Các Loại Thuốc Chống đột Quỵ Tốt Nhất Hiện Nay.

Đột quỵ là kết quả của sự gián đoạn lưu lượng máu đến não, do tắc nghẽn hoặc chảy máu. Hậu quả của đột quỵ có thể rất nghiêm trọng. Bài viết này tổng hợp về các loại thuốc được sử dụng để kiểm soát các tình trạng có thể dẫn đến đột quỵ, cũng như các loại thuốc được sử dụng để điều trị các tình trạng phát triển sau đột quỵ.

1. Đột quỵ là gì?

Đột quỵ xảy ra khi mạch máu vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng đến não bị tắc nghẽn do cục máu đông hoặc mạch máu bị vỡ và ngăn dòng máu đến não, dẫn đến một phần của não không thể nhận được máu và oxy cần thiết để hoạt động bình thường.

2. Nguyên nhân gây đột quỵ:

Hình ảnh các vị trí xảy ra đột quỵ não

Đột quỵ do thiếu máu cục bộ: xảy ra khi một cục máu đông làm tắc nghẽn mạch cung cấp máu cho não. Đây là loại phổ biến nhất, chiếm 87% tổng số ca đột quỵ.

Đột quỵ xuất huyết: Xảy ra khi một mạch máu suy yếu bị vỡ. Hai loại mạch máu suy yếu thường gây ra đột quỵ xuất huyết là chứng phình động mạch và dị dạng động mạch (AVM). Nguyên nhân phổ biến nhất của đột quỵ xuất huyết là huyết áp cao không kiểm soát được.

3. Các dấu hiệu đột quỵ:

Việc nhận biết các dấu hiệu đột quỵ là rất quan trọng, càng sớm càng tốt. Dưới đây là các dấu hiệu của người bị đột quỵ:

Khuôn mặt: khuôn mặt có thể bị xệ xuống một bên, người đó có thể không cười được, miệng, mắt có thể bị sụp xuống.

Cánh tay: Cánh tay bị yếu hoặc tê và không nhấc lên được.

Tiếng nói: Người bệnh có thể bị nói ngọng hoặc không phát âm được một số từ, hoặc hoàn toàn không nói chuyện được mặc dù có vẻ tỉnh táo; họ cũng có thể gặp khó khăn khi hiểu những gì bạn đang nói với họ.

*Các dấu hiệu và triệu chứng khác có thể bao gồm:

- Liệt hoàn toàn 1 bên cơ thể.

- Mất hoặc mờ đột ngột thị lực.

- Chóng mặt.

- Lú lẫn.

- Khó hiểu những gì người khác đang nói.

- Có vấn đề với sự cân bằng và phối hợp.

- Khó nuốt.

- Một cơn đau đầu đột ngột và rất dữ dội dẫn đến một cơn đau chói mắt.

- Mất ý thức [1].

Mỗi phút trôi qua sau cơn đột quỵ đều rất quý giá

4. Các thuốc điều trị đột quỵ:

Các loại thuốc được sử dụng để điều trị đột quỵ thường hoạt động theo những cách khác nhau như phá vỡ, ngăn ngừa hình thành cục máu động, điều chỉnh huyết áp và mức cholesterol để ngăn ngừa tắc nghẽn dòng chảy.

* Thuốc chống kết tập tiểu cầu:

Một trong những loại thuốc đầu tiên được sử dụng để điều trị đột quỵ là thuốc chống kết tập tiểu cầu. Những loại thuốc này ngăn chặn sự hình thành cục máu đông trong mạch máu và làm giảm kích thước cục máu đông trong cơn đột quỵ. Chúng bao gồm:

- Aspirin.

- Ticagrelor.

- Prasugrel.

- Clopidogrel.

Thuốc chống kết tập tiểu cầu chứa Ticagrelor

* Thuốc chống đông máu:

Thuốc chống đông máu có mục đích tương tự như thuốc chống kết tập tiểu cầu, nhưng hoạt động theo cơ chế khác, đó là can thiệp vào một số thành phần của máu cần thiết để hình thành cục máu đông. Chúng thường được kê đơn cho những người có nhịp tim không đều (rung nhĩ), có thể gây ra cục máu đông di chuyển từ tim đến não. Những người đã từng bị đột quỵ cũng có thể được kê thuốc này để ngăn ngừa đột quỵ tái phát. Thuốc chống đông máu bao gồm:

- Heparin - được sử dụng sau đột quỵ để ngăn ngừa đông máu. Dùng ngắn ngày.

- Warfarin - Uống trong thời gian dài hơn. Cần vài ngày trước khi thuốc có hiệu lực.[4]

- Ngoài ra còn có các loại thuốc được gọi là thuốc chống đông máu đường uống trực tiếp và chúng bao gồm: Apixaban, Dabigatran, Edoxaban, Rivaroxaban.

Khi được kê đơn thuốc chống đông máu, hãy làm theo hướng dẫn của bác sĩ một cách cẩn thận. Bạn có thể phải xét nghiệm máu định kỳ để xem mất bao lâu để máu đông. Cần tránh bị thương vì thuốc chống đông máu có thể khiến chảy máu nhiều hơn. [2][3]

Thuốc chống đông máu chứa Warfarin

* Thuốc hoạt hóa plasminogen mô (tPA):

tPA là viết tắt của chất hoạt hóa plasminogen mô (tPA) được tiêm cho những bệnh nhân đột quỵ do thiếu máu cục bộ, giúp phá vỡ cục máu đông. Điều kiện sử dụng thuốc này đó là tiêm càng sớm càng tốt trong vòng 4 tiếng rưỡi sau khi bắt đầu xuất hiện các triệu chứng đột quỵ. Thuốc tPA có tác dụng làm giảm mức độ nghiêm trọng của cơn đột quỵ, giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn.

Thuốc hoạt hóa plasminogen mô (tPA)

* Thuốc hạ huyết áp:

Thuốc giảm huyết áp được chứng minh là làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ. Huyết áp tăng cao có thể gây tổn thương các mạch máu nhỏ trong não.

Các thuốc này điều trị huyết áp cao, được bác sĩ chỉ định đơn độc hoặc phối hợp. Dưới đây là các nhóm thuốc huyết áp thường được sử dụng:

- Thuốc ức chế men chuyển ACE:

Thuốc ức chế men chuyển hoạt động chống lại angiotensin II, một loại hormone làm co mạch máu và tăng huyết áp. Thuốc làm giãn và mở rộng mạch máu của bạn. Điều này giúp máu lưu thông dễ dàng hơn. Bao gồm:

+ Captopril.

+ Lisinopril.

+ Enalapril.

- Thuốc đối kháng thụ thể Angiotensin:

Nhóm này cũng hoạt động chống lại angiotensin II và do đó làm giảm huyết áp

- Thuốc chẹn Beta: ngăn chặn tác động của một loại hormone có tên là adrenaline, giúp tim đập với tốc độ và áp lực thấp hơn.

+ Nicardipine.

+ Amlodipine.

+ Nifedipine.

Thuốc ức chế men chuyển ACE chứa Amlodipine

- Thuốc chẹn Canxi:

Thuốc chẹn kênh canxi làm giãn mạch máu bằng cách giảm lượng canxi chảy vào chúng, làm giảm huyết áp. Chúng bao gồm:

+ Nicardipine.

+ Amlodipine.

+ Nifedipine.

+ Thuốc lợi tiểu.

+ Thuốc chẹn beta.

- Thuốc chẹn beta làm giảm huyết áp bằng cách ngăn chặn tác động của adrenaline (epinephrine) lên tim và các mô khác. Chúng bao gồm:

Metoprolol.

Atenolol.

* Thuốc hạ Cholesterol: Statin

Thuốc Statin giúp giảm mức cholesterol và giảm nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ trong tương lai. Thuốc statin thường được sử dụng là:

- Rosuvastatin.

- Atorvastatin.

- Simvastatin.

* Thuốc rung nhĩ.

Rung tâm nhĩ (AFib) là khi nhịp tim không đều và thường nhanh. Đây là một yếu tố nguy cơ gây đột quỵ vì nhịp điệu không đều có thể dẫn đến sự hình thành các cục máu đông. Một số loại thuốc được sử dụng để điều trị rung tâm nhĩ, bao gồm thuốc làm chậm nhịp tim và điều chỉnh nhịp tim của bạn.

- Một số loại thuốc kiểm soát và quản lý rung nhĩ bao gồm:

+ Diltiazem.

+ Amiodarone.

+ Sotalol.

+ Metoprolol.

+ Verapami.

* Thuốc tiểu đường:

- Bệnh tiểu đường là một yếu tố nguy cơ được xác định rõ ràng phát triển đột quỵ. Bệnh làm cho các mạch máu bị hao mòn thêm theo thời gian, dẫn đến lão hóa sớm và hư hỏng.

- Vì vậy, việc kiểm soát bệnh tiểu đường thông qua việc kiểm soát lượng đường trong máu thích hợp là một hình thức quan trọng để phòng ngừa và quản lý đột quỵ.

- Một số loại thuốc được sử dụng cho bệnh tiểu đường là:

+ Pioglitazone.

+ Metformin.

+ Glyburide.

+ Insulin.

+ Sitagliptin.

+ Empagliflozin.

* Thuốc cho các tình trạng sau đột quỵ:

- Thuốc chống trầm cảm: Trầm cảm và lo lắng thường gặp sau đột quỵ. Chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (Citalopram, Fluoxetine, Paroxetine hoặc Sertraline) là thuốc thường được kê đơn.

- Thuốc giảm đau trung ương: Amitriptyline, Lamotrigine.

- Thực phẩm bổ sung cho người loãng xương: Cơ thể có thể bị mất cơ nạc và mật độ xương sau một cơn đột quỵ dẫn tới loãng xương. Bác sĩ có thể kê đơn bổ sung canxi và vitamin D và một số thuốc để giữ cho xương chắc khỏe.

- Thuốc chống co thắt cơ: Đột quỵ có thể gây ra chứng co cứng. Bác sĩ có thể tiêm cho bạn một liều độc tố botulinum vào cơ bị ảnh hưởng hoặc thuốc để giảm co thắt và chuột rút.

Tài liệu tham khảo:

[1] Tác giả: Chuyên gia của NHS, https://www.nhs.uk/conditions/stroke/symptoms/, nhs.uk. Truy cập ngày 9 tháng 5 năm 2022.

[2] Dược sĩ Nguyễn Minh Anh (Ngày đăng 1 tháng 4 năm 2022). Thuốc Chống Đột Quỵ (Tai Biến Mạch Máu Não) Hiệu Quả Nhất. Truy cập ngày 8 tháng 4 năm 2022

[3]Tác giả: Chuyên gia của WebMD. Ngày đăng 28 tháng 2 năm 2022. What Meds Do You Need to Take After a Stroke?, WebMD. Truy cập ngày 8 tháng 4 năm 2022.

[4] Tìm hiểu về các loại thuốc thường được dùng sau khi bị đột quỵ.

Dược sỹ Lưu Anh (Cộng tác viên)