Cách Tính Delta Và Delta Phẩy Phương Trình Bậc 2 Ôn Thi Vào Lớp 10 ...

Có thể bạn quan tâm

Công thức tính delta và delta phẩy tổng hợp toàn bộ kiến thức về khái niệm, công thức tính, bảng tổng quát nghiệm của phương trình bậc hai và một số bài tập có đáp án giải chi tiết và tự luyện.

Cách tính delta, cách tính delta phẩylà một trong những kiến thức cơ bản trong chương trình Toán lớp 9 hiện hành và thường xuất hiện trong các bài thi vào 10. Qua đó giúp các bạn học sinh tham khảo, hệ thống lại kiến thức để giải nhanh các bài tập về cách tính delta. Ngoài ra để nâng cao kiến thức môn Toán thật tốt các bạn xem thêm một số tài liệu như: chứng minh phương trình luôn có nghiệm với mọi m, chuyên đề Giải phương trình bậc 2 chứa tham số, bài tập hệ thức Vi-et và các ứng dụng.

Cách tính delta và delta phẩy phương trình bậc 2

1. Delta là gì?
2. Phương trình bậc hai một ẩn
3. Công thức nghiệm của phương trình bậc hai một ẩn
4. Hệ thức Viet
5. Tại sao phải tìm ∆?
6. Bảng tổng quát nghiệm của phương trình bậc 2
7. Các dạng bài tập cách tính delta và delta phẩy
8. Bài tập tự luyện

1. Delta là gì?

- Delta là một chữ cái trong bảng chữ Hy Lạp: Trong hệ thống chữ cái Hy Lạp, chữ cái "Delta" được ký hiệu là Δ (đối với chữ hoa) và δ (đối với chữ thường). Trong toán học, các chữ cái Hy Lạp thường được sử dụng để đại diện cho các hằng số, biến số hoặc các khái niệm cụ thể.

- Delta là ký hiệu cho biệt thức trong phương trình bậc hai: Trong toán học, đặc biệt là trong môn Toán lớp 9, ký hiệu Δ thường được sử dụng để biểu thị biệt thức của phương trình bậc hai. Biệt thức Δ được tính bằng công thức Δ = b2 - 4ac, trong đó a, b và c là các hệ số trong phương trình bậc hai ax2 + bx + c = 0. Giá trị của biệt thức Δ cho ta thông tin về số nghiệm của phương trình bậc hai:

+ Nếu Δ > 0, phương trình có hai nghiệm phân biệt.

+ Nếu Δ = 0, phương trình có một nghiệm kép.

+ Nếu Δ < 0, phương trình không có nghiệm thực.

2. Phương trình bậc hai một ẩn

Phương trình bậc hai một ẩn là phương trình có dạng:

ax2 + bx + c = 0

Trong đó a ≠ 0, a, b là hệ số, c là hằng số.

3. Công thức nghiệm của phương trình bậc hai một ẩn

Ta sử dụng một trong hai công thức nghiệm sau để giải phương trình bậc hai một ẩn:

+ Tính: ∆ = b2 – 4ac

Nếu ∆ > 0 thì phương trình ax2 + bx + c = 0 có hai nghiệm phân biệt:

$x_1=\frac{-b\ +\sqrt{\triangle}}{2a};\ x_2=\frac{-b\ -\sqrt{\triangle}}{2a}$ $x_1=\frac{-b\ +\sqrt{\triangle}}{2a};\ x_2=\frac{-b\ -\sqrt{\triangle}}{2a}$

Nếu ∆ = 0 thì phương trình ax2 + bx + c = 0 có nghiệm kép:

$x_1=x_2=\frac{-b}{2a}$ $x_1=x_2=\frac{-b}{2a}$

Nếu ∆ < 0 thì phương trìnhax2 + bx + c = 0 vô nghiệm:

+ Tính : ∆’ = b’2 - ac trong đó $b'=\frac{b}{2}$ ( được gọi là công thức nghiệm thu gọn)

Nếu ∆' > 0 thì phương trình ax2 + bx + c = 0 có hai nghiệm phân biệt:

$x_1=\frac{-b$ $x_1=x_2=\frac{-b'}{a}$

Nếu ∆' < 0 thì phương trình ax2 + bx + c = 0 vô nghiệm.

4. Hệ thức Viet

Cho phương trình bậc 2 một ẩn: $a x^{2}+b x+c=0(a \neq 0)\left({ }^{*}\right)$ $a x^{2}+b x+c=0(a \neq 0)\left({ }^{*}\right)$ có 2 nghiệm $x_{1}$ $x_{1}$ và $x_{2}$ $x_{2}$. Khi đó 2 nghiệm này thỏa mãn hệ thức sau: thì ta có Công thức Vi-et như sau:

$\left\{\begin{array}{l} S=x_{1}+x_{2}=-\frac{b}{a} \\ P=x_{1} x_{2}=\frac{c}{a} \end{array},\left(S^{2}-4 P \geqslant 0\right)\right.$ $\left\{\begin{array}{l} S=x_{1}+x_{2}=-\frac{b}{a} \\ P=x_{1} x_{2}=\frac{c}{a} \end{array},\left(S^{2}-4 P \geqslant 0\right)\right.$

Hệ thức Viet dùng để giải quyết nhiều dạng bài tập khác nhau liên quan đến hàm số bậc 2 và các bài toán quy về hàm số bậc 2 . Xong 3 công thức nghiệm bên trên thì chúng ta đã có thể thoải mái làm bài tập rồi. Hãy cùng đến các bài tập vận dụng ngay dưới đây.

Phân dạng bài tập sử dụng công thức delta, delta phẩy

Ứng với 3 công thức trên, chúng ta có các dạng bài tập tương ứng: Giải phương trình bậc 2 một ẩn cơ bản và biện luận nghiệm phương trình bậc 2 một ẩn. Để giải các dạng bài tập này, chúng ta cần nắm vững công thức nghiệm delta, công thức nghiệm delta phẩy và định lý Vi-et (dùng để giải các bài toán biện luận tham số).

5. Tại sao phải tìm ∆?

Ta xét phương trình bậc 2:

ax2 + bx + c = 0 (a ≠ 0)

⇔ a(x2 + $\frac{b}{a}$ $\frac{b}{a}$x) + c = 0 (rút hệ số a làm nhân tử chung)

⇔ a[x2 +2. $\frac{b}{{2a}}$ $\frac{b}{{2a}}$.x + ${\left( {\frac{b}{{2a}}} \right)^2}$ ${\left( {\frac{b}{{2a}}} \right)^2}$ - ${\left( {\frac{b}{{2a}}} \right)^2}$ ${\left( {\frac{b}{{2a}}} \right)^2}$]+ c = 0 (thêm bớt các hệ số để xuất hiện hằng đẳng thức)

$⇔\ a\left(x+\frac{b}{2a}\right)^2\ -\frac{b^2}{4a}+c=0$ $⇔\ a\left(x+\frac{b}{2a}\right)^2\ -\frac{b^2}{4a}+c=0$ (biến đổi hằng đẳng thức)

$\Leftrightarrow a \left ( x + \frac{b}{2a} \right )^2= \frac{b^2}{4a}-c$ $\Leftrightarrow a \left ( x + \frac{b}{2a} \right )^2= \frac{b^2}{4a}-c$ (chuyển vế)

$\Leftrightarrow a \left ( x + \frac{b}{2a} \right )^2= \frac{b^2-4ac}{4a}$ $\Leftrightarrow a \left ( x + \frac{b}{2a} \right )^2= \frac{b^2-4ac}{4a}$ (quy đồng mẫu thức)

$\Leftrightarrow 4a^2.\left ( x + \frac{b}{2a} \right )^2 = b^2-4ac$ $\Leftrightarrow 4a^2.\left ( x + \frac{b}{2a} \right )^2 = b^2-4ac$ (1) (nhân chéo do a ≠ 0)

Vế phải của phương trình (1) chính là $\triangle$ $\triangle$ mà chúng ta vẫn hay tính khi giải phương trình bậc hai. Vì 4a2 > 0 với mọi a ≠ 0 và $\left ( x+\frac{b}{2a}\right ) ^2 \ge 0$ $\left ( x+\frac{b}{2a}\right ) ^2 \ge 0$ nên vế trái luôn dương. Do đó chúng ta mới phải biện luận nghiệm của b2 – 4ac.

Biện luận nghiệm của biểu thức

+ Với b2 – 4ac < 0, vì vế trái của phương trình (1) lớn hơn bằng 0, vế phải của phương trình (1) nhỏ hơn 0 nên phương trình (1) vô nghiệm.

+ Với b2 – 4ac = 0, phương trình trên trở thành:

$4a^2\left ( x+\frac{b}{2a} \right )^2=0 \Leftrightarrow x=-\frac{b}{2a}$ $4a^2\left ( x+\frac{b}{2a} \right )^2=0 \Leftrightarrow x=-\frac{b}{2a}$

Phương trình đã cho có nghiệm kép $x_1=x_2=-\frac{b}{2a}$ $x_1=x_2=-\frac{b}{2a}$.

+ Với b2 – 4ac > 0, phương trình trên trở thành:

$4a^2\left ( x+\frac{b}{2a} \right ) ^2= b^2-4ac$ $4a^2\left ( x+\frac{b}{2a} \right ) ^2= b^2-4ac$

$\Leftrightarrow {\left[ {2a\left( {x + \frac{b}{{2a}}} \right)} \right]^2} = {b^2} - 4ac \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l} 2a\left( {x + \frac{b}{{2a}}} \right) = \sqrt {{b^2} - 4ac} \\ 2a\left( {x + \frac{b}{{2a}}} \right) = - \sqrt {{b^2} - 4ac} \end{array} \right.$ $\Leftrightarrow {\left[ {2a\left( {x + \frac{b}{{2a}}} \right)} \right]^2} = {b^2} - 4ac \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l} 2a\left( {x + \frac{b}{{2a}}} \right) = \sqrt {{b^2} - 4ac} \\ 2a\left( {x + \frac{b}{{2a}}} \right) = - \sqrt {{b^2} - 4ac} \end{array} \right.$

$\Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l} x + \frac{b}{{2a}} = \frac{{\sqrt {{b^2} - 4ac} }}{{2a}}\\ x + \frac{b}{{2a}} = - \frac{{\sqrt {{b^2} - 4ac} }}{{2a}} \end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l} x = \frac{{ - b + \sqrt {{b^2} - 4ac} }}{{2a}}\\ x = \frac{{ - b - \sqrt {{b^2} - 4ac} }}{{2a}} \end{array} \right.$ $\Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l} x + \frac{b}{{2a}} = \frac{{\sqrt {{b^2} - 4ac} }}{{2a}}\\ x + \frac{b}{{2a}} = - \frac{{\sqrt {{b^2} - 4ac} }}{{2a}} \end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l} x = \frac{{ - b + \sqrt {{b^2} - 4ac} }}{{2a}}\\ x = \frac{{ - b - \sqrt {{b^2} - 4ac} }}{{2a}} \end{array} \right.$

Phương trình đã cho có hai nghiệm phân biệt

$x_1 = \frac{{ - b + \sqrt {{b^2} - 4ac} }}{{2a}}$ $x_1 = \frac{{ - b + \sqrt {{b^2} - 4ac} }}{{2a}}$ và $x_2 = \frac{{ - b - \sqrt {{b^2} - 4ac} }}{{2a}}$ $x_2 = \frac{{ - b - \sqrt {{b^2} - 4ac} }}{{2a}}$

Trên đây là toàn bộ cách chứng minh công thức nghiệm của phương trình bậc hai. Nhận thấy rằng b2 – 4ac là mấu chốt của việc xét điều kiện có nghiệm của phương trình bậc hai. Nên các nhà toán học đã đặt ∆ = b2 – 4ac nhằm giúp việc xét điều kiện có nghiệm trở nên dễ dàng hơn, đồng thời giảm thiểu việc sai sót khi tính toán nghiệm của phương trình.

6. Bảng tổng quát nghiệm của phương trình bậc 2

Phương trình bậc hai $a{x^2} + bx + c = 0\left( {a \ne 0} \right)$ $a{x^2} + bx + c = 0\left( {a \ne 0} \right)$

Trường hợp nghiệm

Công thức nghiệm $\Delta = {b^2} - 4ac$ $\Delta = {b^2} - 4ac$

Công thức nghiệm thu gọn (áp dụng khi hệ số $b$ chẵn)

$\Delta = b{$ $\Delta ' < 0$

Phương trình có nghiệm kép

$\Delta = 0$ $\Delta = 0$. Phương trình có nghiệm kép:

${x_1} = {x_2} = \frac{{ - b}}{{2a}}$ ${x_1} = {x_2} = \frac{{ - b}}{{2a}}$

$\Delta$ $\Delta ' = 0$. Phương trình có nghiệm kép:

${x_1} = {x_2} = \frac{{ - b$ $x_1=x_2=\frac{-b'}{a}=\frac{20}{16}=\frac{5}{4}$

Vậy tập nghiệm của phương trình là: $S=\left \{ \frac{5}{4} \right \}$ $S=\left \{ \frac{5}{4} \right \}$

d, x2 - 10x + 21 = 0

(Học sinh tính được ∆ hoặc tính công thức nghiệm thu gọn ∆' và nhận thấy ∆' > 0 nên phương trình đã cho có hai nghiệm phân biệt)

Ta có: ∆' = b'2 – ac = (-5)2 - 1.21 = 25 - 21 = 4 > 0

Phương trình đã cho có hai nghiệm phân biệt:

$x_1=\frac{-b$ $x_1=\frac{-b'+\sqrt{\Delta'}}{a}=\frac{-5+2}{1}=-3$ và $x_2=\frac{-b$ $x_2=\frac{-b'-\sqrt{\Delta'}}{a}=\frac{-5-2}{1}=-7$

Vậy phương trình có tập nghiệm S = {-7; -3}

e, x2 - 2x - 8 = 0

(Học sinh tính được ∆ hoặc tính công thức nghiệm thu gọn ∆' và nhận thấy ∆' > 0 nên phương trình đã cho có hai nghiệm phân biệt)

Ta có: ∆' = b'2 – ac = (-1)2 - 1.(-8) = 1 + 8 = 9 > 0

Phương trình đã cho có hai nghiệm phân biệt:

$x_1=\frac{-b$ $x_1=\frac{-b'+\sqrt{\Delta'}}{a} =\frac{1+3}{1}=4$ và $x_2=\frac{-b$ $x_2=\frac{-b'-\sqrt{\Delta'}}{a}=\frac{1-3}{1}=-2$

Vậy tập nghiệm của phương trình là S = {-2; 4}

f, 4x2 - 5x + 1 = 0

(Học sinh tính được ∆ và nhận thấy ∆ > 0 nên phương trình đã cho có hai nghiệm phân biệt)

Ta có: ∆ = b2 – 4ac = (-5)2 - 4.4.1 = 25 - 16 = 9 > 0

Phương trình đã cho có hai nghiệm phân biệt $x_1=1$ và $x_2=\frac{1}{4}$ $x_2=\frac{1}{4}$

Vậy tập nghiệm của phương trình là $S=\left \{ \frac{1}{4};1 \right \}$ $S=\left \{ \frac{1}{4};1 \right \}$

g, x2 + 3x + 16 = 0

(Học sinh tính được ∆ và nhận thấy ∆ < 0 nên phương trình đã cho vô nghiệm)

Ta có: ∆ = b2 – 4ac = 32 - 4.1.16 = 9 - 64 = -55 < 0

Phương trình đã cho vô nghiệm

Vậy phương trình vô nghiệm.

h, $2x^2+2x+1=0$

(Học sinh tính được ∆ hoặc tính công thức nghiệm thu gọn ∆' và nhận thấy ∆' < 0 nên phương trình đã cho có vô nghiệm)

Ta có: $\Delta = {b$ $\Delta'>0$

$\Leftrightarrow -m^2+4m+9>0$ $\Leftrightarrow -m^2+4m+9>0$

$\Leftrightarrow 2-\sqrt{13} < m <2+ \sqrt{13}$ $\Leftrightarrow 2-\sqrt{13} < m <2+ \sqrt{13}$

Vậy với $2-\sqrt{13} < m <2+ \sqrt{13}$ $2-\sqrt{13} < m <2+ \sqrt{13}$ thì phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt.

8. Bài tập tự luyện

Bài 1: Chứng minh rằng phương trình sau có nghiệm với mọi a, b:

(a+1) x² – 2 (a + b)x + (b- 1) = 0

Bài 2: Cho phương trình x² – 2(m+1)x + m² + m +1 = 0

Tìm các giá trị của m để phương trình có nghiệm

Trong trường hợp phương trình có nghiệm là x1, x2 hãy tính theo m

Bài 3: Giả sử phương trình bậc hai x² + ax + b + 1 = 0 có hai nghiệm dương. Chứng minh rằng a² + b² là một hợp số.

Bài 4: Cho phương trình (2m – 1)x² – 2(m + 4 )x +5m + 2 = 0 (m #½)

Tìm giá trị của m để phương trình có nghiệm.

Khi phương trình có nghiệm x1, x2, hãy tính tổng S và tích P của hai nghiệm theo m.

Tìm hệ thức giữa S và P sao cho trong hệ thức này không có m.

Bài 5: Cho phương trình x² – 6x + m = 0. Tính giá trị của m, biết rằng phương trình có hai nghiệm x1, x2 thỏa mãn điều kiện x1 – x2 = 4.

Bài 6: Cho phương trình bậc hai: 2x² + (2m – 1)x +m – 1 =0

Chứng minh rằng phương trình luôn luôn có nghiệm với mọi m.

Xác định m để phương trình có nghiệm kép. Tìm nghiệm đó.

Xác định m để phương trình có hai nghiệm phân biệt x1, x2 thỏa mãn -1 < x1 < x2 < 1

Trong trường hợp phương trình có hai nghiệm phân biệt x1, x2, hãy lập một hệ thức giữa x1, x2 không có m

Bài 7: Cho f(x) = x² – 2(m +2)x+ 6m +1

Chứng minh rằng pt f(x) = 0 luôn nghiệm với mọi m.

Đặt x = t + 2; tình f(x) theo t. Từ đó tìm điều kiện của m để phương trình f(x) = 0 có hai nghiệm phân biệt lớn hơn 2.

Bài 8: Cho tam thức bậc hai f(x) = ax² + bx +c thỏa mãn điều kiện Ι f(x)Ι =< 1 với mọi x ∈ { -1; 1}. Tìm GTNN của biểu thức A= 4a² + 3b².

Bài 9: Cho phương trình (x²)² – 13 x² + m = 0. Tìm các giá trị của m để phương trình:

a. Có bốn nghiệm phân biệt.

b. Có ba nghiệm phân biệt.

c. Có hai nghiệm phân biệt.

d. Có một nghiệm

e. Vô nghiệm.

Bài 10;

Xác định a, b', c rồi dùng công thức nghiệm thu gọn giải các phương trình:

1. 4x2 + 4x + 1 = 0

2. 13852x2 -14x + 1 = 0

Từ khóa » định Lý Viet Delta Phẩy

Cách Tính Delta Và Delta Phẩy Phương Trình Bậc 2 Ôn Thi Vào Lớp 10 ...

Cách tính delta và delta phẩy phương trình bậc 2

1. Delta là gì?

2. Phương trình bậc hai một ẩn

3. Công thức nghiệm của phương trình bậc hai một ẩn

4. Hệ thức Viet

5. Tại sao phải tìm ∆?

6. Bảng tổng quát nghiệm của phương trình bậc 2

8. Bài tập tự luyện

Cách Tính Delta, Delta Phẩy: Công Thức & Bài Tập Vận Dụng

Delta Là Gì? Cách Tính Delta Và Delta Phẩy Trong Phương Trình Bậc Hai

Cách Tính Delta Và Delta Phẩy Phương Trình Bậc 2

Công Thức Tính Delta Và Delta Phẩy Phương Trình Bậc 2

Cách Tính Delta Và Delta Phẩy Phương Trình Bậc 2 - Thư Viện Đề Thi

Công Thức Tính Delta Và Delta Phẩy Phương Trình Bậc 2 - Bàn Thờ

Cách Tính Delta, Delta Phẩy: Công Thức ... - .vn

Công Thức Tính Delta Và Delta Phẩy Phương Trình Bậc 2 - Go Spring

Khi Nào Dùng định Lí Vi ét ,khi Nào Dùng Delta Và Delta Phẩy

Công Thức Tính Đen Ta - Cách Tính Delta Và Delta Phẩy Phương ...

Cách Tính Delta, Delta Phẩy: Công Thức & Bài Tập ứng Dụng

Công Thức Delta Phẩy Phương Trình Bậc 2

Khi Nào Dùng định Lí Vi ét ,khi Nào Dùng Delta Và Delta Phẩy

Liên Hệ