Cách Nuôi Tinh Thể Phèn Chua, KMnO4, Muối, Thạch Anh Tại Nhà

Nuôi tinh thể là một "thú chơi" khoa học thú vị được rất nhiều bạn học sinh, sinh viên yêu thích. Việc làm này không những giúp các bạn vận dụng được những kiến thức hóa học mà có thể tạo ra những tinh thể lung linh, nhiều màu sắc khác nhau. Ở bài viết này, VietChem sẽ hướng dẫn các bạn cách nuôi tinh thể cực kỳ đơn giản ngay tại nhà mà ai cũng có thể làm được.

Mục lục

• Tinh thể là gì?
• Tính chất của tinh thể
• Các loại tinh thể
  • 1. Tinh thể tự nhiên
  • 2. Tinh thể nhân tạo
• Các mạng tinh thể cơ bản
• Hướng dẫn nuôi tinh thể tại nhà
  • 1. Cách nuôi tinh thể phèn chua
  • 2. Cách nuôi tinh thể muối
  • 3. Hướng dẫn nuôi tinh thể thạch anh
  • 4. Cách nuôi tinh thể KMnO4
  • 5. Cách nuôi tinh thể CuSO4
  • 6. Cách nuôi tinh thể bột giặt và borax
  • 7. Cách nuôi tinh thể phèn Crom
  • 8. Cách nuôi tinh thể NiSO4
  • 9. Cách nuôi tinh thể kim cương
  • 10. Cách nuôi tinh thể ADP
• Cách bảo quản tinh thể sau khi nuôi

Trước khi học cách làm tinh thể, bạn cần phải hiểu được tinh thể là gì? Tính chất, phân loại và ứng dụng như thế nào trong học tập và nghiên cứu.

Tinh thể là gì?

Theo khoa học, tinh thể được hiểu là những vật thể được cấu tạo từ các ion, nguyên tử hoặc phân tử theo trật tự nhất định. Theo kết quả của một nghiên cứu cho thấy, tinh thế chiếm đến 99% lớp vỏ Trái Đất ở dạng vô sinh như kim loại, khoáng vật, hay cây, tế bào sinh vật, ADN,...

Tinh thể màu xanh rất long lanh

Trong những năm gần đây, cách nuôi tinh thế tại nhà đã trở thành xu hướng ở Việt Nam. Đây là quá trình tạo ra một hạt mầm tinh thể, sau đó sẽ lựa chọn ra hạt tinh thể mầm xuất sắc nhất để dưỡng cho tinh thế lớn lên.

Những hạt tinh thể sau khi trưởng thành sẽ có hình dạng, kích thước và màu sắc khác nhau tùy vào tính chất ban đầu mà bạn chọn nuôi. Một số trường THPT đã mở Câu Lạc Bộ nuôi tinh thể giúp các bạn học sinh, sinh viên học tập và nghiên cứu một cách hiệu quả.

Tinh thể được chia làm hai loại: Tinh thể tự nhiên và tinh thể nhân tạo. Chúng được ứng dụng phổ biến như thạch anh dùng làm đồng hồ, tinh thể ruby được sử dụng trong laser để phục vụ kĩ thuật quang học, muối NaCl được dùng để bảo quản thực phẩm.

Tính chất của tinh thể

Để có thể áp dụng cách nuôi tinh thể tốt nhất, bạn cần hiểu qua về tính chất của chúng. Tinh thể thường có một số tính chất sau đây:

• Có nhiều hình dạng: Theo toán học, chúng có đến 7 hệ tinh thể dựa theo sự đối xứng được tính toán. Do phép đối xứng và cấu tạo nguyên tử mà mạng lưới của các loại tinh thể khác nhau.
• Màu sắc tinh thể: Màu sắc phụ thuộc bởi thành phần tạo nên tinh thể, phụ thuộc vào lượng nước mà tinh thể mang theo.
• Độ cứng tinh thể: Thang đo Morth từ 1 ( tinh thể Muscovite ) đến 10 ( kim cương ). Nếu kết quả trên 10 thì là những vật liệu đặc carbon pha boron,... 
• Tính đồng chất: Nguyên tử, phân tử trong cấu trúc tinh thể có sự phân bố, sắp xếp giống nhau.
• Kết cấu của tinh thể: Bao gồm các ion mang điện tích trái dấu trong tinh thể sẽ có lực hút tạo một kết cấu bền vững.

Tinh thể màu trắng trong suốt

Hình ảnh tinh thể dạng sợi

Các loại tinh thể

Có 2 loại tinh thể hay gặp:

1. Tinh thể tự nhiên

Tinh thể tự nhiên được tìm thấy trong những khoáng vật với niên đại hình thành từ rất lâu, có thể lên đến vài triệu năm nhờ quá trình địa chất của vỏ Trái Đất. Những loại đá Granite từ: Thạch anh, Biolite và Orthoclase,... là những ví dụ điển hình cho loại tinh thể này.

2. Tinh thể nhân tạo

Là những tinh thể được tạo ra bởi bàn tay con người khi can thiệt vào các điều kiện của nhiệt độ, áp suất, tạp chất,...

Các mạng tinh thể cơ bản

Có 7 kiểu mạng tinh thể cơ bản hay mạng Bravais:

• Tam tà (Ba nghiêng)
• Đơn tà (Đơn nghiêng)
• Trực thoi (Trực thoi)
• Bốn phương
• Mặt thoi (Ba phương) (Rhombohedral hay trigonal)
• Lục phương
• Lập phương

Hướng dẫn nuôi tinh thể tại nhà

1. Cách nuôi tinh thể phèn chua

- Chuẩn bị:

• Phèn chua
• Khuôn chứa tinh thể (vỏ trứng)
• Keo dán
• Chất tạo màu

Tinh thể được làm từ phèn chua

- Cách làm tinh thể:

• Bước 1: Tiến hành nghiền phèn chua thành rột ray mịn để chúng có thể dễ dàng hòa tan.
• Bước 2: Rửa sạch khuôn sau đó quét keo dán lên.
• Bước 3: Tiến hành rắc bột phèn chua vào khuôn ngay sau khi quét keo dán và chờ chúng khô lại.
• Bước 3: Tiếp tục dùng một phần bột phèn chua khác hòa tan với nước sôi và cho màu thực phẩm vào. Sau đó, cho hỗn hợp này vào một cốc có diện tích đủ lớn để có thể chứa được khuôn.
• Bước 4: Tiếp theo, từ từ cho khuôn đã được rắc bột phèn chua vào cốc và để khô.
• Bước 5: Đặt cốc 24h ở nơi yên tĩnh sau dó lấy tinh thể đã được hình thành trong cốc ra ngoài và để chúng khô ráo bạn sẽ thu được tinh thể như mình mong muốn.

??? Phèn chua là gì? Phèn chua có công dụng gì, mua ở đâu?

Lưu ý khi nuôi tinh thể phèn chua:

- Không để khoảng trống khi rắc bột phèn chua

- Cần hòa tan bột phèn chua với nước sôi, cần đảm bảo bột tan hoàn toàn để có hiệu quả cao nhất.

- Sau 1 ngày, nếu tinh thể hình thành chưa theo ý muốn thì hòa tan thêm bột phèn chua đồng thời đun lên và để cốc chứa nơi yên tĩnh khoảng 24h.

- Cẩn thận khi lấy tinh thể ra khỏi khuôn chưa

2. Cách nuôi tinh thể muối

- Chuẩn bị:

• Muối: CuSO4.5H2O, hoặc K2Cr2O7
• Một chiếc cốc thủy tinh có chia độ
• Đũa thủy tinh để khuấy
• Bếp điện, lưới amiang
• Khẩu trang, bao tay bảo hộ lao động
• Dây kẽm, dây điện có bọc lớp nhựa

Tinh thể làm từ muối ăn

- Cách làm tinh thể

• Bước 1: Lấy khoảng 300 ml nước cho vào cốc chia độ rồi đun trên bếp điện.
• Bươc 2: Cho dần muối vào và khuấy đềy tay cho tan vào nước. 
• Bước 3: Khi thấy nước có dấu hiệu sắp sôi mà lượng muối vừa cho vào không tan nữa đồng thời có một lớp váng mỏng trên bề mặt thì dừng lại không cho thêm nữa.
• Bước 4: Dùng đũa khuấy tới khi tan hết sạch sẽ thu được dung dịch xanh nước và không có cặn thì tắt bếp.
• Bước 5. Ta có thể tạo một điểm bám cho tinh thể bằng cách buộc chỉ vào đầu trên ngang cốc rồi thả ngập trong dung dịch. Sau vài giờ hoặc vài ngày bạn sẽ thu được tinh thể muối. 

=> Lưu ý: Tùy vào từng loại muối mà thời gian cho kết quả là khác nhau.

3. Hướng dẫn nuôi tinh thể thạch anh

Bạn có thể nuôi tinh thể thạch anh bằng phèn chua, đây là một loại muối dùng để ngưng chảy máu viết thường. Ngoài phèn chua, bạn có thể tạo ra tinh thể thạch anh bằng muối.

- Chuẩn bị:

• Vỏ trứng
• Keo dán
• Màu thực phẩm

Nuôi tinh thể thạch anh trong vỏ trứng

- Hướng dẫn cách làm

• Bước 1: Rửa sạch vỏ trứng, để khô rồi quét keo dán lên trên.
• Bước 2: Rắc đều bột phèn vào bên trong vỏ trứng chờ cho đến khi bột khô lại.
• Bước 3: Dùng nước nóng cho vào cốc và hòa tan một ít phèn chua vào đồng thời cho ít màu thực phẩm tùy thích.
• Bước 4: Bỏ vỏ trứng đã khô vào cốc nước đã pha sẵn, cẩn thận cho chìm đến đáy, mặt đựng tinh thể hướng lên trên.
• Bước 5: Đặt cốc nơi yên tĩnh sau khoảng 1 ngày để thu được kết quả như ý muốn.

4. Cách nuôi tinh thể KMnO4

5. Cách nuôi tinh thể CuSO4

6. Cách nuôi tinh thể bột giặt và borax

7. Cách nuôi tinh thể phèn Crom

8. Cách nuôi tinh thể NiSO4

9. Cách nuôi tinh thể kim cương

10. Cách nuôi tinh thể ADP

Cách bảo quản tinh thể sau khi nuôi

Nuôi tinh thể đã khó rồi, việc bảo quản tinh thể sao cho bền đẹp không bị xỉn màu lại còn quan trọng hơn. Tinh thể sau khi thu hoạch sẽ khá nhạy cảm với môi trường xung quanh. Nếu nhiệt độ, độ ẩm không khí quá cao hoặc quá thấp sẽ khiến tinh thể bị chảy rửa do đó chúng ta cần phải xử lý, bảo quản. Sau đây VietChem sẽ hướng dẫn bạn cách bảo quản tinh thể sau khi nuôi nhé.

Đụng cụ cần chuẩn bị:

• Khăn giấy
• Sơn bóng
• Kéo
• Găng tay y tế

Cách thực hiện:

Đeo gang tay y tế vào, tiến hành lấy tinh thể ra khỏi dung dịch nuôi, dùng khăn giấy để lau khô. Lưu ý lau khô đều tất cả các bề mặt của khối tinh thể. Dùng kéo cắt sát phần dây cước gắn liền với khối tinh thể. Tiếp theo, dùng sơn bóng sơn đều lên bền mặt khối tinh thể và để khô. Thế là chúng ta đã bảo vệ được khối tinh thể khỏi những tác động của nhiệt độ hay độ ẩm rồi đó.

Việc thực hiện biện pháp nhằm bảo quản tinh thể như trên thường chỉ áp dụng cho những dạng tinh thể ngậm nước. Với tinh thể phèn chua hay ADP thì không cần vì đây là những chất bền với môi trường.

Ngoài ra, bạn có thể áp dụng cách nuôi tinh thể muối, nuôi tinh thể bột giặt, nuôi tinh thể đường... để tạo ra sản phẩm theo ý mình mong muốn. Hy vọng sau những chia sẻ vừa rồi sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về tinh thể là gì và ứng dụng cách nuôi tinh thể ngay tại nhà một cách tốt nhất. Truy cập website hoachat.com.vn để tham khảo thêm nhiều thông tin hữu ích về hóa học khác.

??? Phèn nhôm là gì? Công thức và các loại phèn nhôm sunfat

Tìm kiếm liên quan:

- Nuôi tinh thể mặt bao lâu