Bùng Nổ Dân Số Là Gì? Nguyên Nhân, Hậu Quả Và Cách Giải Quyết

Bùng nổ dân số là gì? Là sự gia tăng dân số quá nhanh trong một thời gian ngắn, ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống xã hội. Bùng nổ dân số là vấn đề nan giải của nhiều quốc gia trên thế giới nhất là các nước đang phát triển. Vậy, nguyên nhân và cách giải quyết như thế nào? Tất cả sẽ có trong bài viết dưới đây của ruaxetudong.org!

Nội dung bài viết

• 1 Bùng nổ dân số là gì? Bùng nổ dân số xảy ra khi nào?
• 2 Nguyên nhân bùng nổ dân số thế giới
  • 2.1 Sự chênh lệch giữa tỉ lệ sinh – tử
  • 2.2 Nhu cầu về lực lượng sản xuất
  • 2.3 Quan điểm lạc hậu
• 3 Bùng nổ dân số trên thế giới đang diễn ra ở đâu?
• 4 Bùng nổ dân số hậu quả và giải pháp
  • 4.1 Hậu quả của vấn đề bùng nổ dân số
  • 4.2 Giải pháp khắc phục vấn đề bùng nổ dân số

Bùng nổ dân số là gì? Bùng nổ dân số xảy ra khi nào?

Trong chương trình Địa lý 7, khái niệm bùng nổ dân số đã được nhắc tới. Bùng nổ dân số là hiện tượng dân số tăng nhanh và đột biến trong một khoảng thời gian ngắn. Bản chất của bùng nổ dân số đó chính là sự tăng lên nhanh chóng một cách đột biến về số lượng người sinh sống trong phạm vi của một quốc gia, khu vực hay nói rộng ra là sự gia tăng trên phạm vi toàn cầu.

Bùng nổ dân số gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho xã hội và hệ sinh thái tự nhiên. Bùng nổ dân số xảy ra khi tỉ lệ gia tăng tự nhiên vượt quá 2,1%. Dân số tăng quá nhanh, vượt qua khả năng giải quyết các vấn đề ăn, ở, làm việc,… trở thành gánh nặng đối với sự phát triển của nhiều quốc gia.

Nguyên nhân bùng nổ dân số thế giới

Có nhiều nguyên nhân được đưa ra để lý giải cho vấn đề bùng nổ dân số, các nguyên nhân chính đó là:

Sự chênh lệch giữa tỉ lệ sinh – tử

Trong giai đoạn đầu lịch sử phát triển nhân loại, tỷ lệ sinh cao do nhu cầu duy trì lòi giống và lực lượng sản xuất phục vụ cho sự phát triển xã hội. Khi đó, tỷ lệ tử cũng khá cao do điều kiện sống còn hạn chế, dịch bệnh, thiên tai,… Vậy nên, tỉ lệ sinh và tử trong giai đoạn này tương đối cân bằng.

Ngược lại, trong giai đoạn bùng nổ dân số, tỉ lệ sinh vẫn được duy trì; tỉ lệ tử có xu hướng giảm do điều kiện sống được nâng cao, y học phát triển,… Thêm vào đó, tuổi thọ của con người ngày càng tăng, năm 1975 trung bình dân cư thế giới là 21,9 tuổi đến năm 2000 là 26,6 tuổi.

Nhu cầu về lực lượng sản xuất

Ở nhiều quốc gia chậm phát triển, nơi khoa học kỹ thuật chưa phát triển, việc áp dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất còn hạn chế, lực lượng lao động chỉ mới ở trình độ cơ khí thủ công,… Cộng với những nguồn năng lượng có sẵn trong tự nhiên để sản xuất cũng khiến cho dân số ngày càng tăng cao, đẩy mạnh sức sản xuất xã hội. Chính vì thế, dân số thế giới không ngừng tăng lên, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế của mỗi quốc gia.

Quan điểm lạc hậu

Tại một số quốc gia, vẫn tồn tại một số quan niệm lạc hậu như sinh nhiều con, tư tưởng trọng nam khinh nữ,… Điều này khiến cho tỉ lệ sinh cao, mất cân bằng giới tính thậm chí là bùng nổ dân số. 

Ở một số nước nghèo và các nước đang phát triển, vấn đề tiếp cận, nhận thức về dân số còn nhiều hạn chế, đặc biệt là Châu Phi và một số nước Châu Á, kinh tế nghèo đói, lương thực không đủ,… thiếu kiến thức về giáo dục dân số, kế hoạch hóa gia đình; phương tiện cơ bản về phòng tránh thai.

Bùng nổ dân số trên thế giới đang diễn ra ở đâu?

Trên thế giới, bùng nổ dân số diễn ra mạnh nhất ở các nước, châu lục nghèo và kém đô thị hóa nhất đó là Châu Á và Châu Phi. Các báo cáo mới nhất đều cho thấy hầu hết sự gia tăng đô thị trong vòng 25 năm tới sẽ diễn ra ở các nước phát triển.

Một tỷ người, một phần sáu dân số thế giới hay một phần ba dân số đô thị, hiện đang sống ở các khu đô thị tồi tàn, vốn được coi là “mảnh đất màu mỡ” cho các vấn đề xã hội như tội phạm, ma túy, nghiện rượu hay thất nghiệp, nghèo đói. Tại các nước nghèo, các khu nhà ổ chuột có tỷ lệ dịch bệnh cao vì các điều kiện vệ sinh kém, suy dinh dưỡng, thiếu các dịch vụ chăm sóc y tế.

Bùng nổ dân số hậu quả và giải pháp

Hậu quả của vấn đề bùng nổ dân số

• Suy giảm nguồn tài nguyên thiên nhiên
• Tăng mức độ ô nhiễm không khí, ô nhiễm nước, ô nhiễm đất và ô nhiễm tiếng ồn. 
• Phá rừng và làm mất hệ sinh thái
• Thay đổi thành phần khí quyển và hậu quả nóng lên toàn cầu
• Mất đất canh tác không thể phục hồi, sa mạc hóa
• Tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh và trẻ em cao do nghèo đói. Các quốc gia giàu có mật độ dân số cao, tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh thấp.
• Tăng cơ hội phát triển của dịch bệnh, gánh nặng cho y tế, giáo dục, chính sách an sinh,….
• Xung đột về nguồn tài nguyên thiên nhiên đang cạn kiệt, dẫn tới sự gia tăng các nguy cơ chiến tranh.
• Tỷ lệ tội phạm tăng cao vì các tổ chức buôn bán ma túy và tội phạm

Giải pháp khắc phục vấn đề bùng nổ dân số

• Kiểm soát tỷ lệ sinh

Dân số tăng nhanh liên quan đến vấn đề kiểm soát sinh sản. Một số quốc gia Châu Á như Trung Quốc đã sử dụng các biện pháp mạnh để giảm tỷ lệ sinh. Các lãnh đạo và nhà môi trường như Ted Turner đã cho rằng Liên Hợp Quốc cần phải áp dụng nghiêm ngặt một số biện pháp hạn chế sinh sản như Trung Quốc trên toàn cầu.

• Giáo dục và tuyên truyền

Tập trung vào giáo dục, tuyên truyền về các hậu quả của vấn đề bùng nổ dân số; lợi ích của kế hoạch hóa gia đình; các biện pháp kiểm soát sinh sản,… Ở Ai Cập đã có triển khai một số chương trình giảm sự quá tải dân số bằng giáo dục kế hoạch hóa gia đình, đưa phụ nữ vào lực lượng lao động, sản xuất.

• Định cư ngoài Trái Đất

Thập niên 1970, Gerard O’Neill đã đề xuất xây những nơi sinh sống ngoài vũ trụ có thể đáp ứng gấp 30,000 lần khả năng của Trái Đất chỉ bằng cách sử dụng vành đai tiểu hành tinh và cho rằng cả mặt trời. Có khả năng đáp ứng cho sự gia tăng dân số như hiện tại trong hàng nghìn năm.

Trên đây là các thông tin về bùng nổ dân số, hy vọng sẽ giúp ích bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào cần được giải đáp, quý bạn đọc hãy commnent phía dưới, ruaxetudong.org sẽ hỗ trợ bạn nhanh chóng, miễn phí 100%.

Gửi đánh giá