Cách để Cầm Dùi Trống - WikiHow

Có thể bạn quan tâm

Trang đầu
Ngẫu nhiên
Duyệt các Chuyên mục
Giới thiệu về wikiHow

Đăng nhập / Đăng ký

Các chính sáchCách để Cầm Dùi Trống

Tải về bản PDF Cùng viết bởi Matt Khoury

Tải về bản PDF X

Bài viết này có đồng tác giả là Matt Khoury, một thành viên đáng tin cậy của cộng đồng wikiHow. Matt Khoury là tay trống dày dạn kinh nghiệm với hơn 25 năm kinh nghiệm. Anh bắt đầu chơi trong ban nhạc ở trường trung học và tại nhà thờ, từ đó, mở rộng cơ hội chơi cùng các ban nhạc trước hàng ngàn người trên khắp nước Mỹ. Bài viết này đã được xem 12.758 lần.

Trong bài viết này: Chơi theo Phong cách cầm kiểu Mỹ Chơi theo Phong cách cầm kiểu Đức Chơi theo Phong cách cầm kiểu Pháp Chơi theo Phong cách cầm Truyền thống Xem thêm 1... Thu gọn... Bài viết có liên quan Tham khảo

Khi chơi trống, bạn cần bắt đầu học từ những bước cơ bản. Để chơi được trống thì việc cầm dùi đúng cách là rất quan trọng. Tuy nhiên, bạn có thể lựa chọn rất nhiều cách cầm dùi khác nhau, và cách cầm dùi mà bạn chọn có thể ảnh hưởng đến lực hoặc mức độ kiểm soát khi bạn chơi. Dù bạn học chơi với cách cầm dùi thông dụng kiểu Mỹ, cách cầm kiểu Đức, Pháp hay cách truyền thống thì hình dáng tay cầm và kĩ thuật chuẩn xác sẽ tạo nên khác biệt giữa tiếng đánh hoàn hảo và âm thanh không rõ ràng (và còn chưa kể đến những cơn đau cổ tay!).

Các bước

Phương pháp 1 Phương pháp 1 của 4:

Chơi theo Phong cách cầm kiểu Mỹ

Tải về bản PDF

{"smallUrl":"https:\/\/www.wikihow.com\/images_en\/thumb\/2\/28\/Hold-a-Drumstick-Step-1-Version-5.jpg\/v4-460px-Hold-a-Drumstick-Step-1-Version-5.jpg","bigUrl":"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/2\/28\/Hold-a-Drumstick-Step-1-Version-5.jpg\/v4-728px-Hold-a-Drumstick-Step-1-Version-5.jpg","smallWidth":460,"smallHeight":259,"bigWidth":728,"bigHeight":410,"licensing":"<div class=\"mw-parser-output\"><\/div>"} 1 Chỉ ngón trỏ của bạn ra ngoài. Đối với những người mới tập thì phong cách cầm dùi dễ nhất để bắt đầu thường là cách cầm kiểu Mỹ. Phong cách này rất linh hoạt, khá dễ học và tạo điều kiện cho bạn có đủ lực cũng như sức kiểm soát. Chính vì vậy, đây là phong cách thích hợp với hầu hết tất cả những người chơi trống cũng như các thể loại nhạc. Hãy bắt đầu bằng cách nhấc một tay lên và xoay cổ tay sao cho lòng bàn tay úp xuống và ngón trỏ chỉ về phía trước, song song với mặt đất
- Đối với cách cầm này (và những cách cầm khác bên dưới), bạn cần để bàn tay mình cách phía trên hai mặt trống lẫy khoảng 2,5 – 5 cm (nếu bạn chơi một bộ trống thông thường). Tuy nhiên nếu bạn không thấy thoải mái thì hãy di chuyển bàn tay mình đến một vị trí thích hợp.
2 Cong ngón trỏ lại. Tiếp theo, hãy cong ngón trỏ ở đốt ngón tay thứ hai và thứ ba sao cho đầu ngón tay thẳng hàng với rìa lòng bàn tay. Tư thế này sẽ tạo nên một chiếc "bao" nhỏ đóng vai trò làm bản lề cho dùi trống cũng như làm điểm tựa chính.
3 Đặt dùi trống ở bên dưới ngón trỏ. Đưa dùi trống vào chiếc “bao” do ngón trỏ đang cong lại của bạn tạo nên. Ngón trỏ của bạn cần bao quanh dùi trống một cách thật thoải mái như thể đang bóp cò vậy.
4 Tìm điểm cân bằng. Khi chơi trống, bạn cần để cho dùi của mình có "độ nảy" khi chạm vào mặt trống, những chiếc dùi trống phải nảy lên từ mặt trống và đập trở lại một vài lần mà bạn không cần dùng sức. Hãy thử nghiệm bằng cách đẩy dùi trống lên xuống trong "bao" cho đến khi bạn tìm thấy điểm giúp nó nảy lên nhiều nhất khi đánh vào trống lẫy. Điểm cân bằng chính xác sẽ giúp dùi nảy lên khoảng 6-8 lần.
- Mặc dù mỗi chiếc dùi đều có đôi chút khác biệt về trọng lượng, thông thường, điểm cân bằng sẽ cách đầu dùi một khoảng bằng 2/3 chiều dài của dùi.
5 Đặt ngón cái vào một bên của dùi trống. Khi đã tìm ra điểm cân bằng thì hãy xoay cổ tay lại sao cho song song với mặt sàn. Đặt ngón cái dọc theo mặt bên của dùi. Giữ ngón cái ở mặt bên, nhớ đừng xoay hai lòng bàn tay lại với nhau vì khi đó ngón cái sẽ ở trên dùi (điều này áp dụng cho cả cách cầm kiểu Pháp).
- Bạn không cần ấn ngón cái quá mạnh; nhiệm vụ của nó chỉ để giữ dùi ở đúng vị trí và giúp bạn điều khiển dùi trống tốt hơn một chút khi chơi.
6 Cong 3 ngón tay còn lại để bám vào dùi trống. Nắm ngón giữa, ngón áp út và ngón út của bạn xung quanh và bên dưới dùi. Đừng nắm những ngón tay này chặt quá, chúng cần nâng đỡ dùi nhưng không được ngăn dùi trống nảy lại khi bạn đánh. Sau này, khi học những kỹ thuật kiểm soát ngón tay cao cấp hơn, bạn sẽ học cách sử dụng những ngón tay này một cách thật tinh tế để chơi nhẹ nhàng và khéo léo hơn.
7 Lặp lại những bước bên trên với tay còn lại. Bạn cần áp dụng cùng một cách cầm với cả hai tay và vì cách cầm ở mỗi tay tương xứng với nhau nên đây được gọi là cách cầm tương xứng.
- Phong cách cầm kiểu Mỹ không phải là cách cầm tương xứng duy nhất. Bạn sẽ học thêm vài cách cầm nữa với những ưu và nhược điểm riêng ở dưới đây.
8 Đánh trống bằng cử động cổ tay và ngón tay. Khi bạn đã sẵn sàng chơi thì hãy đánh trống bằng cách gập cổ tay lại để di chuyển dùi trống lên xuống. Giữ cho hai lòng bàn tay của bạn úp xuống dưới và gần như song song với sàn nhà để đảm bảo phần lớn nhất của cổ tay sẽ cong được nhiều nhất. Điều chỉnh độ chặt của ngón tay cái và những ngón tay hỗ trợ để giúp chiếc dùi tăng thêm hoặc giảm bớt độ nảy theo nhu cầu của bạn. Thả lỏng vai, cẳng tay và khuỷu tay nhưng cần tránh di chuyển những bộ phận này khi chơi trừ trường hợp bạn cần chuyển sang một chiếc trống hoặc chũm choẹ khác. Động tác đánh trống cần xuất phát hoàn toàn từ cổ tay và những ngón tay của bạn.
- Cách cầm theo kiểu Mỹ rất linh hoạt. Do cách cầm này cho phép bạn điều khiển tốt cũng như đem lại sức mạnh đáng nể khi chơi, đây là lựa chọn phù hợp cho các thể loại nhạc từ ngẫu hứng, jazz đến nhạc rock & roll, funk (thể loại nhạc pha trộn giữa jazz, soul và RnB) và kể cả nhạc cổ điển!
Quảng cáo

Phương pháp 2 Phương pháp 2 của 4:

Chơi theo Phong cách cầm kiểu Đức

Tải về bản PDF

1 Cầm dùi ở điểm cân bằng như với cách cầm kiểu Mỹ. Ngày nay, cách cầm theo phong cách Mỹ như mô tả ở trên thường được coi là cách cầm tương xứng được sử dụng nhiều nhất. Tuy nhiên, đó không phải là cách cầm tương xứng duy nhất. Ví dụ, phong cách cầm kiểu Đức là một biến thể thường gặp của phong cách cầm kiểu Mỹ cơ bản và nó thường được sử dụng để tăng thêm lực cho tay trống (đặc biệt là cho trống định âm và trống trầm ở nhạc cổ điển). Để sử dụng cách cầm kiểu Đức, hãy bắt đầu tìm và nắm vào điểm cân bằng ở dùi trống của bạn y như cách ở bên trên.
2 Điều chỉnh lòng bàn tay bạn cho song song với mặt trống. Sau khi bạn đã nắm chắc dùi trống thì hãy xoay tay sao cho lòng bàn tay bạn đối diện với mặt trống. Vì đa phần những chiếc trống thường được lắp đặt để mặt trống ngang với mặt sàn nên bạn cần xoay bàn tay sao cho lòng bàn tay úp xuống dưới. Tuy nhiên, với một số loại trống được lắp đặt theo chiều thẳng đứng như trống trầm thì bạn cần xoay bàn tay để đối diện với mặt bên của trống.
3 Sử dụng các ngón giữa của bạn để hỗ trợ. Cong ngón giữa bên dưới dùi trống và để ngón này thật thoải mái trên dùi. Ngón áp út và ngón út có vai trò kém quan trọng hơn trong cách cầm kiểu Đức này so với các phong cách cầm khác. Nếu muốn, bạn có thể dùng những ngón này để giữ cho dùi trống thật chắc bằng cách để chúng bao quanh dùi trống hay đơn giản là nhẹ nhàng gập lại bên dưới.
4 Để khuỷu tay của bạn hướng ra ngoài. Khi sử dụng cách cầm kiểu Đức, nếu bạn chơi một bộ trống thông thường được lắp đặt theo chiều ngang (như phần lớn các trống lẫy, trống con, vv...) thì lòng bàn tay của bạm cần song song với sàn nhà. Khi xoay bàn tay theo cách này, khuỷu tay của người chơi trống sẽ có xu hướng xoay ra ngoài một chút. Nếu bạn để ý khuỷu tay mình ở tư thế này thì đừng khép nó lại. Với cách cầm kiểu Đức thì việc để khuỷu tay hướng ra ngoài sẽ giúp bạn có nhiều lực và kiểm soát dễ dàng hơn khi chơi.
5 Đánh bằng chuyển động của cổ tay. Khi đã sẵn sàng chơi, hãy đánh trống bằng cách đưa cổ tay của bạn xuống dưới theo động tác đánh. Những chiếc dùi cần nảy thật mạnh khi chạm đến mặt trống , còn nếu dùi không nảy thì bạn cần điều chỉnh vị trí cầm của mình lên trên hay xuống dưới một chút. Hãy giữ cho động tác đánh giới hạn ở cổ tay của bạn và tránh dùng đến cánh tay, vai và ngón tay.
- Cách cầm kiểu Đức chủ yếu tập trung vào lực. Bạn có những cú đánh to và vang thật dễ dàng với cách cầm này, vì vậy đây là cách cầm rất thích hợp với thể loại nhạc rock hạng nặng, những ban nhạc diễu hành hay những bản nhạc cổ điển sống động. Tuy nhiên, bạn có thể gặp đôi chút khó khăn trong việc điều khiển lối chơi của mình khi phải chơi những đoạn nhạc nhanh và phức tạp. Do đó, cách cầm kiểu Đức không thích hợp với trống jazz, rock kỹ thuật và một số thể loại khác cho lắm.
Quảng cáo

Phương pháp 3 Phương pháp 3 của 4:

Chơi theo Phong cách cầm kiểu Pháp

Tải về bản PDF

1 Cầm dùi ở điểm thăng bằng như cách cầm kiểu Mỹ. Một kiểu cầm tương xứng khác chính là cách cầm kiểu Pháp. Trong số những cách cầm tương xứng thì phong cách này rất độc đáo vì nó chủ yếu sử dụng các ngón tay để tăng lực cho mỗi cú đánh thay vì dùng cổ tay. Để cầm dùi trống theo phong cách Pháp thì hãy bắt đầu y hệt như cách cầm kiểu Mỹ hay Đức: tìm và nắm dùi trống ở điểm cân bằng, sử dụng ngón cái và ngón trỏ.
2 Để hai lòng bàn tay đối diện nhau. Sau đó, hãy hướng lòng bàn tay của bạn vào trong sao cho hai lòng bàn tay đối diện nhau. Lòng bàn tay của bạn cần vuông góc với mặt sàn.
- Hai lòng bàn tay của bạn cần đối diện với nhau nhưng không cần thiết phải để gần nhau. Hãy giữ cho hai bàn tay cách nhau một khoảng mà bạn cảm thấy đủ tự nhiên. Đối với phần lớn các tay trống thì khoảng cách này chừng 30 cm.
3 Dùng ngón giữa, ngón áp út và ngón út để hỗ trợ. Cong ngón giữa, ngón áp út và ngón út bên dưới mỗi dùi trống. Khi chơi, những ngón tay này sẽ nâng đỡ dùi trống và giúp bạn kiểm soát được dùi. Điều này cực kỳ quan trọng trong cách cầm kiểu Pháp vì cách cầm này tận dụng sức mạnh của các ngón tay nhiều hơn những kiểu cầm tương xứng khác.
4 Thu khuỷu tay lại. Vì bạn đã để hai lòng bàn tay ở vị trí đối diện nhau nên khuỷu tay bạn cần thả lỏng xuống hai bên một cách tự nhiên. Nếu khuỷu tay của bạn chưa được như vậy thì hãy khép nó lại một chút và để cách thân trên của bạn khoảng 2.5 cm.
- Bạn không cần quá chặt chẽ về vấn đề này, khi chơi, bạn sẽ thấy hai khuỷu tay của mình tự động đặt ở vị trí “nghỉ” thật thoải mái gần hai bên thân người bạn. Bạn chỉ cần tránh để phần khuỷu tay cong ra bên ngoài vì có thể làm giảm lực chơi của bạn.
5 Đánh trống bằng ngón tay. Khi bạn đã tìm được vị trí thoải mái và sẵn sàng bắt đầu đánh thì hãy đưa cổ tay xuống dưới một chút và dùng những ngón tay của bạn để cầm dùi đánh trống. Bạn có thể sẽ không tránh được một vài cử động của cổ tay nhưng phần lớn sức mạnh của cú đánh cần xuất phát từ những ngón tay cầm dùi chứ không phải từ việc xoay cổ tay hay cử động cẳng tay và vai.
- Vì sử dụng những ngón tay để cung cấp lực cho những cú đánh nên cách cầm kiểu Pháp thường tăng khả năng kiểm soát và độ khéo léo cho người chơi hơn những phong cách sử dụng cổ tay khác. Đặc điểm này giúp cho phong cách cầm kiểu Pháp vô cùng thích hợp với những phong cách đánh đòi hỏi độ khéo léo như jazz, rock kỹ thuật và những tác phẩm thuộc phong cách cổ động. Tuy nhiên, vì những ngón tay không có nhiều lực như cổ tay nên cách cầm kiểu Pháp không phù hợp với những lối đánh trống lớn tiếng và đầy uy lực mà phong cách rock hạng nặng (hard rock) hay heavy metal (một thể loại nhạc rock có nhịp mạnh) thường đòi hỏi.
Quảng cáo

Phương pháp 4 Phương pháp 4 của 4:

Chơi theo Phong cách cầm Truyền thống

Tải về bản PDF

{"smallUrl":"https:\/\/www.wikihow.com\/images_en\/thumb\/2\/2d\/Hold-a-Drumstick-Step-19-Version-3.jpg\/v4-460px-Hold-a-Drumstick-Step-19-Version-3.jpg","bigUrl":"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/2\/2d\/Hold-a-Drumstick-Step-19-Version-3.jpg\/v4-728px-Hold-a-Drumstick-Step-19-Version-3.jpg","smallWidth":460,"smallHeight":259,"bigWidth":728,"bigHeight":410,"licensing":"<div class=\"mw-parser-output\"><\/div>"} 1 Xoay lòng bàn tay không thuận của bạn lên. Trong số các phong cách cầm dùi thì cách cầm truyền thống độc đáo ở chỗ đây không phải là cách cầm tương xứng, có nghĩa là cách cầm dùi ở hai tay không giống nhau. Để sử dụng cách cầm truyền thống, hãy bắt đầu bằng cách nâng bàn tay không thuận của bạn lên trước mặt và xoay nó lại sao cho lòng bàn tay hướng lên trần nhà.
- Chú ý: Cách cầm truyền thống ban đầu do những người chơi trống trong quân đội sử dụng khi họ nhận ra mình khó có thể áp dụng cách cầm tương xứng để đánh trống khi diễu hành.[1] Để đảm bảo sự đồng bộ thì người ta thường dùng tay trái để áp dụng cách cầm ngửa bàn dù người đánh trống có thuận tay nào. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện đại, một số người chơi trống thuận tay trái lại đảo ngược cách cầm này và sử dụng tay phải của mình làm tay ngửa lên.
2 Đặt dùi trống ở khoảng trống giữa ngón cái và ngón trỏ. Để dùi trống ở khoảng giữa ngón cái và ngón trỏ tay không thuận của bạn. Di chuyển dùi trống lên xuống cho đến khi bạn tìm được điểm cân bằng tương đối của nó, sau đó đặt thẳng dùi trống để bàn tay bạn nâng đỡ dùi ở điểm này.
3 Dùng ngón cái và ngón trỏ của bạn bao quanh dùi. Cong ngón cái của bạn để nó nằm thật thoải mái bên trên dùi trống, sau đó nâng ngón trỏ của bạn lên và đặt trên dùi sao cho mặt trong của ngón tay chạm vào dùi. Bạn có thể thấy hơi mất tự nhiên so với động tác cong ngón cái để bao quanh dùi trống, nhưng việc tạo sức kiểm soát vững chắc cho cách cầm truyền thống này là rất quan trọng.
- Khi cầm đúng cách thì phần đệm ở ngón cái của bạn sẽ đặt trên đốt đầu tiên của ngón trỏ (hoặc càng gần đốt này càng tốt) trong khi ngón trỏ cần cong lại và đặt lên phía trên của dùi.
4 Đặt điểm cuối của đầu ngón tay giữa lên mặt bên của dùi. Đưa ngón giữa lên dọc theo viền ngoài của dùi sao cho mặt trong của đốt thứ hai hoặc thứ ba chạm vào dùi. Ban đầu bạn có thể thấy tư thế này không được tự nhiên, tuy nhiên tư thế này không nhất thiết phải khiến bạn thấy thoải mái hoàn toàn.
5 Cong các ngón tay còn lại bên dưới dùi. Tiếp theo hãy nâng ngón áp út và ngón út lên dưới dùi. Đặt dùi trống ở lớp biểu bì của ngón áp út hoặc ở đốt ngón giữa và điều chỉnh ngón út ở bên dưới ngón áp út để tăng lực giữ. Khi cầm đúng cách thì ngón áp út và ngón út của bạn cần cong giống như ngón trỏ.
- Khi ngón trỏ, ngón áp út, ngón út của bạn cong lên và ngón giữa của bạn duỗi thẳng, trông bạn có vẻ như đang “giơ ngón giữa”. Đừng lo lắng! Tư thế này hoàn toàn ổn, trên thực tế đây lại chính là dấu hiệu của cách cầm đúng.
6 Sử dụng cách cầm úp bàn tay ở tay còn lại. Bàn tay không thuận của bạn đã sẵn sàng chơi rồi đấy! Bây giờ, bạn chỉ cần cầm dùi trống còn lại bằng bàn tay thuận của mình theo phong cách úp bàn tay như những cách cầm tương xứng bên trên. Bạn có thể sử dụng bất cứ cách cầm nào mà bạn thấy thoải mái, nhưng nhiều người thấy cách cầm kiểu Mỹ (hoặc một vài biến thể nhỏ của nó) là dễ dàng nhất.
7 Đánh trống bằng cử động của cổ tay. Ở cách cầm truyền thống này, bạn cần sử dụng cử động cổ tay là chính bằng cách hướng cổ tay xuống dưới để đánh. Dĩ nhiên, điểm khác biệt rõ ràng với các phong cách khác là cách cầm hướng lên trên mà bạn đang áp dụng ở tay không thuận của mình sẽ đòi hỏi chuyển động cổ tay khác hơn một chút so với cách mà bạn đã quen. Tuy nhiên, bạn vẫn cần xoay cả hai tay về cùng một hướng như bình thường.
- Cách cầm truyền thống thường được sử dụng khi chơi trống jazz và trong các ban nhạc diễu hành. Vì sẽ rất khó để tay không thuận của bạn có cùng lực đánh như tay úp nên phong cách này không phù hợp với lối đánh trống lớn tiếng và mạnh mẽ mà bạn thường thấy ở nhạc heavy metal.
Quảng cáo

Lời khuyên

Bí quyết nằm ở sự thả lỏng. Hãy chơi càng thoải mái càng tốt, tựa như bạn đang ngủ một giấc thật sâu và thư thái vậy.
Có hai điều cần cân nhắc. Đối với bàn tay của bạn, bí quyết là phải học cách cầm dùi và thả ra cùng một lúc.
Đảm bảo rằng phần đuôi của dùi thò ra khỏi mặt sau của bàn tay bạn, và dùi trống thì xuyên qua phần đệm thịt của lòng bàn tay. Nhiều người để dùi trống đi qua phần "trũng" trong lòng bàn tay. Tư thế này là không đúng vì dùi cần tiếp xúc với phần đệm thịt trong bàn tay bạn!
Đừng quên đôi chân của bạn. Nếu bạn chơi với một bộ trống thì đôi bàn chân là phần trụ của bạn, như nền móng của một căn nhà. Móng không vững thì nhà sẽ đổ.
Khi bạn đã cầm chắc các dùi trống thì hãy nhớ không được chỉ các ngón tay.
Việc cầm dùi trống như miêu tả bên trên là một khởi đầu tốt. Tuy nhiên, để chơi có lực, chơi thật tinh tế và quan trọng hơn hết, chơi có KIỂM SOÁT đòi hỏi nhiều kĩ thuật hơn là chỉ cầm dùi. Có rất nhiều điều thay đổi qua các năm và những điều đó sẽ làm biến đổi cách bạn cầm dùi, ví dụ như ngoại hình cơ thể của bạn. Chơi trống thực chất cần kết hợp cả ngón tay, cổ tay, cẳng tay và vai.

Bài viết wikiHow có liên quan

Cách đểHuýt sáo bằng lưỡi

Cách đểĐọc Bản nhạc

Cách đểNhận biết Khả năng Ca hát của bạn

Cách đểChơi Sáo Dọc

Cách đểTìm quãng giọng của bạn

Cách đểTrở thành ca sĩ nổi tiếng

Cách đểHát nốt cao

Cách đểTự học chơi đàn bass

Cách đểPhối lại nhạc

Cách đểHát hay hơn

Cách đểCó giọng hát cao, khỏe, nội lực Cách đểChơi Guitar Điện cho Người mới bắt đầu Quảng cáo

Tham khảo

↑ http://www.drummagazine.com/lessons/post/get-a-grip/
http://www.vicfirth.com/education/articles/wesselsgrip2.html
http://www.freedrumlessons.com/articles/hold-drumsticks.php
http://www.drummagazine.com/lessons/post/get-a-grip/

Về bài wikiHow này

Cùng viết bởi: Matt Khoury Nghệ sĩ chơi trống có kinh nghiệm Bài viết này có đồng tác giả là Matt Khoury, một thành viên đáng tin cậy của cộng đồng wikiHow. Matt Khoury là tay trống dày dạn kinh nghiệm với hơn 25 năm kinh nghiệm. Anh bắt đầu chơi trong ban nhạc ở trường trung học và tại nhà thờ, từ đó, mở rộng cơ hội chơi cùng các ban nhạc trước hàng ngàn người trên khắp nước Mỹ. Bài viết này đã được xem 12.758 lần. Chuyên mục: Âm nhạc Ngôn ngữ khác Tiếng Anh Tiếng Tây Ban Nha Tiếng Italy Tiếng Đức Tiếng Indonesia Tiếng Pháp Tiếng Ả Rập Tiếng Hà Lan

Trang này đã được đọc 12.758 lần.

Bài viết này đã giúp ích cho bạn?

Có Không Quảng cáo Cookie cho phép wikiHow hoạt động tốt hơn. Bằng việc tiếp tục sử dụng trang web của chúng tôi, bạn đồng ý với chính sách cookie của chúng tôi.