Bời Lời, Cây Giảm Nghèo Của Nông Dân Gia Lai - Cục Kiểm Lâm

Bời lời là loại cây rừng tự nhiên hoang dã. Từ xa xưa, người dân vẫn vào rừng khai thác vỏ xay làm chất keo dính trộn bột làm nhang. Xưa kia các gia đình giàu có ''kín cổng cao tường'' thường dùng bột bời lời trộn với vôi, mật mía để xây nhà, xây tường bao. Ngày nay, cây bời lời được dùng với rất nhiều mục đích. Vỏ bời lời, lá bời lời được bán cho các thương lái (làm bột nhang, công nghệ keo...), gỗ bời lời (thân và cành) được dùng làm gỗ sợi ép, làm giàn giáo, làm guốc, làm vỏ bút chì và các đồ gia dụng... Nghĩa là sản phẩm từ cây bời lời khi chặt hạ không bỏ đi thứ gì từ lá đến thân gốc. Hiện tại giá 1kg vỏ bời lời khô bán được bình quân 13.000đồng. Giá 1m3 gỗ bời lời khoảng 400.000 đồng. Nhiều gia đình ở xã Ia Phí (huyện Chư Păh) có những cây bời lời đường kính trên 20cm, cao 8m thương lái trả hơn 1 triệu đồng/1cây vẫn chưa bán (1ha khoảng 1.000 cây). Chính vì thế, những năm gần đây ở Gia Lai đã xuất hiện trào lưu trồng cây bời lời trên vườn hộ, vườn rừng. Các cơ sở ươm cây giống bời lời cũng phát triển rầm rộ.

Hiện tại toàn tỉnh Gia Lai đã có khoảng 3.000ha bời lời chủ yếu là ở qui mô vườn hộ. Điển hình nhất là huyện Chư Păh, đã trồng được 620ha bời lời. Các huyện vùng Tây Trường Sơn như Măng Yang, Đắk Đoa, Ia Grai cũng là những địa phương có cây bời lời khá tốt.

Việc hỗ trợ cho nông dân, đặc biệt là nông dân vùng sâu vùng xa, vùng nghèo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số trồng cây bời lời rất có hiệu quả, dễ làm, đầu tư ít, yêu cầu kỹ thuật thấp và phù hợp với tập quán nghề rừng của người dân Tây Nguyên. Thường thì chỉ cần cung cấp cây giống, hướng dẫn cách trồng là đồng bào có thể canh tác thành công. Điểm ưu việt nhất của cây bời lời là khả năng tái sinh, tái tạo rất lớn, không hạn chế chu kỳ khai thác. Có nghĩa là, nếu trồng sống đượ, cây bời lời có thể cho khai thác rất nhiều chu kỳ. Những chu kỳ sau cây thường rất khỏe và nhanh cho sản phẩm. Theo các chuyên gia kỹ thuật lâm nghiệp thì đất Gia Lai, vùng nào cũng có thể trồng cây bời lời, vấn đề là phải sử dụng giống cây đã ươm 2 năm để tăng sức chống chịu với môi trường.

Từ những ưu thế trên, có thể nói, bời lời đỏ hiện đang là cây xóa đói giảm nghèo lý tưởng cho nông dân Gia Lai, nhất là với đồng bào dân tộc thiểu sốTây Nguyên.

PHẠM ĐỨC LONG