Cách Cơ Thể Chống Lại Vi-rút SARS-CoV-2 Như Thế Nào?

Đầu tiên, chúng ta hãy tìm hiểu về cấu trúc và cách xâm nhập vào cơ thể con người của vi-rút Covid-19.

Vi-rút Corona là một nhóm lớn các virus hình cầu, có bộ gen là mạch đơn RNA thuận có thể hoạt động như một mRNA (RNA thông tin) được dịch mã trực tiếp thành protein trong ribosome tế bào chủ. Đến nay, người ta biết được 07 loại vi-rút Corona gây nhiễm cho người. Trong đó, 03 loại: SARS-CoV, MERS-CoV và SARS-CoV-2 có độ lây truyền và tử vong cao.

Các loại protein cấu trúc quan trọng của vi-rút Corona bao gồm gai (S), vỏ bọc (E), màng (M) và nucleocapsid (N). Protein S tạo thành các trimer nhô trên lớp vỏ bọc, có tiểu đơn vị S1 chứa vùng gắn kết thụ thể (RBD) và tiểu đơn vị S2 điều hoà việc hoà màng. Vì vậy, protein S chính là phần chủ chốt để xác định phạm vi vật chủ và khả năng lây truyền của vi-rút Corona.

Hình trên hiển thị cho bạn biết protein bề mặt (có màu hồng đậm), được gọi là protein gai (Protein S) cuối cùng sẽ liên kết với tế bào người cho phép vi-rút xâm nhập. Bên trong vi-rút là các gen (RNA) mã hóa cho sự nhân lên của vi-rút hoặc nói cách khác là nó tự sao chép và sẽ tự tái tạo nếu nó muốn. Đây là một vi-rút RNA, bạn có thể thấy phần RNA này có đoạn mã hóa để tạo ra protein gai (màu vàng gấp khúc).

Bước đầu tiên có ký hiệu số 1 ở hình trên là nơi protein gai liên kết với thụ thể ACE-2 trên tế bào người, bây giờ khi vào bên trong tế bào, vi-rút giải phóng các gen của nó và RNA đi vào thành phần tế bào trong tế bào chất được gọi là Ribosom.

Tại Ribosom, RNA được giải mã thành một vi-rút hoàn toàn mới và quá trình giải mã này được thực hiện rất nhiều lần và cho ra rất nhiều vi-rút mới (ký hiệu số 2 ở hình trên). Vi-rút có một thành phần để sửa chữa quá trình giải mã RNA để mỗi lần nó được sao chép một cách chính xác. Điều này làm giảm đáng kể cơ hội tạo ra một biến thể, mặc dù chúng ta đã có các loại biến thể như: Alpha, Beta, Delta, Gamma.

Sau đó vi-rút sẽ bị trục xuất khỏi tế bào người bị nhiễm bệnh (ký hiệu số 3 ở hình trên). Khi quá trình này xảy ra, khả năng miễn dịch thích ứng và khả năng miễn dịch bẩm sinh của chúng ta trở nên sống động.

Tiếp theo, chúng ta cùng tìm hiểu hệ thống miễn dịch bẩm sinh của chúng ta hoạt động để tiêu diệt vi-rút như thế nào nhé!

Những tế bào bị nhiễm bệnh và những tế bào miễn dịch sẽ giải phóng ra cytokin. Cytokin là những protein báo hiệu cho những gì đang xảy ra. Về cơ bản các cytokin gọi khẩn cấp quân tiếp viện. Lực lượng tiếp viện là các đại thực bào có thể ăn vi-rút và cũng như các tế bào trình diện kháng nguyên lạ, đại thực bào cung cấp kháng nguyên là vi-rút Covid-19 cho các tế bào khác.

Cơ thể chúng ta có các tế bào trình diện kháng nguyên xác định vi-rút là lạ và sau đó sẽ mang kháng nguyên lạ đó đến tế bào lympho. Có nhiều loại tế bào lympho khác nhau bao gồm tế bào T gây độc tế bào (còn gọi là tế bào giết), cũng như tế bào T trợ giúp và tế bào B. Giờ đây, các tế bào T gây độc tế bào nhận ra những tế bào bị nhiễm và tiêu diệt chúng cũng như cuối cùng tiêu diệt chính vi-rút. Tế bào B kích hoạt một tế bào sản xuất kháng thể mà chúng ta gọi là tế bào Plasma và tế bào Plasma này sẽ tạo ra nhiều loại kháng thể khác nhau chống lại vi-rút, bao gồm cả protein gai.

Các kháng thể khác nhau này sau đó sẽ liên kết với vi-rút để vô hiệu hóa vi-rút. Bây giờ phức này là virút - kháng thể kết hợp với nhau, sau đó sẽ bị cơ thể bạn tiêu diệt. Phản ứng miễn dịch cũng tạo ra tế bào B ghi nhớ và tế bào T ghi nhớ tồn tại lâu dài mà sau đó sẽ nhận ra vi-rút SARS-CoV-2. Dựa trên những bệnh nhân đã từng mắc Covid-19, các nhà khoa học biết rằng khả năng miễn dịch kéo dài ít nhất từ 6 tháng đến 8 tháng ở đa số những người này. Vậy câu hỏi đặt ra là khả năng miễn dịch này có thể còn kéo dài lâu hơn 8 tháng không?

Một nghiên cứu cohort thực hiện trên 125 người nhiễm vi-rút SARS-CoV-2 được đo liên tục nồng độ kháng thể trung hòa (kháng thể chống lại vi-rút SARS-CoV-2 lúc nhiễm bệnh) trong 368 ngày. Sau khi phân tích kết quả, nhóm nghiên cứu dự đoán phải mất trung bình 1.717 ngày để nồng độ kháng thể của những người nhiễm Covid-19 có triệu chứng giảm xuống, tức là 4,7 năm. Những người nhiễm Covid-19 nặng là 2.709 ngày (7,4 năm) so với những những nhiễm Covid-19 nhẹ là 1.574 ngày (4,3 năm). Các bạn hãy lưu ý rằng những con số này là những con số trung bình và chúng không đại diện từng cá nhân riêng lẻ. Vậy dựa vào các suy đoán từ nghiên cứu, chúng ta có thể dự đoán khả năng miễn dịch có vẻ kéo dài khoảng 5 năm trở lại.

Hình dưới đây mô tả kết quả nghiên cứu, nếu thấy phức tạp quá thì các bạn xem cho vui thôi nhé!

Trong y văn đã có những nghiên cứu thú vị đã chỉ ra rằng những người đã từng nhiễm bệnh vi-rút Corona gây ra bệnh SARS năm 2003 đã có phản ứng tế bào T vào 18 năm sau (nghĩa là tế bào T nhận ra vi-rút gây bệnh SARS vào 18 năm sau khi nhiễm lần đầu tiên).

Vì vậy việc chăm sóc hệ thống miễn dịch của bạn là rất quan trọng. Một chế độ ăn uống hợp lý đầy đủ chất dinh dưỡng, tập thể dục thể thao thường xuyên, giảm căng thẳng, giấc ngủ ngon và tránh những thói quen xấu như hút thuốc lá và uống nhiều rượu bia sẽ giúp giữ cho hệ thống miễn dịch và cơ thể của bạn ở trạng thái tuyệt vời để chống lại bệnh Covid-19.

Nguồn: Internet

Nguồn tài liệu tham khảo:

1. Eric HY Lau, David SC Hui, et al. (2021). Long-term persistence of SARS-CoV-2 neutralizing antibody responses after infection and estimates of the duration of protection. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3881728.

2. Turner J. S., Kim W., et al. (2021). SARS-CoV-2 infection induces long-lived bone marrow plasma cells in humans. Nature, 595(7867), 421-425. doi:10.1038/s41586-021-03647-4