C-260/18 K. Dziubak I J. Dziubak Vs. Raiffeinsen Bank International ...

Strona główna » Aktualności » C-260/18 K. Dziubak i J. Dziubak vs. Raiffeinsen Bank International AG, czyli (nie)przełomowy wyrok TSUE w sprawie tzw. frankowiczów C-260/18 K. Dziubak i J. Dziubak vs. Raiffeinsen Bank International AG, czyli (nie)przełomowy wyrok TSUE w sprawie tzw. frankowiczów

Opublikowany dnia 9 paź. 2019

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrokiem z 3 października 2019 r. (sprawa C-260/18 K. Dziubak i J. Dziubak vs. Raiffeinsen Bank International AG) orzekł, że art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13/EWG:

1. nie stoi na przeszkodzie ku temu, aby sąd krajowy, po stwierdzeniu nieuczciwego charakteru niektórych warunków umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i oprocentowanego według stopy procentowej bezpośrednio powiązanej ze stopą międzybankową danej waluty, przyjął, zgodnie z prawem krajowym, że ta umowa nie może nadal obowiązywać bez takich warunków z tego powodu, że ich usunięcie spowodowałoby zmianę charakteru głównego przedmiotu umowy,

2. stanowi, że skutki dla sytuacji konsumenta wynikające z unieważnienia umowy w całości, takie jak postawienie pozostałej do spłaty kwoty kredytu w stan natychmiastowej wymagalności, co może przekraczać możliwości finansowe konsumenta i z tego względu penalizuje raczej tego ostatniego niż kredytodawcę, należy oceniać w świetle okoliczności istniejących lub możliwych do przewidzenia w chwili zaistnienia sporu, ale do celów tej oceny decydująca jest wola wyrażona przez konsumenta w tym względzie,

3. stoi na przeszkodzie wypełnieniu luk w umowie spowodowanych usunięciem z niej nieuczciwych warunków, które się w niej znajdowały, wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym, przewidujących, że skutki wyrażone w treści czynności prawnej są uzupełniane w szczególności przez skutki wynikające z zasad słuszności lub ustalonych zwyczajów,

4. stoi na przeszkodzie utrzymywaniu w umowie nieuczciwych warunków, jeżeli ich usunięcie prowadziłoby do unieważnienia tej umowy w sytuacji, gdy takie unieważnienie wywołałoby niekorzystne skutki dla konsumenta, gdyby ten nie wyraził zgody na takie utrzymanie w mocy.

Rzeczone rozstrzygnięcie od razu opatrzono klauzulą „korzystny wyrok dla frankowiczów – teraz można unieważnić umowę w CHF”. Problem tylko w tym, że kluczowe kwestie, do których odniósł się Trybunał w ww. orzeczeniu były już wielokrotnie poddane jego analizom (vide m.in.: wyrok z 13 kwietnia 2014 r. w sprawie C-26/13; wyrok z 14 czerwca 2012 r. w sprawie C-618/10; wyrok z 21 marca 2013 r. w sprawie C-92/11; wyrok z 15 marca 2012 r. w sprawie C-453/10; wyrok z 3 czerwca 2010 r. w sprawie C-484/08; wyrok z 3 grudnia 2015 r. w sprawie C-312/14; jak też wyrok z 26 marca 2019 r. w sprawach połączonych C-70/17 i C-179/17). Każdorazowo oceny TSUE bazowały na założeniu, że ochrona konsumenta na rynku usług finansowych nie wynika z chęci uprzywilejowania go, lecz jest wyrazem próby wynagrodzenia mu pewnych braków wynikających z niedoinformowania, braku specjalistycznej wiedzy, naruszenia równowagi między stronami kontraktu. Takie podejście jest zresztą spójne z obowiązującym (przyjętym po ostatnim globalnym kryzysie) modelem przeciętnego konsumenta (szerzej zob. A. Nadolska, Konsument i klient na rynku usług finansowych. Problem zakresu podmiotowego ochrony na rynku finansowym [w:] „Ochrona konsumenta na polskim i międzynarodowym rynku finansowym” pod red. J. Monkiewicza i E. Rutkowskiej-Tomaszewskiej, Warszawa 2018).

W tym stanie rzeczy uznać wypada, że wyrok C-260/18 nie jest przełomowy i nie zmienia sytuacji prawnej osób, które zaciągnęły kredyty indeksowane do waluty obcej. Rozstrzygnięcie to nie ma bowiem charakteru prawno-kształtującego. Takie podejście sygnalizowano już nota bene w treści opinii Rzecznika Generalnego wydanej w tej sprawie 14 maja 2019 r. Najważniejszym skutkiem przedmiotowego orzeczenia będzie wyłącznie ujednolicenie orzecznictwa sądów powszechnych w badanej materii. Warto jednocześnie zaakcentować, że Sąd Najwyższy w ostatnich wyrokach przyjął tożsamy z TSUE pogląd (por. wyrok z 9 maja 2019 r., sygn. akt I CSK 242/18 oraz wyrok z 4 kwietnia 2019 r., sygn. akt III CSK 159/17). Prawdopodobieństwo zharmonizowania podejścia do rozwiązania tego rodzaju sporów sądowych na poziomie krajowym jest więc duże zwłaszcza, że z przywołanych orzeczeń jednoznacznie wynika, iż sąd meriti nie może zmienić lub wyeliminować postanowień umownych, które nie zostały ostatecznie zakwestionowane przez konsumenta (należycie w tym względzie pouczonego) nawet w sytuacji, gdyby bank – po wykreśleniu innych stwierdzonych klauzul abuzywnych – nie wyraził zgody na kontynuowanie stosunku zobowiązaniowego tej treści. Moim zdaniem słusznie też zaakcentowano w omawianej sprawie różnicę między celem ochrony konsumenta zagwarantowanej w prawie unijnym a celem ustalenia nieuczciwego charakteru warunku umowy, rozróżniając moment właściwej ku temu oceny. Wydaje się bowiem, że zarówno sądy, jak i profesjonalni pełnomocnicy bagatelizują te zagadnienia, chociaż mają one ogromne znaczenie dla właściwego zrozumienia mechanizmów ochronnych objętych przepisami dyrektywy 93/13/EWG.

Kinga Pietraszewska-Mielczarek

radca prawny

Łukasz Kamiński

adwokat

Sylwester Kubat

adwokat

Joanna Jędrzejewska

radca prawny Polityka prywatności Copyright ® 2024 Radca Prawny i Adwokat Gdańsk Uprzejmie informujemy, że w ramach naszej witryny używamy plików cookies. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień oznacza, że akceptujesz otrzymywanie plików cookies. Ustawienia cookiesAkceptujPolityka prywtaności Close

Przegląd prywatności

Ta strona korzysta z plików cookie, aby poprawić wrażenia podczas przeglądania witryny. Z tych plików cookie pliki cookie, które są sklasyfikowane jako niezbędne, są przechowywane w przeglądarce, ponieważ są niezbędne do działania podstawowych funkcji witryny. Używamy również plików cookie stron trzecich, które pomagają nam analizować i zrozumieć, w jaki sposób korzystasz z tej witryny. Te pliki cookie będą przechowywane w przeglądarce tylko za Twoją zgodą. Możesz również zrezygnować z tych plików cookie. Ale rezygnacja z niektórych z tych plików cookie może mieć wpływ na wygodę przeglądania. Necessary Necessary Always Enabled Niezbędne pliki cookie są absolutnie niezbędne do prawidłowego funkcjonowania witryny. Ta kategoria obejmuje tylko pliki cookie, które zapewniają podstawowe funkcje i funkcje bezpieczeństwa witryny. Te pliki cookie nie przechowują żadnych danych osobowych. Non-necessary Non-necessary Wszelkie pliki cookie, które mogą nie być szczególnie potrzebne do działania witryny i są wykorzystywane w szczególności do gromadzenia danych osobowych użytkowników za pośrednictwem analiz, reklam i innych treści osadzonych, są określane jako niepotrzebne pliki cookie. Wymagane jest uzyskanie zgody użytkownika przed uruchomieniem tych plików cookie w witrynie. SAVE & ACCEPT