũi khoan luồn vào giữa trục, định cử sẵn và dùng chốt chốt chặt mũi khoan lại. Thanh sắt làm nòng súng được chôn 1 phần xuống đất cho chặt, phần còn lại luồn vào 2 bậc thang từ dưới lên, dùng vài cái chốt gỗ chốt chặt để giữ cho thanh sắt không bị lung lay.

Trong khi khoan thanh sắt làm nòng súng được kéo dần lên khỏi mặt đất và mũi khoan cũng được lôi dần ra khỏi trục khoan, cứ như vậy 2 người thanh niên khỏe mạnh 2 ngày, 2 đêm mới chỉ khoan được nòng súng dài 20cm, nên phải thời gian rất lâu mới khoan được nòng súng dài.