Cách Lập Báo Cáo Lưu Chuyển Tiền Tệ Trực Tiếp, Gián Tiếp Theo Thông Tư ...

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một trong các báo cáo tài chính mà kế toán phải lập thường kỳ. Đây cũng là báo cáo được đánh giá là “khó nhằn” và dễ sai sót nhất. Trước khi đi vào tìm hiểu cách lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ, bạn có thể tham khảo bài viết: Cách lập báo cáo tài chính cơ bản qua 7 bước để hiểu chung về cách lên các báo cáo tài chính.

Phần 1: Tổng quan về Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Nguyên tắc lập và trình bày Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

+ Lập và trình bày Báo cáo lưu chuyển tiền tệ phải tuân thủ các quy định của chuẩn mực kế toán, đúng bản chất từng giao dịch.

+ Các khoản đầu tư ngắn hạn được coi là tương đương tiền trình bày trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ chỉ bao gồm các khoản đầu tư ngắn hạn có thời hạn thu hồi hoặc đáo hạn không quá 3 tháng có khả năng chuyển đổi dễ dàng thành một lượng tiền xác định và không có rủi ro trong chuyển đổi thành tiền kể từ ngày mua khoản đầu tư đó tại thời điểm báo cáo. 

+ Doanh nghiệp phải trình bày các luồng tiền trên Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo ba loại hoạt động: hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính theo cách thức phù hợp nhất với đặc điểm kinh doanh của doanh nghiệp. Báo cáo trên cơ sở thuần đối với các khoản thu chi hộ khách hàng, thu chi tiền đối với các khoản có vòng quay nhanh, thời gian đáo hạn ngắn.

+ Các luồng tiền phát sinh từ các giao dịch bằng ngoại tệ phải được quy đổi ra đồng tiền chính thức sử dụng trong ghi sổ kế toán và lập Báo cáo tài chính theo tỷ giá hối đoái tại thời điểm phát sinh giao dịch. Tại thời điểm lập báo cáo tài chính, phải tiến hành đánh giá lại tỷ giá các khoản mục ngoại tệ.

+ Các giao dịch về đầu tư và tài chính không trực tiếp sử dụng tiền hay các khoản tương đương tiền không được trình bày trong Báo cáo lưu chuyển tiền tệ.

+ Các khoản mục tiền và tương đương tiền đầu kỳ và cuối kỳ, ảnh hưởng của thay đổi tỷ giá hối đoái quy đổi tiền và các khoản tương đương tiền bằng ngoại tệ hiện có cuối kỳ phải được trình bày thành các chỉ tiêu riêng biệt trên Báo cáo lưu chuyển tiền tệ để đối chiếu số liệu với các khoản mục tương ứng trên Bảng Cân đối kế toán.

+ Doanh nghiệp phải trình bày giá trị và lý do của các khoản tiền và tương đương tiền có số dư cuối kỳ lớn do doanh nghiệp nắm giữ nhưng không được sử dụng do có sự hạn chế của pháp luật hoặc các ràng buộc khác mà doanh nghiệp phải thực hiện.

+ Trường hợp doanh nghiệp đi vay để thanh toán thẳng cho nhà thầu, người cung cấp hàng hoá, dịch vụ (tiền vay được chuyển thẳng từ bên cho vay sang nhà thầu, người cung cấp mà không chuyển qua tài khoản của doanh nghiệp) thì doanh nghiệp vẫn phải trình bày trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ.

+ Trường hợp doanh nghiệp phát sinh khoản thanh toán bù trừ được trình bày trên cơ sở thuần hoặc trình bày riêng rẽ của từng giao dịch.

+ Đối với luồng tiền từ giao dịch mua, bán lại trái phiếu chính phủ và các giao dịch REPO chứng khoán: Bên bán trình bày là luồng tiền từ hoạt động tài chính; Bên mua trình bày là luồng tiền từ hoạt động đầu tư.

Cơ sở lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Cơ sở lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ bao gồm:

- Bảng cân đối kế toán;

- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh;

- Bản thuyết minh báo cáo tài chính;

- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ kỳ trước;

- Sổ chi tiết tài khoản và các tài liệu kế toán trong doanh nghiệp.

>>Xem thêm: Cách lập báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh theo thông tư 200

Yêu cầu về mở và ghi sổ kế toán phục vụ lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

+ Sổ kế toán chi tiết các tài khoản phải thu, phải trả, hàng tồn kho phải được theo dõi chi tiết cho từng giao dịch để có thể trình bày luồng tiền thu hồi hoặc thanh toán theo 3 loại hoạt động: Hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính.

+ Đối với sổ kế toán chi tiết các tài khoản phản ánh tiền phải được chi tiết để theo dõi các luồng tiền thu và chi liên quan đến 3 loại hoạt động: Hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính làm căn cứ tổng hợp khi lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ.

+ Tại thời điểm cuối niên độ kế toán, khi lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ, doanh nghiệp phải xác định các khoản đầu tư ngắn hạn có thời hạn thu hồi hoặc đáo hạn không quá 3 tháng kể từ ngày mua thoả mãn định nghĩa được coi là tương đương tiền phù hợp với quy định của Chuẩn mực “Báo cáo lưu chuyển tiền tệ” để loại trừ ra khỏi luồng tiền từ hoạt động đầu tư. Giá trị của các khoản tương đương tiền được cộng (+) vào chỉ tiêu “Tiền và các khoản tương đương tiền cuối kỳ” trên Báo cáo lưu chuyển tiền tệ.

Phần 2: Cách lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo thông tư 200

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp trực tiếp hoặc Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp gián tiếp đều gồm 3 phần: 

+ Lưu chuyển tiền từ hoạt động kinh doanh;

+ Lưu chuyển tiền từ hoạt động đầu tư;

+ Lưu chuyển tiền từ hoạt động tài chính.

Nội dung Lưu chuyển tiền từ hoạt động kinh doanh với mỗi phương pháp có cách lập khác nhau, còn đối với 2 nội dung Lưu chuyển tiền từ hoạt động đầu tư và Lưu chuyển tiền từ hoạt động tài chính thì cả 2 phương pháp phương pháp là như nhau. 

Cách Lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp trực tiếp

Cách lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp gián tiếp

Phần II. Lưu chuyển tiền từ hoạt động đầu tư và III.Lưu chuyển tiền từ hoạt động tài chính cách lập như Báo cáo lưu chuyển tiền tệ phương pháp trực tiếp.

Phần 3: Một số lưu ý quan trọng khi lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Mẹo nhận diện thuật ngữ kế toán trong khi lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

+ Chỉ tiêu có cụm từ “Tiền thu …”: phản ánh số dương (+).

+ Chỉ tiêu có cụm từ “Tiền chi …”, “đã trả , “ đã nộp”: phản ánh số âm (-).

+ Chỉ tiêu “Khấu hao TSCĐ và BĐSĐT”, “Các khoản dự phòng”, “Lãi, lỗ chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ”: thực tế không chi.

+ Chỉ tiêu Tiền và tương đương tiền đầu kỳ (Mã số 60) phải bằng với Tiền và tương đương tiền cuối kỳ (Mã số 70) của kỳ trước đó.

Trình độ và yêu cầu đối với người lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Việc lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ sẽ do người phụ trách kế toán, kế toán tổng hợp hoặc kế toán trưởng đảm nhiệm. Để lập được Báo cáo lưu chuyển tiền tệ đúng chuẩn mực kế toán, ngoài việc phải có kiến thức chuyên môn vững, phải bám sát vào tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Yếu tố kinh nghiệm của người lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ giúp ban giám đốc công ty nắm được thực chất các luồng tiền của doanh nghiệp trong kỳ, từ đó góp phần hoạch định tài chính của doanh nghiệp.

Kiểm soát Báo cáo lưu chuyển tiền tệ bằng phần mềm kế toán

Việc lập Báo cáo tài chính nói chung và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ nói riêng mất khá nhiều thời gian nếu kế toán còn làm thủ công hoặc sử dụng phần mềm Excel.

Hiện nay đa số phần mềm kế toán đều có chức năng lập Báo cáo tài chính trong đó Báo cáo lưu chuyển tiền tệ được phản ánh bằng cả 2 phương pháp trực tiếp hoặc gián tiếp.

Doanh nghiệp sử dụng phần mềm kế toán trong công tác tài chính kế toán sẽ có thuận lợi hơn trong việc thực hiện và kiểm soát Báo cáo lưu chuyển tệ.

Phần 4 : Ý nghĩa của báo cáo lưu chuyển tiền tệ

+ Dòng tiền thể hiện sức khỏe của doanh nghiệp. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cung cấp nguồn gốc dòng tiền của một doanh nghiệp, dòng tiền là “có thực” và ít bị tác động bởi các nguyên tắc của hạch toán kế toán.

+ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ mang ý nghĩa quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp. Báo cáo lưu chuyển là một phần không thể thiếu của Báo Cáo Tài Chính. Thông qua Báo cáo lưu chuyển tiền tệ giúp Ban quản trị doanh nghiệp, nhà đầu tư, và các đối tượng liên quan đánh giá nguồn thu chi có đạt hiệu quả và đúng mục đích kinh doanh không.

+ Nhờ báo cáo lưu chuyển tiền tệ phản ánh mối quan hệ giữa dòng tiền thuần và lợi nhuận trong một khoản thời gian nhất định. Tại báo cáo cũng đưa ra lý do của sự chênh lệch giữa dòng tiền tệ vào (nguồn thu) và ra (nguồn chi) như thế nào giúp quản trị doanh nghiệp cân đối thu chi hiệu quả.

+ Ngoài ra, báo cáo lưu chuyển tiền tệ còn giúp nhà quản trị nhận định và đánh giá chính xác khả năng tạo ra tiền từ yếu tố nội hay ngoại sinh trong tương lai và cả khả năng trả nợ đúng hạn, nhu cầu vốn bổ sung của doanh nghiệp.

Đánh giá sức khỏe tài chính doanh nghiệp

Dòng tiền luân chuyển là mạch máu của doanh nghiệp, để biết được 1 doanh nghiệp có sức khỏe tốt hay không, thông qua Báo cáo lưu chuyển tiền tệ có thể  phân tích các tình hình sau

+ Phân tích biến động dòng tiền: với mục đích tìm ra khả năng, xu hướng cân đối dòng tiền cho nhu cầu của từng hoạt động sản xuất kinh doanh, cơ cấu dòng tiền của từng hoạt động. Từ đó giúp người phân tích nhận thức được dòng tiền dùng trong hoạt động sản xuất kinh doanh, trong thanh toán, trong hoàn trả lãi, trong hoàn trả vốn huy động.

+ Phân tích xu hướng dòng tiền: khi đánh giá một dự án đầu tư thì một trong những chìa khóa quan trọng nhất của tài chính là đánh giá được lượng tiền mặt thu về ở tương lai so với thời điểm hiện tại là bao nhiêu, khi đánh giá được rồi thì phải có những phương án gì để kiểm soát. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ sử dụng tiền mặt làm phương tiện khách quan để có thể kiểm tra được tính chính xác hiệu quả số dư tiền mặt.

+ Phân tích cơ cấu dòng tiền thuần: hoạt động kinh doanh là hoạt động tạo ra doanh thu và thu nhập chủ yếu của doanh nghiệp nên để bảo đảm an ninh tài chính bền vững cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp, đòi hỏi hoạt động kinh doanh phải tạo ra dòng tiền “dương”; tức là số liền thu từ hoạt động kinh doanh phải lớn hơn số tiền chi hoạt động của doanh nghiệp sẽ tiến hành được liên tục, không bị gián đoạn, doanh nghiệp có đủ khả năng thanh toán, đáp ứng được các khoản chi tiêu, duy trì khả năng hoạt động, thực hiện đầu tư mới.

+ Phân tích khả năng tạo tiền: đánh giá về sự thay đổi trong tài sản thuần, cơ cấu tài chính, khả năng thanh toán và khả năng của doanh nghiệp trong việc tạo ra các luồng tiền trong quá trình hoạt động. 

Từ kết quả phân tích, ban giám đốc công ty có kế hoạch và chiến lược phát triển phù hợp với năng lực tài chính.

Lập kế hoạch dựa trên Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Sự phát triển vững mạnh của một doanh nghiệp là phải có tầm nhìn lâu dài và một kế hoạch tài chính vững mạnh. Số liệu tài chính trên các báo cáo kế toán, báo cáo quản trị là rất cần thiết cho việc đánh giá kết quả doanh nghiệp đạt được.

Thông qua việc phân tích Báo cáo lưu chuyển tiền tệ trên cơ sở lý thuyết cho thấy tầm quan trọng của dòng tiền. Việc này chưa được các doanh nghiệp có quy mô nhỏ chú trọng lý do còn thiếu đội ngũ chuyên môn sâu đọc, hiểu và phân tích đúng thực tế.

Tiền – nguồn vốn quan trọng của doanh nghiệp phải được kiểm soát chặt gồm luồng tiền vào, luồng tiền ra của các hoạt động cho nên rất cần thiết có kế hoạch sử dụng nguồn tiền luôn đem lại lợi ích cho doanh nghiệp trong công tác tài chính như: dự kiến khoản thu của khách hàng, số nợ phải trả cho nhà cung cấp, vay thêm vốn để mở rộng kinh doanh.

Phần mềm kế toán online Bee Accounting mang đến giải pháp quản trị tài chính kế toán tổng thể vừa đơn giản, thông minh vừa an toàn chính xác. Với nghiệp vụ lập báo cáo tài chính, phần mềm hiện nay tự động hóa việc lập báo cáo – tự động tổng hợp số liệu lên báo cáo thuế, báo cáo tài chính và các sổ sách giúp doanh nghiệp nộp báo cáo kịp thời, chính xác. Hơn nữa, phần mềm có đầy đủ báo cáo quản trị – hàng trăm báo cáo quản trị theo mẫu hoặc tự thiết kế chỉnh sửa, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp thuộc mọi ngành nghề.

Ngoài ra, để giúp giải phóng nhân lực, giảm thiểu khối lượng công việc cho người làm kế toán không chỉ với riêng kế toán tổng hợp, kế toán trưởng mà còn với tất cả các phần hành, BIZSTORE cũng phát triển phần mềm kế toán online Bee Accounting với nhiều tính năng vượt trội:

• Tự động hạch toán từ Hóa đơn, Bảng kê ngân hàng… tiết kiệm tối đa thời gian nhập liệu.
• Đầy đủ các phần hành công nợ, tiền lương, nghiệp vụ kho…Tự động tổng hợp báo cáo thuế, báo cáo tài chính, tự động đối chiếu phát hiện sai sót.
• Kết nối: Tổng cục thuế, Hệ thống quản lý bán hàng, Hóa đơn điện tử, Chữ ký số, …..tạo thành hệ sinh thái xử lý dữ liệu nhanh, tiện lợi.
• Truy cập làm việc mọi lúc mọi nơi qua Internet, giải quyết bài toán làm việc tại nhà khi có dịch.

Tham khảo ngay phần mềm kế toán online Bee Accounting để gấp đôi hiệu quả công tác kế toán-tài chính trong doanh nghiệp và đáp ứng các xu hướng làm việc mới.