Bộ Não Quyết định Người Thuận Tay Phải Hay Tay Trái Thế Nào?

Khi trẻ em lớn lên, chúng có xu hướng thuận tay này hơn tay khác đối với một số nhiệm vụ nhất định, đặc biệt là viết hoặc vẽ.

Sự thuận tay của một đứa trẻ nhìn chung được phân loại là phải, trái hoặc cả hai và có xu hướng định hình quanh thời điểm đứa trẻ học được ngôn ngữ - khoảng 4 tuổi. Nó sau đó sẽ là một đặc điểm tồn tại dai dẳng suốt cuộc đời của tất cả chúng ta.

Chúng ta hiện biết rằng, sự thuận tay của một đứa trẻ nói lên điều gì đó về tổ chức và chức năng bộ não của nó.

Các bán cầu não trái và phải kiểm soát hoạt động vận động ở phía đối ngược của cơ thể. Tuy nhiên, chúng không đồng đều nhau trong việc kiểm soát các loại hành vi khác nhau, dẫn đến sự thiên lệch tay này hơn tay kia trong một số nhiệm vụ nhất định. Sự áp đảo của bán cầu não này đối với bán cầu não khác đối với các hành vi nhất định được gọi là sự lệch hóa não bộ.

Các nhà khoa học tin là có một số lí do rõ ràng cho sự tiến hóa của hiện tượng lệch hóa não bộ. Trước hết, việc có một bán cầu não nắm quyền kiểm soát một quá trình làm giảm nguy cơ cả 2 bán cầu não cạnh tranh kiểm soát một phản ứng. Nó cũng cho phép các quá trình khác nhau, chẳng hạn như ngôn ngữ và sự chú ý hoạt động song song ở cả 2 bán cầu não.

Đối với hầu hết mọi người, bán cầu não trái chiếm ưu thế về sử dụng cho ngôn ngữ. Và cùng khu vực kiểm soát ngôn ngữ của bán cầu não trái cũng kiểm soát các hành động bằng tay. Vì vậy, phần lớn mọi người (khoảng 90%) thuận tay phải khi họ sử dụng các công cụ, chẳng hạn như bút, và khi họ tạo lập các cử chỉ - 2 yếu tố được cho là đóng vai trò quan trọng trong sự tiến hóa ngôn ngữ của con người. Một giả thuyết nêu rằng, vì thị giác là giác quan chính của chúng ta, sự giao tiếp của con người xuất hiện đầu tiên dưới hình thức các cử chỉ bằng tay. Khi chúng ta trở thành những người sử dụng các công cụ phức tạp, việc giải phóng tay cho sử dụng công cụ tỏ ra hiệu quả hơn và việc giao tiếp của con người chuyển sang dạng nói.

Để tiếp thu các kỹ năng phức tạp như ngôn ngữ, trẻ em trước tiên cần phải phát triển các kỹ năng vận động và cảm giác cơ bản.

Từ đầu tới giữa thế kỷ 20, các nhà khoa học từng coi việc thuận tay trái là một dị thường phát triển. Nó bị gắn với hàng loạt rối loạn phát triển, từ yếu kém về ngôn ngữ tới các rối loạn sức khỏe tâm thần. Trong thực tế, nhiều trẻ thuận tay trái trong giai đoạn này đã bị bắt phải viết bằng tay trái nhằm "đào tạo lại" chúng.

Ngày nay, chúng ta hiểu rằng, sự thuận tay không phải là đặc điểm nhị phân (trái hoặc phải), mà thay vào đó tồn tại cùng các xu hướng rất mạnh về tay trai hoặc rất mạnh về tay phải.

Khi bắt đầu phát triển các kỹ năng vận động, trẻ em có thể sử dụng cả tay trái và tay phải tương đương nhau cho các hành động đơn giản như tiếp cận vật thể. Điều này là vì cả hai tay có thể hoàn thành nhiệm vụ một cách dễ dàng. Song, với phần lớn mọi người, các hành động phức tạp hơn đòi hỏi các đặc tính xử lý chuyên biệt của bán cầu não trái. Ví dụ, đa số trẻ em chọn tay phải cho việc viết lách. Kỹ năng này phát triển theo thời gian và trở thành sự thuận tay phải ổn định.

Một số nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng, trẻ em thuận tay trái hoặc tay phải đều có sự lệch hóa não tốt và việc sản sinh ngôn ngữ đặc trưng. Trong khi đó, việc thuận cả 2 tay (không có tay chiếm ưu thế) có liên quan đến sự phát triển không điển hình của các khả năng vận động và ngôn ngữ.

Những người thuận cả hai tay chiếm khoảng 3 - 4% tổng dân số. Tỉ lệ này tăng lên đến khoảng 17 - 47% ở những trẻ mắc hội chứng tự kỷ (ASD). Những trẻ mắc ASD cũng có thể cho thấy sự bất thường về vận động khi mới 7 tháng tuổi.

Sự thuận tay không phải là yếu tố thiên lệch duy nhất của các kỹ năng vận động bắt nguồn từ việc lệch hóa não bộ của chúng ta. Đa óố mọi người có bán cầu não phải chiếm ưu thế trong phản ứng trước nguy hiểm. Điều đó đồng nghĩa, chúng ta phát hiện các khuôn mặt và biểu hiện đe dọa, xuất hiện ở bên trái tầm quan sát của mình nhanh hơn so với ở bên phải tầm quan sát.

Theo các chuyên gia, việc lập bản đồ các con đường phát triển của sự thiên lệch vận động cũng như khả năng nhận thức ở trẻ giúp mang đến cho chúng ta một cách thức mới để hiểu hơn về mối quan hệ giữa tổ chức bộ não, chức năng não và hành vi.

Tuấn Anh (Theo Tech Insider)