Các Loại Mai Vàng - Báo Đà Nẵng

* Dạo qua các chợ hoa Tết, tôi nghe người ta nói mai vàng có giá trị hơn mai đỏ. Xin quý báo giải thích giùm, vì sao lại như vậy? (Hà My, quận Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng).

- Thị trường mai Tết hình thành hai “dòng” mai: lá xanh (thanh diệp mai) và lá đỏ (hồng diệp mai), khác biệt rõ nét nhất là màu sắc lá non của chúng. Mai lá đỏ nhiều hoa, hoa nhiều cánh, có khi trổ hoa lai rai vào giữa năm, nhưng lại không có hương. Mai lá xanh là mai truyền thống, chỉ nở độc một mùa vào Tết, hoa đẹp, vàng óng, lâu tàn, chưng một cành trong nhà là sớm mai xuân thức dậy tràn ngập hương hoa. Mai lá xanh rất khó nhân giống, thời gian từ cây con đến khi ra hoa “bói” lại gấp đôi so với mai lá đỏ, vì thế, cùng một độ lớn, nhưng mai lá xanh bao giờ cũng có giá cao hơn.

Mai vàng 5 cánh. Ảnh: V.T.L

Tuy cả hai loại mai đều cho hoa màu vàng, nhưng chỉ mai lá xanh mới có “biệt danh” là mai vàng, bởi đây là loại mai truyền thống, có thể sống trên một trăm năm, gốc to, rễ lồi lõm, thân xù xì, cành nhánh nhiều, lá mọc xen. Hoa mai vàng nở thắm tươi vào mỗi độ xuân về vì vậy nó tượng trưng cho mùa xuân ở miền Nam Việt Nam.

Theo các tài liệu nghiên cứu, mai vàng (hoàng mai, huỳnh mai hay lão mai), danh pháp hai phần Ochna integerrima, là tên gọi của một loài thực vật có hoa thuộc chi Mai (Ochna), họ Mai (Ochnaceae). Tại Việt Nam, loài này phân bố tự nhiên nhiều nhất tại những khu rừng thuộc dãy Trường Sơn và các tỉnh từ Quảng Nam, Đà Nẵng đến Khánh Hòa. Loài hoa này cũng có nhiều tại các vùng núi ở đồng bằng sông Cửu Long; tại cao nguyên cũng có, song số lượng ít hơn.

Theo nghiên cứu của GS Đặng Văn Đông, chủ nhiệm đề tài “Nghiên cứu bảo tồn lưu giữ và phát triển giống hoa mai vàng Yên Tử”, mai vàng Yên Tử ở tỉnh Quảng Ninh có cây tuổi đời lên tới 700-800 năm, đường kính 40-50cm.

“Giáo trình trồng và chăm sóc mai vàng” của Bộ NN&PTNT chia ra mai vàng 5 cánh và mai vàng nhiều cánh.

Mai vàng 5 cánh là cây mai đại diện cho tất cả các loài mai, vì khi nghe nói đến mai, thường ta nghĩ ngay đến cây mai vàng 5 cánh cổ truyền này. Theo tục lệ, Tết đến, nhà nào cũng chưng mai, với lòng mong ước được một năm đầy may mắn, vui tươi hạnh phúc.

Mai vàng 5 cánh có nhiều loại. Mai châu (hay mai trâu), có hoa màu vàng tươi rất đẹp, rất được ưa chuộng để chưng trong dịp Tết Nguyên đán. Mai liễu rũ xuống như cây liễu. Mai chùm gởi có thân cứng, ở đầu cành nổi lên những khối u to, giống như chùm gởi. Mai thơm (mai hương, mai ngư) hoa có mùi thơm nhẹ nhàng; mai thơm Huế rất quý, mắt nhặt, sai bông, cánh dày, lâu tàn...

Mai vàng 9 cánh có hai tầng: một tầng 5 cánh và một tầng 4 cánh. Hoa nở to, xòe tròn, kín, đẹp hơn cây mai vàng 5 cánh. Mai giảo Thủ Đức có đến 18 cánh xếp thành 3 tầng. Mai Cửu Long (có nguồn gốc Mỹ Tho) có ba tầng hoa với 24 cánh. Bến Tre có loại mai vàng 120-150 cánh, khi suy giảm cho loại mai 70-80 cánh...

Ngoài ra, còn có một số mai vàng nhập ngoại từ Campuchia (mai Cao Miên), Nam Phi, Myanmar, Indonesia, Madagascar...

Ứng dụng công nghệ cao giờ cho ra đời nhiều loại mai vàng rất nhiều cánh. Tuy nhiên, giới sành chơi mai vẫn thích quay về với loại mai vàng 5 cánh truyền thống. Bởi, theo họ, đó mới là loại mai của Xuân, của Tết.

ĐNCT