Cách Giải Bài Tập Về Este đa Chức Hay, Chi Tiết | Hóa Học Lớp 12

Cách giải Bài tập về ester đa chức (hay, chi tiết)

• Giảm giá 50% sách VietJack đánh giá năng lực các trường trên Shopee Mall

Trang trước Trang sau

Bài viết Cách giải Bài tập về ester đa chức với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Cách giải Bài tập về ester đa chức.

• Cách giải bài tập về ester đa chức
• Ví dụ minh họa Bài tập về ester đa chức
• Bài tập vận dụng về ester đa chức

Cách giải Bài tập về ester đa chức (hay, chi tiết)

Bài giảng: Tổng hợp bài tập ester - lipid - Cô Nguyễn Thị Thu (Giáo viên VietJack)

Phương pháp giải

1. Một số công thức tổng quát của ester đa chức

- ester tạo thành từ axit đơn chức và ancol đa chức (n chức): (RCOO)nR’

- ester tạo thành từ axit đa chức (n chức) và ancol đơn chức: R(COOR’)n

- ester tạo thành từ axit đa chức (n chức) và ancol đa chức (m chức): Rm(COO)m.nR’n

Khi n = m thành R(COO)nR’ ⇒ ester vòng

- ester no, 2 chức, mạch hở: CnH2n-2O4

2. Phản ứng xà phòng hóa:

⇒ x là số nhóm chức ester

- Khi xà phòng hóa ester 2 chức với dung dịch NaOH cho:

* 1 muối + 1 ancol + 1 anđehit thì ester đó có cấu tạo: R1 - OOC-R-COO-CH=CH-R2

R1-OOC-R-COO-CH=CH-R2 + 2NaOH NaOOC-R-COONa + R1OH + R2CH2CHO

* 2 muối + 1 ancol thì ester đó có cấu tạo: R1 - COO-R-OOC-R2

R1 - COO-R-OOC-R2 + 2NaOH R1 – COONa + R2COONa + R(OH)2

Ta có : nOH- = 2nester = Σnmuối; nancol = nester

* 1 muối + 2 ancol thì ester đó có cấu tạo: R1OOC-R-COOR2

Phản ứng:

R1-OOC-R-COOR2 + 2NaOH NaOOC-R-COONa + R1OH + R2OH

Ta có: nOH- = 2nmuối = 2nester; nOH- = 2 Σnrượu.

* 1 muối + 1 ancol thì ester đó có cấu tạo: R(COOR’)2 hoặc (RCOO)2R’

Phản ứng:

R(COOR')2 + 2NaoH NaOOC-R-COONa + 2R'OH

(RCOO)2R' + 2NaOH 2RCOONa + R'(OH)2

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Chất A có CTPT là C11H20O4. A tác dụng với NaOH tạo ra muối của axit hữu cơ B mạch thẳng và 2 ancol là ethanol và propanol-2. Hãy viết CTCT của A.

A: C11H20O4 + NaOH muối + C2H5OH + CH3-CHOH-CH3

⇒ A là ester tạo nên từ axit no 2 chức và 2 ancol trên

⇒ CTCT của A là: C2H5OOC-CH2-CH2-CH2-CH2-COO-CH-(CH3)2

Giải

Ví dụ 2: Để thủy phân 0,1 mol ester A chỉ chứa 1 loại nhóm chức cần dùng vừa đủ 100gam dd NaOH 12%, thu được 20,4 gam muối của một axit hữu cơ và 9,2 gam một ancol. Xác định CTPT, viết CTCT và gọi tên ester đó. Biết 1 trong 2 chất (ancol hoặc axit) tạo thành ester là đơn chức

Giải

nX : nNaOH = 1 : 3

Do ancol đa chức và muối của axit hữu cơ

⇒ X là ester 3 chức (RCOO)3R'

⇒ nancol = nX = 0,1 mol ⇒ Mancol = R' + 17 × 3 = 92 ⇒ R = 41 (C3H5)

mmuối = 3nX = 0,3 mol ⇒ Mmuối = R + 67 = 68 ⇒ R = 1 (H)

X là (HCOO)3C3H5: glycerol trifomiat

Ví dụ 3: Để thuỷ phân hết 7,612 gam hỗn hợp X gồm 2 ester đơn chức và 2 ester đa chức thì cần dùng vừa hết 80ml dung dịch KOH aM. Sau phản ứng, thu được hỗn hợp Y gồm các muối của các carboxylic acid và các ancol. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp Y thì thu được K2CO3, 4,4352 lít CO2 (đktc) và 3,168 gam H2O. Vậy a có giá trị là bao nhiêu?

Giải

Thủy phân: 7,612 gam X + 2x mol KOH → Y (gồm cả muối + ancol).

Đốt Y + O2 → x mol K2CO3 + 0,198 mol CO2 + 0,176 mol H2O.

+ Bảo toàn C có nC trong X = nC trong Y = 0,198 + x mol.

+ Bảo toàn H có nH trong X = nH trong Y – nH trong KOH = 0,352 – 2x mol.

+ O trong X theo cụm –COO mà n–COO = nKOH = 2x mol → nO trong X = 4x mol.

Tổng lại: mX = mC + mH + mO = 7,612 gam. Thay vào giải x = 0,066 mol.

→ nKOH = 2x = 0,132 mol → a = 0,132 : 0,08 = 1,65M.

Bài tập vận dụng

Câu 1. Khi thủy phân hoàn toàn 0,05 mol ester tiêu tốn hết 5,6g KOH. Mặt khác, khi thủy phân 5,475g ester đó thì tiêu tốn hết 4,2g KOH và thu được 6,225g muối. Vậy CTCT ester là:

A. (COOC2H5)2 B. (COOCH3)2

C. (COOCH2CH2CH3)2 D. Kết quả khác

Lời giải:

nKOH =0,1 mol

0,0375 mol ester khi thủy phân cần 4,2 g KOH

⇒ Mester = (5,475 : 0,0375) = 146 (g/mol)

Là ester 2 chức nên (COOCH2CH2CH3)2 và CH(COOCH3)3 sai.

Muối là (RCOOK)2 nmuối = nester = 0,0375 (mol)

⇒ Mmuối = R + 166 = (6,225: 0,0375) =166(g/mol)

⇒ R = 0 và axit là HOOC-COOH

Mester = 146 ⇒ gốc ancol 2R = 146 - 88 = 58 ⇒ R = 29 hay C2H5

Vậy ester là (COOC2H5)2

Câu 2. Đốt cháy a mol X là trieste của glycerol với axit đơn chức mạch hở thu được b mol CO2 và c mol H2O, biết b - c = 4a. Hiđro hóa m gam X cần 6,72 lít H2 (đktc) thu được 39 gam một sản phẩm. Nếu đun m gam X với dung dịch chứa 0,7 mol NaOH đến phản ứng hoàn toàn, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được chất rắn khan có khối lượng là

A. 57,2 gam B. 52,6 gam

C. 61,48 gam D. 53,2 gam

Lời giải:

Nhận thấy b-c= 4a → trong X có 5 liên kết π trong đó có 3 liên kết π ở gốc COO và 2 liên kết π ở gốc hydrocarbon C=C

Như vậy để hidro hóa hoàn toàn 1 mol X cần dùng 2 mol H2

→ nX = 0,3 : 2 = 0,15 mol

Bảo toàn khối lương → mX = 39 - 0,3. 2= 38,4 gam

Khi tham gia phản ứng thủy phân → nC3H5(OH)3 = nX = 0,15 mol

Bảo toàn khối lượng → mchất rắn = mX + mNaOH - mC3H5(OH)3

→ mchất rắn = 38,4 + 0,7. 40 - 0,15. 92 = 52,6 gam.

Đáp án B.

Câu 3. ester X được tạo thành từ ethylene glycol và hai carboxylic acid đơn chức. Trong phân tử ester, số nguyên tử cacbon nhiều hơn số nguyên tử oxi là 1. Khi cho m gam X tác dụng với dung dịch NaOH (dư) thì lượng NaOH đã phản ứng là 10 gam. Giá trị của m là

A. 14,5. B. 17,5. C. 15,5. D. 16,5.

Lời giải:

Gọi công thức của X là

Phân tích: Trong phân tử ester, số nguyên tử cacbon nhiều hơn số nguyên tử oxi là 1. Vậy nên trong phân tử ester có 5C. Mà nhìn vào CT của X ta đã thấy 4C nên CT của X là HCOOC2H4OOCCH3 .

Vì ester này là 2 chức nên:

Vậy khối lượng m là: m = 0,125.132 = 16,5g

Câu 4. Cho axit salixylic (o-hydroxybenzoic acid) phản ứng với anhiđrit axetic, thu được acetylsalicylic acid (o-CH3COO-C6H4-COOH) dùng làm thuốc cảm (aspirin). Để phản ứng hoàn toàn với 43,2 gam acetylsalicylic acid cần vừa đủ V lít dung dịch KOH 1M. Giá trị của V là

A.0,72. B. 0,24. C. 0,48. D. 0,96.

Lời giải:

naxit = 0,24 mol

nKOH = 3naxit = 0,72 mol

Câu 5. Xà phòng hóa hoàn toàn 1 ester X đa chức với 100ml dung dịch KOH 1M sau phản ứng cô cạn dung dịch thu được 8,32 gam chất rắn và ancol đơn chức Y. Nếu đốt cháy hoàn toàn Y thu được 3,584 lit CO2 (đktc) và 4,32 gam H2O công thúc cấu tạo của X là

A.C2H5OOC-C2H4-COOC2H5

B.CH3COOCH2-CH2-OOCCH3

C.C2H5OOC-CH2-COOC2H5

D.CH3OOC-C2H4-COOCH3

Lời giải:

nCO2 = 0,16 mol; nH2O = 0,24mol ⇒ nY = 0,08 mol

⇒ C2H6O ⇒ Loại B, D

⇒ nX = 0,04 mol ⇒ mX = 8,32 + 0,08.46 – 0,1.56 = 6,4

⇒ MX = 160

⇒ C2H5OOC-CH2-COOC2H5 ⇒ Đáp án C

Câu 6. Hai ester A và B là dẫn xuất của benzene có công thức phân tử là C9H8O2. A và B đều cộng hợp với Br2 tỉ lệ mol 1 : 1. A tác dụng với dung dịch NaOH cho 1 muối và 1 andehit. B tác dụng với dung dịch NaOH dư cho 2 muối và H2O. Công thức cấu tạo của A và B lần lượt là:

A. HOOC-C6H4-CH=CH2 và CH2=CH-COOC6H5.

B. C6H5COOCH=CH2 và C6H5-CH=CH-COOH.

C. HOOC-C6H4-CH=CH2 và HCOOCH=CH-C6H5.

D. C6H5COOCH-CH2 và CH2=CH-COOC6H5.

Lời giải:

A, B đều phản ứng cộng với Br2 tỉ lệ mol 1 : 1 ⇒ có 1 liên kết C=C.

A + NaOH → muối + andehit ⇒ A là ester với gốc hydrocarbon anco có liên kết C=C gắn với -COO- dạng RCOO-CH=CH-R’.

⇒ Loại A.

B + NaOH dư → 2 muối và H2O ⇒ B là ester của phenol RCOO-C6H4-R’.

Bài giảng: Bài toán thủy phân ester, chất béo - Cô Nguyễn Thị Thu (Giáo viên VietJack)

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 12 có trong đề thi Tốt nghiệp THPT khác:

• Bài tập phản ứng thủy phân ester đa chức
• Dạng bài tập phản ứng ester hóa
• Dạng bài tập phản ứng khử ester
• Phương pháp điều chế và ứng dụng của ester
• Tìm công thức phân tử của ester dựa vào phản ứng đốt cháy
• Tìm công thức phân tử của ester dựa vào phản ứng xà phòng hóa

• Tài liệu cho giáo viên: Giáo án, powerpoint, đề thi giữa kì cuối kì, đánh giá năng lực, thi thử THPT, HSG, chuyên đề, bài tập cuối tuần..... độc quyền VietJack, giá hợp lí

Sách VietJack thi THPT quốc gia 2025 cho học sinh 2k7:

• 30 đề toán, lý hóa, anh, văn 2025 (100-170k/1 cuốn)
• 30 đề Đánh giá năng lực đại học quốc gia HN 2025 (cho 2k7)
• 30 đề Đánh giá năng lực đại học quốc gia tp. Hồ Chí Minh 2025 (cho 2k7)

ĐỀ THI, GIÁO ÁN, GÓI THI ONLINE DÀNH CHO GIÁO VIÊN VÀ PHỤ HUYNH LỚP 12

Bộ giáo án, đề thi, bài giảng powerpoint, khóa học dành cho các thầy cô và học sinh lớp 12, đẩy đủ các bộ sách cánh diều, kết nối tri thức, chân trời sáng tạo tại https://tailieugiaovien.com.vn/ . Hỗ trợ zalo VietJack Official

Giáo án, bài giảng powerpoint Văn, Toán, Lí, Hóa....

4.5 (243)

799,000đs

199,000 VNĐ

1000 Đề thi bản word THPT quốc gia cá trường 2023 Toán, Lí, Hóa....

4.5 (243)

799,000đ

199,000 VNĐ

Đề thi thử DGNL (bản word) các trường 2023

4.5 (243)

799,000đ

199,000 VNĐ

xem tất cả Trang trước Trang sau este-lipit.jsp Giải bài tập lớp 12 sách mới các môn học

• Giải Tiếng Anh 12 Global Success
• Giải sgk Tiếng Anh 12 Smart World
• Giải sgk Tiếng Anh 12 Friends Global
• Lớp 12 Kết nối tri thức
• Soạn văn 12 (hay nhất) - KNTT
• Soạn văn 12 (ngắn nhất) - KNTT
• Giải sgk Toán 12 - KNTT
• Giải sgk Vật Lí 12 - KNTT
• Giải sgk Hóa học 12 - KNTT
• Giải sgk Sinh học 12 - KNTT
• Giải sgk Lịch Sử 12 - KNTT
• Giải sgk Địa Lí 12 - KNTT
• Giải sgk Giáo dục KTPL 12 - KNTT
• Giải sgk Tin học 12 - KNTT
• Giải sgk Công nghệ 12 - KNTT
• Giải sgk Hoạt động trải nghiệm 12 - KNTT
• Giải sgk Giáo dục quốc phòng 12 - KNTT
• Giải sgk Âm nhạc 12 - KNTT
• Giải sgk Mĩ thuật 12 - KNTT
• Lớp 12 Chân trời sáng tạo
• Soạn văn 12 (hay nhất) - CTST
• Soạn văn 12 (ngắn nhất) - CTST
• Giải sgk Toán 12 - CTST
• Giải sgk Vật Lí 12 - CTST
• Giải sgk Hóa học 12 - CTST
• Giải sgk Sinh học 12 - CTST
• Giải sgk Lịch Sử 12 - CTST
• Giải sgk Địa Lí 12 - CTST
• Giải sgk Giáo dục KTPL 12 - CTST
• Giải sgk Tin học 12 - CTST
• Giải sgk Hoạt động trải nghiệm 12 - CTST
• Giải sgk Âm nhạc 12 - CTST
• Lớp 12 Cánh diều
• Soạn văn 12 Cánh diều (hay nhất)
• Soạn văn 12 Cánh diều (ngắn nhất)
• Giải sgk Toán 12 Cánh diều
• Giải sgk Vật Lí 12 - Cánh diều
• Giải sgk Hóa học 12 - Cánh diều
• Giải sgk Sinh học 12 - Cánh diều
• Giải sgk Lịch Sử 12 - Cánh diều
• Giải sgk Địa Lí 12 - Cánh diều
• Giải sgk Giáo dục KTPL 12 - Cánh diều
• Giải sgk Tin học 12 - Cánh diều
• Giải sgk Công nghệ 12 - Cánh diều
• Giải sgk Hoạt động trải nghiệm 12 - Cánh diều
• Giải sgk Giáo dục quốc phòng 12 - Cánh diều
• Giải sgk Âm nhạc 12 - Cánh diều