Cách Chỉnh Củ đề Xe đạp

Nội dung chính Show

• 1.Chuẩn bị
• 2.Cách căn chỉnh bộ đề xe đạp MTB
• 2.1 Cách căn chỉnh bộ đề trước
• 2.2 Căn chỉnh bộ đề sau

Hình minh họa ốc H trên củ đề

Bây giờ, tôi xin trình bày tới phần chỉnh đề xe đạp, nguyên lý của những con ốc dùng để chỉnh đề, do chúng nằm trên củ đề và tì vào cần đề , khi vặn vào hoặc nới lỏng ra, chúng sẽ đẩy củ để di chuyển từ trong ra ngoài hoặc từ ngoài vào trong. Riêng củ đề Shimano từ đời Acera cho tới những đời cao hơn, ốc chỉnh củ đề có thể có hoặc không ghi chú H tiếng Anh là Hight có nghĩa là cao, L trong tiếng Anh là Low, có nghĩa là thấp, theo tôi nghĩ, nếu thỏa đáng nhất thì các ký hiệu này ký hiệu cho High Speed (tốc độ cao) và Low Speed (tốc độ thấp), tương ứng với nó là líp bé nhất cho tốc độ cao nhất, líp to nhất cho tốc độ leo dốc chậm nhất, nhưng các bạn có thể không cần chú ý tới phần ký hiệu này, các bạn chỉ cần nhớ ốc chỉnh phía trên (cao hơn so với mặt đất) điều chỉnh cho líp nhỏ nhất, còn ốc chỉnh phía dưới điều chỉnh cho líp to nhất, ngoài hai ốc chỉnh đề sang trái sang phải ra, trên củ để còn một con ốc nữa dùng để chỉnh củ để di chuyển tới lui.

Hình minh họa ốc L trên củ đề

Dụng cụ tháo lắp và điều chỉnh đề bao gồm một giá sửa xe đạp hoặc một giá giữ càng sau xe đạp hoặc bạn cũng có thể treo xe đạp lên một giá treo trên tường như hình chụp với bánh trước hướng lên, miễn sao cho bánh sau có thể quay tự do khi cần, một cờ lê lục lăng 5 mm dùng để tháo lắp củ đề cũng như đề trước, tháo và siết dây đề, một cờ lê lục lăng 4 mm dùng để tháo các bánh xe đề và một tua vít bốn cạnh đầu tù, các bạn lưu ý sử dụng tua vít đầu tù để chỉnh vì nếu sử dụng tua vít đầu nhọn để chỉnh sẽ không phù hợp và có thể dẫn đến việc gây toét ốc, chờn ốc. Một điểm cần lưu ý nữa là việc chỉnh để chỉ có kết quả tốt khi và chỉ khi đề xe đạp của bạn đã được tháo ra vệ sinh sạch sẽ và được thay thế các bánh xe đề mới.

Hình minh họa ốc chỉnh củ để tới lui

Hình minh họa ốc vi chỉnh, tăng dây đề

Chỉnh đề sau xe đạp:

Sau khi dùng cờ lê lục lăng 5 mm lắp củ đề vào móc câu đề, lắp xích vào, bạn không nên lắp ngay dây đề vào mà tiến hành chỉnh đề cho líp nhỏ nhất ngay. Bạn sử dụng tua vít 4 cạnh điều chỉnh ốc H hoặc ốc phía trên tính từ mặt đất lên để điều chỉnh. Đặc điểm của con ốc này nằm ở chỗ, nếu bạn vặn vào theo chiều xuôi chiều kim đồng hồ thì củ đề sẽ di chuyển sang trái, nghĩa là di chuyển vào gần phía bánh xe đạp hơn và ngược lại, nếu bạn nới ốc ra theo chiều ngược chiều kim đồng hồ thì củ đề sẽ di chuyển sang phải, xa bánh xe đạp hơn. Nếu bạn nào tinh ý sẽ thấy khi bạn thả hết dây đề sau ra bằng cách nhíu cò tay đề bên phải, xích xe đạp sẽ chạy về tới líp bé nhất và là líp cuối cùng bên phải.

Hình minh họa lắp ráp củ đề

- Dựa vào đặc tính đó, khi ta quay thử cho bánh xe chạy tịnh tiến về phía trước, nếu xích xe đạp không xuống được tới líp cuối cùng thì điều đó có nghĩa ốc H đang bị siết chặt quá, cần phải nới ra. Bạn nên vừa quay bánh xe vừa ốc chỉnh thật từ từ, cho tới khi xích chuyển động đều, êm, không còn tiếng tành tạch đòi sang số nữa là được. Để kiểm tra chéo, bạn cũng có thể quay pedal theo chiều ngược lại thật nhanh liên tục, nếu củ đề đã ở vị trí chuẩn thì xích líp không bị nhảy xích, giật cục, quay đều và kêu ro ro.

Hình minh họa đề Shimano XT – loại đề đời cao không còn ốc tăng dây đề sau ở củ đề

- Còn nếu khi bạn quay bánh xe mà thấy xích vẫn xuống được líp bé nhất bên phải và có hiện tượng nhảy ra ngoài gây “tuột xích”, điều đó có nghĩa là ốc chỉnh đề H đang bị lỏng quá, bạn phải siết ốc vào cho tới khi xích quay đều, êm mượt, không còn hiện tượng kêu tành tạch đòi nhảy ra ngoài nữa là được.

- Sau khi chỉnh xong líp bé nhất, bạn lắp dây đề vào củ đề, trước tiên bạn phải đảm bảo rằng tay đề của bạn đã tương ứng với vị trí líp nhỏ nhất, nếu chưa thì bạn hãy kéo cò tay đề thả dây cho tới khi tay đề thả hết dây, không còn kêu nữa là được. Sau đó bạn cài dây đề vào phần ốc giữ dây đề, một tay kéo căng dây đề và một tay siết ốc, độ căng dây vừa phải, đừng để dây đề bị chùng là được.

Hình minh họa siết ốc giữ dây đề

- Tiếp theo, bạn vừa quay bánh xe vừa kéo tay đề tăng dây đề để xích leo lên líp to nhất. Đặc tính của ốc L là khi vặn vào thì củ đề di chuyển sang phải, xa hơn so với bánh xe, nếu nới ốc L thì củ đề sẽ di chuyển sang bên trái gần với bánh xe hơn.

- Dựa vào đặc điểm của ốc L, nếu ta thấy xích không leo tới líp lớn nhất điều đó có nghĩa là ốc L đang bị siết chặt quá, cần phải nới lỏng ra, nếu xích lên được tầng líp lớn nhất và có xu hướng nhảy ra ngoài gây tuột xích thì có nghĩa là ốc L đang bị lỏng quá, cần phải siết vào. Cách thức chỉnh cũng như chỉnh ốc H, các bạn chú ý đừng xoay quá nhiều, nên chỉnh từ từ, chầm chậm từng ly từng tí cho tới khi chuẩn, xích líp chạy đều và mượt là được. Thông thường, sau khi chỉnh được hai líp to nhất và nhỏ nhất thì các líp khác cũng đã được chỉnh chuẩn, nếu gặp trục trặc nhỏ thì các bạn có thể “vi chỉnh” bằng cách tăng hoặc giảm độ căng của dây đề, ốc vi chỉnh này chỉ được tích hợp với các đời củ đề bình dân như Acera, Alivio, còn các củ đề đời cao hơn như Deore và XT thì không có.

- Sau cùng, bạn chỉnh con ốc đưa củ đề lên phía trước hoặc ra phía sau, đối với con ốc này, nếu bạn càng vặn vào thì củ đề càng lùi ra phía sau, nếu nới lỏng ra thì củ đề sẽ hướng về phía trước. Đối với các xe địa hình dòng Giant, nếu củ đề hướng quá nhiều về phía trước sẽ gần chạm vào càng sau của xe đạp, hoặc chạm vào tầng líp to nhất khi bạn tăng líp để leo núi, khi các bạn đi đường xóc sẽ gây va chạm giữa củ đề và càng sau. Các bạn nên điều chỉnh củ đề ở vị trí sau khi dùng tay lắc thử không va chạm vào càng xe là được. Không nên siết con ốc này chặt quá, nếu con ốc này bị siết chặt quá sẽ dẫn tới việc xích chỉ bám được vào rất ít bánh răng trên bánh xe đề, dẫn tới việc rất khó chỉnh đề, thậm chí gây tuột xích nếu bạn đạp ngược hành trình pedal cũng như dễ gây ra sự cố hỏng hóc bánh xe đề.

Khi mới mua một chiếc xe đạp mtb mới thì hầu như bộ đề của bạn sẽ luôn hoạt động trơn tru và mượt mà . Nhưng sau đó một thời gian sử dụng khoảng 2-3 tháng sau đó tùy theo mức độ hoạt động thì bộ đề này sẽ không còn hoạt động chính xác như thời gian đầu . Chuyển đề khó khăn hơn , thường xuyên phát ra tiếng kêu khó chịu . Chính vì thế mà bạn cần phải căn chỉnh lại bộ đề cho xe đạp MTB để có thể giúp cho chúng trở lại vị trí ban đầu và hoạt động trơn tru tăng hiệu suất hơn .

1.Chuẩn bị

Dụng cụ cần thiết để căn chỉnh bộ đề bao gồm tua vít , cây lục giác

Để có thể căn chỉnh bộ đề , trước tiên bạn cần vệ sinh và bảo dưỡng bộ đề , vệ sinh xích và giò đĩa .Sử dụng các dụng cụ vệ sinh chuyên dụng để làm sạch hết bùn đất , cát , các loại rác cỏ bám chặt trên các bộ phận này , để làm sạch dầu mỡ trên xích hãy sử dụng các loại nước tẩy rửa dầu mỡ chuyên dụng cho xích . Sau khi làm sạch tiến hành tra dầu mới để xích hoạt động trơn tru.

Chuẩn bị đồ căn chỉnh :

• 1 tua vít
• 1 bộ lục giác
• Gía đỡ xe đạp

2.Cách căn chỉnh bộ đề xe đạp MTB

Thực hiện dựng xe thẳng đứng trên giá đỡ sao cho vuông góc với mặt sàn nhà .

2.1 Cách căn chỉnh bộ đề trước

Đầu tiên khi các bạn căn chỉnh bộ chuyển động trước xe đạp MTB thì các bạn nên trả xích trên bộ giò đĩa trước về với tầng đĩa nhỏ nhất sau đó cũng trả xích ở vị trí líp lớn nhất về vị trí líp nhỏ nhất .

Khoảng cách giữa đỉnh răng đĩa lớn nhất và mặt dưới cùi đề là 30mm

Dùng tua vít điều chỉnh ốc L để đẩy cùi đề lên đỉnh điểm đĩa lớn nhất . Tiếp theo dùng một cây lục giác 5 tháo dây đề ra ngoài. Sau đó để ý khoảng cách giữa đỉnh của mặt răng đĩa lớn nhất với khoảng cách tiếp xúc với mặt dưới của cùi đề với khoảng cách 30mm. Trên cùi đề sẽ có 1 chiếc tem vạch giới hạn rõ cho các bạn khoảng cách giữa đỉnh của răng đĩa với thành dưới cùi đề là 30mm . Khi các bạn mua mới về hoặc lắp đồ mới luôn có cái tem này. Nếu đã mất tem rồi thì ước lượng tầm đó nhé!

Trên một cùi đề thường bố trí cấu tạo bởi 2 con ốc đó là ốc H và ốc L. Ốc H chiếm vị trí cố định giữ xích không bị văng ra ngoài giò đĩa . Ốc L có chức năng cố định cho xích không bị văng vào bên trong khung sườn . Khi các bạn căn chỉnh siết ốc L để đẩy cùi đề lên trên thì các bạn quay ngược chiều kim đồng hồ, rồi điều chỉnh khoảng cách giữa mặt ngoài của xích với mặt trong của cùi đề với khoảng cách là 20 mm . Khi trả về song thì chúng ta quay thử xem thành trong của cùi đề có bị chà xát vào mặt xích hay không?Nếu chà sát thì siết ốc cùng chiều kim đồng hồ.

Siết chặt ốc dây đề MTB

Ở một tầng đĩa nhỏ nhất thực hiện chuyển xích lên tất cả các tầng líp sao cho 1 tầng đĩa phải đi hết tất cả các líp sẽ không phát ra tiếng kêu. Sau khi hoàn chỉnh đĩa nhỏ nhất tiếp tục chuyển xích lên đĩa thứ 2, thực hiện nối lại dây đề , làm sao cho sợi dây có độ dài vừa dùng để cho khi các bạn chuyển đề thì cùi để sẽ lên được đĩa lớn nhất , nếu các bạn siết chặt căng dây đề quá thì cùi đề sẽ không dịch chuyển lên được đĩa lớn nhất . Lúc này ở đĩa thứ 2, bạn thực hiện chuyển xích lên các tầng đĩa từ nhỏ nhất lên lớn nhất , kiểm tra xem xích có đi hết tất cả các líp hay không ?Nếu xích phát ra tiếng kêu ở trên thành cùi đề thì điều chỉnh trên tay bấm đề có một con ốc màu đen , thực hiện vặn ốc này cùng chiều kim đồng hồ giúp thả lỏng sợi đề, còn khi vặn ngược nó sẽ căng sợi đề siết cùi đề lên trên thì không phát ra tiếng kêu nữa.

Thực hiện chuyển líp với 1 đĩa từ các tầng líp nhỏ nhất lên tầng đĩa lớn nhất vài lần

Khoảng cách giữa xích với thành bên trong cùi đề là 20m, thực hiện thao tác đi xích từ líp nhỏ nhất lên líp lớn nhất nhiều lần để xem 1 tầng đĩa có đi hết tất cả các líp hay không ?

Sau khi xong đĩa thứ 2 thực hiện chuyển xích lên đĩa thứ 3, ở đĩa thứ 3 đôi khi xích thường bị văng ra bên ngoài thì cố định lại ốc H trên cùi đề , vặn cùng chiều kim đồng hồ thì cùi đề sẽ đi vào bên trong khung sườn cố định không cho xích văng ra ngoài . Nếu xích đi lên mà chà vào mặt trong của cùi đề thì nới lỏng vặn ngược chiều kim đồng hồ với khoảng cách vẫn là 20mm.

Ở đĩa lớn nhất cũng kiểm tra xích đi lên tất cả các líp , sau khi các bạn đã căn chỉnh tất cả 3 tầng đĩa nên đạp xe một vòng và thực hiện dịch chuyển lên tất cả các đĩa và các líp để có thể chuyển động một cách trơn tru nhất .

2.2 Căn chỉnh bộ đề sau

Thực hiện quay bánh xe khi thấy xích chưa tương ứng với số trên tay bấm đề thì các bạn trả xích về với líp nhỏ nhất và đĩa nhỏ nhất . Đồng thời nới lỏng ốc lục 5 của cùi đề . Cho bánh xe quay thử xem có hiện tượng kêu lạch cạch hay là hai bánh răng của cùi đề sau có trùng với líp nhỏ nhất hay không . Nếu không trùng với líp nhỏ nhất thì điều chỉnh ốc H vặn cùng điều kim đồng hồ. Bạn có thể vặn sao cho 2 bánh răng của cùi đề với líp trùng nhau cùng nằm trên một đường thẳng .

Sử dụng tua vit 5 cạnh và cây lục giác 5 để tinh chỉnh

Sau đó cho bánh xe quay khi căn chỉnh , quan sát xe bánh xe cùi đề với líp nếu không còn phát ra tiếng kêu nữa thì nối sợi dây đề vào ốc lục 5 trên cùi đề .Níu thật chặt dây đề , siêt thật chặt ốc . Khi siết chặt ốc sau thực hiện dịch chuyển xích lên các tầng líp . Có một số trường hợp xích không lên được đĩa lớn nhất thì thực hiện xả ốc L bớt ra.

Siết ốc ngược hay cùng chiều kim đồng hồ để tinh chỉnh sao cho bánh răng cùi đề và đĩa líp trùng nhau cùng nằm trên một đường thẳng Siết chặt dây đề sau

Trên đây là những hướng dẫn hữu ích cho bạn khi sử dụng xe MTB , nếu như bạn là người mới chơi xe đạp leo núi và đang còn khá khoai trong việc căn chỉnh bộ đề thù bạn hãy tham khảo ngay những hướng dẫn chi tiết tư vấn kỹ thuật MTB của các chuyên gia hàng đầu hay người chơi kinh nghiệm để có thể tự điều chỉnh cho chiếc xe của mình nhé.