Cách Trình Bày Một Bài Giáo án điện Tử - Wiki Phununet

Giáo án điện tử là gì?. Giáo án điện tử là một sản phẩm của hoạt động thiết kế bài giảng được thể hiện bằng vật chất trước khi bài giảng được tiến hành.

CÁCH TRÌNH BÀY MỘT BÀI GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ

Năm 1984, Bob Gaskin, một nghiên cứu sinh về khoa học máytính tại đại học Berkeley (tiểu bang California), và các cộngsự của ông đã sáng tạo ra phần mềm PowerPoint

Tên ban đầu của phần mềm này là Presenter. Khi đăng kýthương hiệu, sản phẩm được đổi tên là PowerPoint như hiện nay.

Phiên bản đầu tiên bán ra trên thị trường là PowerPoint 1.0,vào tháng 4 năm 1987, dùng cho các máy MAC. Tất nhiên vào thời điểm đóPowerpoint khác phiên bản hiện nay rất xa. Nó chỉ cho phép tạo các trang vănbản và đồ họa dể in ra trên giấy phim (transparent film) và trình chiếu bằngcác máy chiếu Overhead.

Phiên bản PowerPoint đầu tiên cho Windows xuất hiện vào năm1990. Để sở hữu PowerPoint, Microsoft đãphải trả cho công ty Forethought của Bob Gaskin 14 triệu đô la. Theo ước tínhcủa Microsoft, trung bình mỗi ngày trên thế giới có ít nhất 30 triệu phiêntrình chiếu bằng PowerPoint, tức là mỗi giây có khoảng 347 phiên trình chiếu!

2. Vị trí củaPowerPoint trong quá trình dạy học với giáo án điện tử:

Có thể xem quá trình dạy học như một quá trình thông tin 2 chiều:· Kiến thức cần truyền thụ được chuyểngiao từ Giáo viên đến học sinh và thông tin phản hồi từ học sinh đến Giáo viên.Chú ý rằng kênh thông tin phản hồi không chỉ diễn ra sau tiết dạy mà nó có thể(và cần thiết) diễn ra thường xuyên ngay trong tiết dạy.

Trong dạy học trước đây, kiến thức cần truyềnthụ được Giáo viên chuyển giao cho học sinh thông qua các phương tiện truyềnthống như: đọc, nói, viết ,…Và thông tin phản hồi nhận được cũng nhờ phần lớnvào các phương tiện đó.

Trongdạy học với giáo án điện tử, kiến thức được lưu trữ trong tập tin củaPowerPoint và được chuyển giao cho học sinh dưới dạng hình ảnh, âm thanh,…trênmàn hình chiếu. Tuy nhiên , vì PowerPoint không được thiết kế để giao tiếp vớingười xem, nên tính tương tác với người xem hầu như không có. Do vậy để thiết lậpkênh thông tin phản hồi, trong dạy học dùng giáo án điện tử, phương tiện truyềnthống: nói, viết,..thật ra vẫn cần thiết.

3. Các kiểu giáo án điện tử dùng PowerPoint:Quan sát một số giáo án điện tử, chúng tôi thấy có thể tạm chia các giáo ánđiện tử thành 2 kiểu:

· Kiểu 1: Giáo viên chỉ sử dụngPowerPoint và thiết bị projector để thay thế bảng và phấn một cách đơn thuần.

· Kiểu 2: Khai thác tốt tính năngmultimedia của PowerPoint. Giáo án kiểu 2 không chỉ thay thế bảng phấn, mà cònthay thế rất sinh động giáo cụ trực quan, thí nghiệm, tài liệu minh họa,..

4 Những điều cần biết khi thiết kế giáo án điện tử

- Giáo án điện tử khó mang đến hiệu quả nếu GV không nhận thức được tính tiện ích vàkhông được trang bị kỹ năng ứng dụng. Muốn phát huy hiệu quả của phần mềm trongGAĐT, GV phải thật sự có ý thức học hỏi, năng lực sử dụng và khả năng khai thácInternet. Bên cạnh việc trang bị các máy móc hiện đại, GV phải được trang bị kỹnăng ứng dụng CNTT vào giảng dạy.

- Hiện nay, với những tiệních của Internet, nguồn tài nguyên và các kinh nghiệm soạn giảng về GAĐT rất nhiều; các thông tin liên quan và hỗ trợ cho các môn học trong nhà trường rấtphong phú... Tuy nhiên, để việc giảng dạy bằng GAĐT được phổ biến sâu rộng hơnthì còn rất nhiều việc phải làm.

- Để chuẩn bị cho một bài giảng bằng giáo án điện tử là chuyện không hề đơn giảnchút nào. Ngoài việc đòi hỏi GV có một kiến thức nhất định về tin học như sử dụngthành thạo phần mềm Power Point thì nó còn yêu cầu GV phải có khả năng vận dụnghợp lý giữa việc trình bày bài giảng một cách khoa học gắn với phương pháp sưphạm.

- Để có một bài dạy sinh động, hiệu quả với giáo án điện tử (GAĐT), GV cần tìm thôngtin trên mạng, thu thập thông tin và hình ảnh, sắp xếp theo ý đồ giảng của mìnhvà thể hiện ý tưởng đó qua phần mềm. Không chỉ môn xã hội mà cả môn tự nhiênnhư toán, lý, hóa cũng có thể giảng dạy bằng phần mềm. GV sẽ dễ dàng điều chỉnhGAĐT cho phù hợp với từng đối tượng, trao đổi với đồng nghiệp. Hình ảnh thầy côgiáo đến lớp dạy chỉ cần USB và máy tính xách tay (hoặc một máy tính cá nhân),chiếc đèn chiếu, màn hình... có thể nói thay rất nhiều về một ngôi trường trongthời đại thông tin.

- GAĐT không nên hiểu chỉ là chữ, hình ảnh đơn điệu của các slide trình chiếu mà là sựkết hợp âm thanh với hình ảnh, thậm chí là bộ phim có tích hợp âm thanh, khốihình động được mô phỏng 3 chiều. Phần mềm hiện nay cho phép GV tạo dựng, tích hợphình ảnh, âm thanh, tạo hình khối, làm giàu thêm hoặc cụ thể hóa các khái niệmtrừu tượng mà cách sử dụng bảng đen, phấn trắng không thể đáp ứng được. Tuynhiên, nhiều ý kiến cho rằng GAĐT chẳng qua chỉ thay bảng đen, phấn trắng, GVthậm chí sẽ lười hơn khi chỉ cần dùng vài slide sơ sài với một số hình ảnh đơnđiệu vào bài dạy và thầy chỉ việc đọc giáo án điện tử cho trò chép

- Thực chất Giáo án điệntử là Một bài giảng sử dụng các phương tiện điện tử để hỗ trợ :

- Máy vi tính . máy chiếu, màn hình ..v..v..v

- Bài soạn trên Powerpoint

- Phần mềm biểu diễn hỗtrợ

- Các video clip lien quanđến bài học .

- Cách trình chiếu. Một trong những nguyên tắc của trình chiếuPowerPoint là “8 x 8”. Có nghĩa là một khi sử dụng phương pháp trình chiếu khithuyết giảng (trong điều kiện kích cỡ màn hình phổ thông như hiện nay là 2m x2m) thì số lượng người tối đa không quá 64 người (8x8); màn hình không quá 8dòng chữ, mỗi dòng không quá 8 từ.

- Khi sử dụng GAĐT trong giảng dạy học cần lưu ý mấy điểm sau:

Thứ nhất, những ưu điểm củaviệc sử dụng GAĐT trong giảng dạy văn học nói chung hiện nay là rất rõ ràngkhông ai có thể phủ nhận. Sử dụng GAĐT trong giảng dạy học là một việc làm thểhiện tinh thần học hỏi, cầu tiến của những người dạy phù hợp với xu thế pháttriển của thời đại. Thứ hai, cần phải nhận thứcrằng GAĐT chỉ là một phương tiện hỗ trợ quá trình dạy học chứ GAĐT khôngphải là “một phương pháp mới” trong dạy học. Nếu không nhận thức đúng đắn vấnđề này chắc chắn việc sử dụng GAĐT không những không phát huy những ưu điểm củanó mà có khi không tạo ra một bước đột phá gì về mặt phương pháp dạy họctheo yêu cầu đổi mới.

Thứ ba, phải thấy được tínhđặc thù của bộ môn, từng bài giảng, từng tiết dạy… để từ đó điều chỉnh việc sửdụng GAĐT trong dạy học một cách “đúng nơi, đúng chỗ, đúng liều lượng”.

Thế hệ học sinh ngàynay, ngay từ khi chào đời, có vẻ như đã quen với việc tiếp nhận thông tin dướidạng hình ảnh, âm thanh (nói theo ngôn ngữ hiện nay là “thông tin dạngmultimedia”) nhiều hơn các thế hệ trước. Do đó, việc dạy học bằng giáo án điệntử, dù là cho bộ môn khoa học tự nhiên hay xã hội, nếu khai thác đúng thế mạnhcủa PowerPoint, chọn bài dạy thích hợp với kiểu dạy học này, sẽ giúp học sinhtiếp thu bài học tốt hơn nhiều.

Chúng ta phải dùng GA ĐTnhư “cây đũa thần” phục vụ đắc lực cho các phương pháp giảng dạy khác (diễn giảng,gợi mở, thảo luận nêu vấn đề, thảo luận nhóm, thí nghiệm trình bày, thí nghiệmnghiêm cứu, …) nhằm thực hiện tốt mục tiêu của việc dạy và học.

Năm bước của quy trình để soạn giáo án điện tử

Để thiết kế một giáo án điện tử, chúng ta theo một quy trình như sau: 1) Xác định mục đích, yêu cầu của bài giảng: Đọc kỹ giáo trình, kết hợp với các tài liệu liên quan để tìm hiểu nội dung của mỗi mục trong bài và cái đích cần đạt tới của mỗi mục. Trên cơ sở đó, giảng viên xác định cái đích cần đạt tới của bài về cả 3 mặt kiến thức, kỹ năng và tình cảm- thái độ (mục đích trên là khi giảng xong, học viên thu nhận được cái gì). Từ những mục đích trên, giảng viên có thể định ra các yêu cầu trong quá trình giảng dạy của mình để đạt cái đích đã đề ra ở trên (giảng như thế nào). 2) Lựa chọn những kiến thức cơ bản, trọng tâm, có tính khái quát và chắt lọc cao để sắp xếp chúng vào các slide: Đây là bước quan trọng thể hiện toàn bộ nội dung của bài giảng. Các nội dung đưa vào các slide phải thật sự chắt lọc từ những kiến thức cơ bản của từng chương, mục, tiết, đoạn. Dung lượng thông tin chứa đựng trong một slide là không nhiều (thường khoảng 3-4 dòng) cho nên đòi hỏi giảng viên phải có tư duy tổng hợp, khái quát để có thể chọn lựa, chắt lọc kiến thức cơ bản nhất đưa vào các slide. Bước này, giảng viên làm tốt thì giáo án điện tử sẽ bảo đảm kiến thức truyền thụ. 3) Thu thập nguồn tài liệu liên quan đến nội dung, xây dựng kho tư liệu: Ngoài việc sưu tầm các tài liệu để bổ sung, mở rộng kiến thức từ sách báo, tài liệu tham khảo có liên quan; điều quan trọng và cần thiết là phải xây dựng kho tư liệu. Đây là điều kiện cần thiết để khai thác có hiệu quả chương trình phần mềm PowerPoint, kho tư liệu càng phong phú thì khả năng khai thác càng cao, càng đa dạng. Các nguồn để giảng viên có thể thu thập xây dựng kho tư liệu: - Các thông tin trên Internet: Đây thực sự là kho thông tin khổng lồ, chúng ta có thể tìm kiếm thông tin theo chủ đề. Bằng công cụ tìm kiếm ta vào các Website có liên quan đến chủ đề cần tìm. Sau khi tìm kiếm được thông tin trên mạng Internet, ta chỉ cần download vào kho tư liệu để làm tài liệu tham khảo. - Các thông tin trên các CD-ROM, VCD: Hiện nay các thông tin trên CD-ROM và VCD hết sức phong phú, có thể lựa chọn những thông tin cần thiết phục vụ nội dung của bài giảng để nhập vào kho tư liệu. - Ngoài ra, các tranh ảnh, thông tin trên sách báo liên quan dến nội dung bài giảng hết sức phong phú có thể là nguồn tư liệu quan trọng để chúng ta bổ sung vào kho tư liệu. 4) Xây dựng kịch bản cho bài giảng của giáo án điện tử: Đây là khâu quan trọng trong việc thiết kế bài giảng. Kịch bản xây dựng phải bảo đảm các nguyên tắc sư phạm, nội dung kiến thức cơ bản của bài giảng, đáp ứng mục đích, yêu cầu đã đặt ra. Điều rất quan trọng mà giảng viên phải hết sức lưu tâm là khi xây dựng kịch bản cho giáo án điện tử phải căn cứ vào giáo án “nền” ( giáo án “nền” là giáo án dùng cho các bài giảng theo phương pháp truyền thống- chưa khai thác, sử dụng PowerPoint trong giảng dạy). Trên cơ sở đó để tìm tòi, phát hiện, khai thác thế mạnh của PowerPoint nhằm tăng cường tính tích cực hoá quá trình nhận thức trong hoạt động học tập của học viên. Kịch bản xây dựng còn phụ thuộc vào các sản phẩm có được trong kho tư liệu. Giảng viên cần phải biết lựa chọn phù hợp để xây dựng kịch bản có chất lượng 5) Lựa chọn ngôn ngữ, các phần mềm trình diễn để xây dựng giáo án điện tử: Sau khi đã có kho tư liệu, các kiến thức cơ bản được lựa chọn, giảng viên cần lựa chọn ngôn ngữ và các phần mềm trình diễn để tiến hành xây dựng giáo án điện tử. Tuỳ theo nội dung cụ thể mà thông tin trên mỗi slide có thể là văn bản, đồ hoạ, tranh ảnh, âm thanh, vidio clip. Văn bản cần trình bày ngắn gọn, cô động, chủ yếu là các tiêu đề và dàn ý cơ bản. Nên dùng một loại font chữ phổ biến, đơn giản; màu chữ được dùng thống nhất (thống nhất tuỳ theo mục đích sử dụng khác nhau của văn bản: câu hỏi gợi mở, dẫn dắt, giảng giải, ghi nhớ, câu trả lời). Khi trình bày nên sử dụng sơ đồ khối để học viên thấy ngay được cấu trúc logic của những nội dung cần trình bày. Đối với mỗi bài giảng nên dùng khung, màu nền thống nhất cho các slide, Hạn chế sử dụng các màu quá chói hoặc quá tương phản nhau. Mặt khác cũng không nên quá lạm dụng phần mềm trình diễn theo kiểu “bay nhảy” nhằm thu hút sự tò mò không cần thiết cho người học, làm phân tán sự chú ý của học viên. Điều quan trọng khi sử dụng phần mềm trình diễn là chú ý làm nổi bật nội dung trọng tâm, khai thác triệt để các ý tưởng tiềm ẩn bên trong các đối tượng trình diễn thông qua việc nêu vấn đề, hướng dẫn, tổ chức hoạt động nhận thức nhằm phát triển tư duy của người học. Cuối cùng là thực hiện các liên kết giữa các slide một cách hợp lý, logic. Đây chính là công việc quan trọng tạo ra các ưu điểm của giáo án điện tử do đó chúng ta cần khai thác tối đa khả năng liên kết, nhờ khả năng liên kết này mà bài giảng được tổ chức một cách linh hoạt giúp học viên nắm bắt được kiến thức bài học. Trong Microsoft Office, PowerPoint là một trong những chương trình trình diễn cho phép thực hiện hầu hết các yêu cầu trong giảng dạy theo phương pháp hiện đại; là một chương trình có nhiều tiện ích đối với việc thiết kế, trình bày bài giảng với nhiều tính năng đa dạng và phong phú. Để thiết kế một giáo án điện tử theo chương trình PowerPoint đảm bảo các yêu cầu đúng về nội dung và đẹp về hình thức, giảng viên nên quan tâm đến năm bước của quy trình đã nêu trên. Kỹ năng soạn giáo án và viết mục tiêu cho bài học