Các Bệnh Thường Gặp Ở Trâu Bò Và Cách Điều Trị Bà Con Cần Biết

Các bệnh thường gặp ở trâu bò rất dễ bùng phát vào 2 mùa chính, đó là mùa hè và mùa đông. Bởi vì, mùa đông nhiệt độ xuống thấp, kết hợp với độ ẩm không khí cao làm cơ thể trâu bò tốn nhiều năng lượng để chống lạnh, sức đề kháng giảm; tạo cơ hội cho vi sinh vật gây bệnh xâm nhập. Còn mùa nóng thường ảnh hưởng lớn đến trâu, bò do phải chịu tác động của nền nhiệt độ cao làm giảm thu nhận thức ăn, giảm sức đề kháng.

Do vậy, người chăn nuôi cần có những biện pháp để bảo vệ đàn vật nuôi của mình, phòng tránh các bệnh thường gặp ở trâu bò sau đây:

Các bệnh thường gặp ở trâu bò vào mùa hè

Bệnh tiên mao trùng (kí sinh trùng đường máu)

Triệu chứng: Trâu, bò bị bệnh sẽ đi lại khó khăn, kén ăn, phân lỏng, viêm mạc mắt nhợt nhạt, thể trạng yếu nhưng vẫn ăn cỏ. Có khi sốt 40 – 41oC, nhưng có cơn sốt gián đoạn, không theo quy luật. Thường thì bệnh kéo dài hàng tháng, con vật nếu không chết thì sự hồi phục cũng chậm chạp và kéo dài.

Cách điều trị: Chú ý phát hiện bệnh sớm và chữa trị kịp thời, kết hợp 3 biện pháp sau: Dùng thuốc diệt ký sinh trùng như Phenoltridinium Naganin; Cho trâu, bò ăn đầy đủ cỏ tươi, hỗn hợp tinh, bổ sung khoáng và vitamin; Tăng cường vệ sinh chuồng trại và môi trường xung quanh, tiêu diệt ruồi trâu và mòng.

Bệnh tiêu chảy

Triệu chứng: Bệnh thường bị ở bê, nghé nhiều hơn trâu, bò trưởng thành; Khi mắc bệnh ở giai đoạn đầu vật nuôi thường mệt mỏi, ăn kém, uống nước nhiều, đi phân lỏng có màu xám vàng hoặc xám xanh có mùi tanh khó chịu.

Khi bị nặng, bê, nghé phân toàn nước, đôi khi có máu, mất nước, mất muối trong cơ thể và chết do kiệt sức; Nếu điều trị không kịp thời, tỷ lệ bê, nghé chết từ 30 – 40%, do đó cần phát hiện bệnh sớm để có biện pháp điều trị.

Cách điều trị: Ngoài dùng thuốc Atropine tiêm theo liều 1ml/15 – 20kg thể trọng, trường hợp bị nặng phải truyền dung dịch nước đường đẳng trương hoặc nước muối sinh lý vào tĩnh mạch cho bê, nghé theo liều 0,5 – 0,8 lít/ bê, nghé.

Ngoài ra, kết hợp sử dụng 300g lá ổi hoặc lá phèn đen + 1 lít nước rồi đun sôi cho bê, nghé uống 1 – 2 lần/ngày, mỗi lần từ 0,2 – 0,5 lít.

Bệnh tụ huyết trùng là trong số các bệnh thường gặp ở trâu bò

Nguyên nhân: Đây là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn tụ huyết trùng gây ra. Vi khuẩn có sẵn trong đất, dễ phát tán vào mùa mưa, dính vào rơm, cỏ hoặc trôi theo nguồn nước; trâu, bò mắc bệnh do ăn phải thức ăn hoặc uống phải nước bị nhiễm khuẩn.

Có thể một số trâu, bò mang mầm bệnh nhưng chưa biểu hiện bệnh. Gặp các điều kiện bất lợi như thiếu thức ăn, nước uống, thời tiết thay đổi đột ngột, lạnh mưa rét, gia súc làm việc quá nặng nhọc, sức đề kháng kém thì vi khuẩn tăng cường độc lực, xâm nhập vào máu gây bệnh.

Triệu chứng: Trâu bò thường mắc bệnh tụ huyết trùng ở 3 thể: thể quá cấp tính, thể cấp tính và thể mãn tính.

Thể quá cấp: trâu bò đột nhiên sốt cao,hung dữ, bệnh phát rất nhanh và chúng có thể chết sau 24 giờ. Trâu bò chết đột ngột ngay trên bãi chăn hoặc trong chuồng, không có biểu hiện triệu chứng lâm sàng.

Thể cấp tính: bệnh tiến triển trong 3 – 5 ngày, tỷ lệ chết rất cao, 90 – 100%. Sau thời kỳ nung bệnh 1 – 3 ngày, con vật có biểu hiện không nhai lại, sốt cao đột ngột, khó thở và thở mạnh do viêm màng phổi, viêm phổi cấp tính. Lúc sắp chết, thấy bò nằm liệt, khó thở, có nhiều chấm xuất huyết đỏ sẫm ở các niêm mạc. Nếu bệnh chuyển sang nhiễm trùng máu thì con vật chết nhanh trong 24 – 36 giờ.

Thể mãn tính: xuất hiện ở những con mắc bệnh thể cấp tính không chết, bệnh sẽ chuyển thành mãn tính. Bệnh biểu hiện với các triệu chứng: viêm ruột mãn tính (lúc ỉa chảy, lúc táo bón), viêm phế quản và viêm phổi mãn tính, viêm khớp và con vật đi lại khó khăn, giảm ăn, gầy nhanh.

Phòng bệnh: Thường xuyên vệ sinh chuồng trại, tiêu độc, tẩy uế chuồng trại bằng nước vôi 10% hoặc bằng các thuốc sát trùng; khơi thông cống rãnh quanh chuồng, bãi chăn để hạn chế sự tồn tại của mầm bệnh trong tự nhiên.

Khi có dịch xảy ra cần phát hiện kịp thời những con ốm để cách ly và điều trị; trâu, bò chết phải chôn sâu, đổ vôi bột vào hố chôn, tẩy uế chuồng trại, bãi chăn, ủ phân có trộn vôi bột để tiêu diệt mầm bệnh.

Tiêm phòng vắc xin tụ huyết trùng cho trâu bò 6 tháng/lần; tiêm phòng vào tháng 3 – 4 và tháng 9 – 10 trước khi giao mùa.

Tăng cường chăm sóc, nuôi dưỡng và vệ sinh phòng bệnh nhất là trong lúc giao mùa và trời lạnh giá, mưa rét.

Điều trị: Do đặc điểm bệnh thường xảy ra ở dạng cấp tính nên cần phát hiện sớm, cách ly và điều trị kịp thời mới hiệu quả.

Điều trị bằng kháng sinh Streptomycin, Kanamycin, liều lượng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Con vật sốt cao tiêm thuốc hạ sốt, tăng cường trợ sức trợ lực; con vật quá yếu, bỏ ăn cần truyền huyết thanh, tăng cường chăm sóc, dinh dưỡng.

Ngoài ra, bà con có thể tìm hiểu thêm: Một số bệnh khác ở trâu bò để có thêm kiến thức phòng chữa bệnh được tốt hơn.

Các bệnh thường gặp ở trâu bò vào mùa đông

Bệnh viêm phổi ở Trâu, Bò

Triệu trứng: Bê non dưới 1 năm tuổi mắc bệnh với tỷ lệ cao và nặng hơn ở bò trưởng thành. Thời gian ủ bệnh từ 3 – 7 ngày. Sau thời gian đó có các biểu hiện mệt mỏi, ăn kém và sốt cao, thường 40 – 42 độ C, sốt liên tục trong quá trình mang bệnh.

Trâu bò bị chảy nước mắt, nước mũi liên tục và tình trạng khó thở ngày tăng dần. Bê con bị bệnh nằm một chỗ, ngóc cổ thở mạnh, nhanh và khó khăn. Bệnh nặng sẽ xuất hiện chảy mủ từ mũi con vật, ho khạc từng cơn. Những cơn ho này xảy ra nhiều vào đêm khuya và sáng sớm.

Do tổn thương phổi, việc tiếp nhận dưỡng khí khó khăn (thiếu dưỡng khí trong máu) nên niêm mạc mắt, miệng của trâu, bò bị bệnh thấy đỏ sẫm, xung huyết, sau đó là tím tái.

Khi bị bệnh, bê con bị chết tỷ lệ cao 60 – 70% số bị bệnh. Khi chuyển thành bệnh mãn tính sẽ kéo dài hàng tháng.

Phòng bệnh: Không thay đổi khẩu phần quá đột ngột, bổ sung thức ăn tinh. Bổ sung vitamin, muối khoáng để tăng cường sức đề kháng cho bò. Cách ly gia súc với nguồn lây truyền bệnh, tránh mượn dụng cụ ở các trại chăn nuôi khác.

Khi có nguy cơ phát triển thành dịch, tiêu độc mỗi ngày 1 lần (liên tục 3 – 7 ngày), định kỳ tiêu độc mỗi tuần hoặc 2 – 3 – 4 tuần/lần.

Tiêm phòng lần đầu khi bò trên 4 tháng tuổi, liều thứ 2 sau đó 4 tuần, tái chủng 6 tháng/lần. Chú ý kiểm tra ký sinh trùng (nội, ngoại ký sinh) bằng cách tẩy giun sán định kỳ.

Dùng Marnagin – C kết hợp Phar-NalginC để hạ sốt cho trâu bò

Điều trị: Cho gia súc nghỉ ngơi, giữ ấm, cho ăn thức ăn giàu năng lượng. Sử dụng Marnagin – C và Phar-NalginC để hạ sốt. Sử dụng kháng sinh tuân theo chỉ định của thú y theo thể trạng từng vật nuôi.

Bệnh cước chân

Nguyên nhân: Do thời tiết lạnh, vùng núi cao thường xuyên có băng giá và sương muối, nhiệt độ xuống dưới 10 độ C làm cho đàn trâu, bò dễ mắc bệnh cước chân.

Thời tiết lạnh, trâu, bò phải đứng và nằm trong chuồng nuôi ẩm, ướt; phải làm việc ngâm chân lâu trong nước lạnh làm cho hệ thống mao mạch ở chân bị co lại gây trở ngại cho việc lưu thông máu. Nếu tiếp diễn khoảng 2 – 3 ngày dẫn đến hiện tượng phù nề xung quanh móng chân, cổ chân, trâu bò không đi lại được.

Triệu chứng: Giai đoạn mới mắc bệnh, chân sưng nhẹ, con vật đi lại chậm chạp, khập khiễng. Nếu không được điều trị kịp thời, chân sẽ có biểu hiện phù nề, sưng tấy, nhiều vết tím đỏ hoặc có vết nứt da, rỉ nước màu vàng, trâub ò không đứng dậy đi lại được, nếu vết thương sâu làm cho trâu, bò bị què phải nằm tại chỗ.

Bệnh cước chân ở trâu, bò tuy không phải bệnh truyền nhiễm nhưng có thể xảy ra hàng loạt gây ảnh hưởng lớn đến việc cày kéo và vận chuyển. Trâu, bò giảm tăng trọng và giảm sức đề kháng, dễ gây nhiễm các bệnh kế phát.

Phòng bệnh: Những ngày thời tiết giá lạnh (dưới 12 độ C) không chăn thả trâu, bò ở ngoài trời, cần cho trâu, bò nghỉ cày kéo. Luôn giữ chuồng trại khô ráo, sạch sẽ, che chắn kín gió, giữ ấm cho gia súc và đảm bảo vệ sinh chuồng nuôi.

Thường xuyên quan sát đi lại của trâu, bò, nếu thấy hiện tượng như đã nêu ở phần triệu chứng cần có phương pháp điều trị kịp thời để trâu, bò nhanh bình phục.

Giữ ấm cho trâu bò là cách tốt nhất để phòng tránh bệnh cước chân

Dùng vật liệu giữ ấm cho gia súc như làm áo khoác bằng chăn, bao tải, hoặc nâng nhiệt độ chuồng nuôi bằng cách đốt than, củi để sưởi ấm cho trâu, bò

Thực hiện tiêm phòng đầy đủ các bệnh và tẩy ký sinh trùng định kỳ cho đàn trâu, bò trước mùa mưa rét. Định kỳ vệ sinh, khử trùng tiêu độc chuồng trại, môi trường chăn nuôi.

Điều trị: Nếu bệnh mới xuất hiện cần rửa sạch, lau khô chân, dùng gừng, riềng giã nhỏ, sao nóng cho vào túi vải rồi chườm vào chỗ sưng hoặc dùng rơm rạ, bao tải… trà xát nhiền lần vào chỗ sưng làm cho máu tụ tan ra, mạch máu lưu thông trở lại, mỗi ngày chườm 2 lần.

Dùng cồn Methylxalixilate xoa vào chân trâu, bò sau khi đã rửa sạch, lau khô. Không để trâu bò nằm lâu một bên sẽ gây hoại tử phần da tiếp súc xuống nền chuồng.

Nếu chân có chỗ bị vỡ, loét đã nhiễm trùng phải rửa sạch bằng dung dịch thuốc tím, sau đó rắc bột Tetracylin hoặc Sunfamid.

Nếu chân có nhiều chỗ hoại tử cần cắt bỏ những tổ chức hoại tử, sau đó điều trị kháng sinh liên tục trong 5 – 7 ngày. Tiêm kháng sinh theo liều lượng khuyến cáo của nhà sản xuất.

Bệnh lở mồm long móng

Nguyên nhân: Do virus thuộc họ Picorna Viridae gây ra, virus có nhiều type khác nhau, virus typ O, A Asia 1; là một bệnh cấp tính nguy hiểm và lây lan rất nhanh.

Triệu chứng: Trâu bò nung bệnh từ 2 – 7 ngày, đôi khi kéo dài 14 ngày. Con vật sốt cao, ăn ít, uống nước nhiều, nước dãi từ miệng chảy ra như bọt xà phòng. Sau khi con vật sốt 2 – 3 ngày bắt đầu xuất hiện các mụn nước ở niêm mạc lưỡi, hàm trên, miệng, mũi. Mụn ở chân móng và kẽ móng làm cho con vật đi lại khó khăn.

Các mụn nước lớn lên và vỡ ra tạo thành những nốt loét đỏ. Các nốt loét ở chân do thường xuyên tiếp xúc với môi trường bẩn nên có thể bị nhiễm trùng, gây ra bong móng, làm cho con vật đi đứng khó khăn hoặc nằm một chỗ.

Bệnh lở mồm long móng ở trâu bò do virus thuộc họ Picorna Viridae gây ra

Phòng bệnh: Thực hiện tốt vệ sinh thú y, giữ gìn chuồng khô sạch và ấm; định kỳ tiêu độc khử trùng.

Tăng cường chăm sóc nuôi dưỡng trâu bò, đặc biệt trong những ngày mưa rét, rét đậm rét hại; bổ sung thức ăn tinh và thức ăn thô xanh.

Tiêm vắc-xin lở mồm long móng 6 tháng/lần. Khi nghi ngờ gia súc mắc bệnh cần báo ngay cho cơ quan thú y gần nhất để được hướng dẫn cách xử lý.

Điều trị: Chưa có thuốc đặc trị. Điều trị các triệu chứng như sau: Dùng các chất sát trùng nhẹ (xanh Metylen, thuốc tím 1%), nước chanh, nước khế để rửa, sát trùng các chỗ lở loét;

Dùng nước sắc các loại như: ổi, chè xanh… để rửa các vết loét; Dùng thuốc trợ sức bằng cách bổ sung vitamin, khoáng chất; Dùng kháng sinh để chống các bệnh nhiễm trùng kế phát.

Ngoài ra, cũng có một loại bệnh do virus gây ra nữa, đó là bệnh viêm da nổi cục ở trâu bò. Là loại bệnh truyền nhiễm khiến trâu bò bị lây và dính hàng loạt.

Lời kết

Trên đây là tất cả các bệnh thường gặp ở trâu bò trong cả mùa đông và hè mà Cổng Thông Tin Thương Hiệu Vùng Miền muốn cung cấp tới bà con. Hy vọng với những thông tin này sẽ là kiến thức bổ ích cho bà con để theo dõi cũng như chăm sóc đàn gia súc của mình được tốt hơn. Chúc bà con thật nhiều sức khỏe và chăn nuôi đạt hiệu quả cao! .

Cổng THVM

Cung cấp thông tin chính xác, tích cực cho người dân về nông nghiệp, nông sản Việt Nam. Cập nhật tin tức mới nhất về tình hình sản xuất nông nghiệp; hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt, chia sẻ, phổ biến mô hình làm giàu hiệu quả và bền vững. Chia sẻ các kiến thức xã hội trong nhiều lĩnh vực khác như Giáo dục, du lịch,…