Cái Nồi Ngồi Trên Cái Rế | Ca Dao Mẹ

  • Cái nồi ngồi trên cái rế

    Cái nồi ngồi trên cái rế Hỏi bạn rày để chế cho ai Để chế cho ai xẻ hai mình nửa Để chế người tình thổi lửa đốt đi

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Thẻ:
      • bài chòi
      • tang chế
      • cái rế
    • Người đăng: Phan An
    • 5 November,2013
  • Bình luận
Cùng thể loại:
  • Bạc với vàng còn đen còn đỏ

    Bạc với vàng còn đen còn đỏ, Đôi đứa mình còn nhỏ thương nhiều, Vừa nghe em là anh muốn như anh Kim Trọng thương chị Thúy Kiều thuở xưa

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Thẻ:
      • truyện Kiều
    • Người đăng: Phan An
    • 28 October,2025
  • Vườn em đã có choẻn cau

    Vườn em đã có choẻn cau Nhà anh có chiếc cơi son đợi chờ Anh về thưa mẹ với thầy Anh sang làm rể tết nầy là xong

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Người đăng: Nguiễn Sơn
    • 5 January,2023
  • Ới o nho nhỏ bức cỏ hái dâu

    Ới o nho nhỏ bức cỏ hái dâu Bước qua năm nữa tôi bưng trầu cưới o

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Người đăng: Nguiễn Sơn
    • 29 August,2022
  • Chưa chồng thì liệu đi nghe

    Chưa chồng thì liệu đi nghe Để bác mẹ liệu thì huê em tàn Có thì liệu lấy mới ngoan Để bác mẹ liệu thế gian đã đành

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Người đăng: Phan An
    • 14 April,2022
  • Trông chờ đèn tắt bếp vùi

    Trông chờ đèn tắt bếp vùi Để anh sẽ nói vài lời vân vi

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Người đăng: Phan An
    • 14 April,2022
  • Thương ai thương mãi thế ni

    Thương ai thương mãi thế ni Có đò chống quách đò đi cho rồi

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Người đăng: Phan An
    • 13 April,2022
  • Anh về cho em về theo

    Anh về cho em về theo Bác mẹ có đánh ta leo lên giàn

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Người đăng: Phan An
    • 13 April,2022
  • Thường khi đi nhớ về thương

    Thường khi đi nhớ về thương Ước chi em được tựa tường ví anh

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Người đăng: Phan An
    • 10 April,2022
  • Con chim quỳnh nhung ăn trái quỳnh châu

    Con chim quỳnh nhung ăn trái quỳnh châu Chàng đà phụ thiếp thiếp đâu phụ chàng Không tới lui thì ra chỗ từ nan Tới lui thì sợ miệng thế gian chê cười Nguyện cùng nhau đất chín trời mười Trăm năm không bỏ nghĩa người bạn ơi!

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Thẻ:
      • chung thủy
    • Người đăng: Phan An
    • 10 April,2022
  • Ba năm thẻ cắm, nêu trồng

    Ba năm thẻ cắm, nêu trồng Nếu anh có vợ, đền chồng cho em

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Người đăng: Phan An
    • 9 April,2022
Có cùng từ khóa:
  • Mời chư vị giai nhân tài tử

    Mời chư vị giai nhân tài tử Tới đây nghe tôi thử pháo tre Của bán ra không phải nói khoe Thời thực vật sắm vừa túc dụng Có pháo nhiều đốt cũng vui tình Từ cựu thời bộc trước nhi thinh Có pháo mới văn minh xuân nhựt Dưới con cháu cũng vui cũng ức Trên ông bà khỏi bực khỏi phiền Nếu như mà cứ giữ tiếc tiền Lấy gì đặng minh niên hỉ hạ Coi như lễ Tết Tây trong dã Lại có ngày kỷ niệm ngoài kinh Pháo Điện Quang đốt tựa lôi đình Phí của nọ vui tình không tiếc Vậy nên mời… biết phải thiệt vui hung Luật vui xuân ai cũng nên dùng Có pháo mới đùng đùng là thú Cùng mấy người no đủ tiêu xoay Đều xúm lại hàng này Mua pháo nầy về đốt Vốn tôi không nói tốt Hay thiệt tình có một mình tôi Nhiều người bán xảo làm mồi Đốt đây khá về rồi dại dở Có kẻ làm kêu cũng đỡ Vấn nhiều tay tôi sợ không đều Của bán ra là biết bao nhiêu Một mình vấn nên kêu đều đặn Mười như chục tiếng kêu đúng đắn Đốt cả trăm cũng chẳng điếc câm Tiếng nổ lên chuyển động sơn lâm Như đại bác vang gầm trời đất Hễ đốt thì xác tan bay mất Không khi nào gió phất ngún hừng Của tôi làm, tôi đã biết chừng Xin quý chức mua đừng có ngại Để đốt thử vài trái Nghe có phải hay không Đang buổi chợ mua đông Tôi cũng trông bán đắt Giá pháo nầy mỗi chục mỗi cắc Xin bà con mua hắt tôi về Pháo tôi đây thiệt hết ngõ chê Bằng có ngại đứng xê ra cho tôi thử đốt: đùng, đùng…

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Khác
    • Thẻ:
      • Tuy Phước
      • Quy Nhơn
      • bài chòi
      • đốt pháo
      • Bình Định
      • chợ Gò
    • Người đăng: Nguiễn Sơn
    • 22 August,2022
  • Tay cầm sào chống lái

    Tay cầm sào chống lái Mắt liếc bãi lều tranh Ở đây đưa rước bộ hành Thuyền nan một chiếc tử sanh trọn bề Trải qua bãi hạc, gành nghê Tứ mùa chèo chống đôi bề sóng xao Thú vui ngang dọc một sào Ngồi trong tịnh viện kẻ gào người kêu Tiếng ai văng vẳng kêu đò Mau mau nhổ nọc chèo qua rước người

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Khác
    • Thẻ:
      • bài chòi
    • Người đăng: Phan An
    • 18 October,2015
  • Bớ chị em ơi! Đi chợ

    Bớ chị em ơi! Đi chợ Chợ nào bằng chợ Gò Chàm Tôm tươi cá trụng thịt bò thịt heo Còn thêm bánh đúc bánh xèo Bánh khô bánh nổ bánh bèo liên u Những con cá chép cá thu Cá ngừ cá nục cá chù thiệt ngon Ngó ra ngoài chợ Nẫu bán thịt phay Nem tươi chả lụa Rượu trà no say Ngó ra ngoài chợ Nẫu bán trạnh cày Roi mây, lưỡi cuốc Nẫu bày nghinh ngang Ngó ra ngoài chợ Nẫu bán sàn sàn Khoai lang, bắp đỗ Ðục, chàng, kéo, dao Xem ra chẳng sót hàng nào Quảng Nam, Quảng Ngãi cũng vào đây mua

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Quê hương đất nước
    • Thẻ:
      • sản vật
      • Bình Định
      • chợ búa
      • bài chòi
      • Chợ Gò Chàm
    • Người đăng: Phan An
    • 18 October,2015
  • Vè bài chòi

    Bài chòi bài tới là ba mươi lá Dang tay xớn xá là cái gã Ông Ầm Hay đi sụp hầm, là anh Tứ Cẳng Một dề trăng trắng, là chị Bạch Huê Ăn cận nằm kề, là anh Chín Gối Ba chìm bảy nổi, là chị Sáu Ghe Lập bạn lập bè, là anh Năm Dụm Hay đùm hay túm, Tứ Xách đã quen Quần áo lèng teng, Nhì Nghèo cực khổ Hay bươi hay mổ, là chị Ba Gà Có ngạnh có ngà, là anh Tứ Tượng Phủ màn treo trướng, là chị Tám Dừng Ướt áo ướt quần, là anh Ngũ Trợt Rung cây không rớt, Tứ Móc thiệt hay Con mắt nhắm ngay, Tam Quăng thiệt giỏi

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Quê hương đất nước
      • Khác
    • Thẻ:
      • bài chòi
    • Người đăng: Phan An
    • 17 October,2015
  • Em nghe anh tỏ lời này

    Em nghe anh tỏ lời này Em đòi để bỏ chuyện rày sao nên Tào khang nghĩa ở cho bền Liễu mai hòa hợp, đôi bên thuận hòa

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Thẻ:
      • bài chòi
    • Người đăng: Phan An
    • 14 October,2015
  • Đôi ta như đũa trong so

    Đôi ta như đũa trong so Không chọn mà gặp, không đo mà đều Đôi ta đã quyết thì liều Tỉ như con trẻ thả diều đứt dây

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Tình yêu đôi lứa
    • Thẻ:
      • bài chòi
    • Người đăng: Phan An
    • 14 October,2015
  • Anh say chi say hủy say hoài

    Anh say chi say hủy say hoài Đã say quá chén còn nài uống thêm Say sưa đôi mắt lim dim Đường đi trơn trợt còn tìm thấy ai

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Trào phúng, phê phán đả kích
    • Thẻ:
      • rượu
      • bài chòi
    • Người đăng: Phan An
    • 14 October,2015
  • Phải chăng là gái lạc nòi

    Phải chăng là gái lạc nòi Theo đánh bài chòi chẳng kể mẹ cha

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Trào phúng, phê phán đả kích
    • Thẻ:
      • bài chòi
    • Người đăng: Phan An
    • 13 October,2015
  • Con vợ tui tốt tợ tiên sa

    Con vợ tui tốt tợ tiên sa Coi trong thiên hạ ai mà dám beng Lưng khòm rồi lại da đen Còn hai con mắt tợ khoen trống chầu Giò cao đít lớn to đầu Lại thêm cái mặt cô sầu bắt ghê Việc làm trăm việc tui chê Chỉ thương có chút cái bạch huê nó tròn

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Trào phúng, phê phán đả kích
    • Thẻ:
      • bài chòi
    • Người đăng: Phan An
    • 13 October,2015
  • Đá mèo khoèo rế

    Đá mèo khoèo rế

    Dị bản
    • Đá mèo quèo chó

    Thông tin thêm
    • Chủ đề:
      • Trào phúng, phê phán đả kích
    • Thẻ:
      • con mèo
      • con chó
      • cái rế
    • Người đăng: Phan An
    • 16 August,2015
Chú thích
  1. Rế Vật dụng làm bếp, thường đan bằng tre nứa, hình tròn, để đỡ nồi chảo cho khỏi bỏng và dơ tay.

    Đan rế

    Đan rế

  2. Rày Nay, bây giờ (phương ngữ).
  3. Để chế Để tang. Theo phong tục, khi một người qua đời thì những người thân phải để tang để tưởng nhớ, tùy theo quan hệ xa gần mà thời hạn để tang khác nhau.
  4. Khi hát bài chòi, bài này được dùng để báo con Lục Rế.
  5. Kim Trọng Một nhân vật trong tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du. Kim Trọng là một thư sinh hào hoa phong nhã, bạn học của Vương Quan (em ruột Thúy Kiều). Kiều và Kim Trọng gặp và đem lòng yêu nhau. Khi phải bán mình chuộc cha, Kiều nhờ em là Thúy Vân thay mình gá nghĩa cùng Kim Trọng. Sau mười lăm năm lưu lạc, hai người lại đoàn viên.
  6. Thúy Kiều Nhân vật chính trong tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du. Thúy Kiều là một người con gái tài sắc vẹn toàn, vì bán mình chuộc cha mà phải trải qua mười lăm năm lưu lạc, gặp nhiều đắng cay khổ sở, "thanh lâu hai lượt thanh y hai lần," cuối cùng mới được đoàn viên cùng người tình là Kim Trọng.
  7. O Cô, cô gái, thím (phương ngữ miền Trung). Trong gia đình, o cũng dùng để chỉ em gái của chồng.
  8. Bác mẹ Cha mẹ (từ cổ).
  9. Huê Hoa (phương ngữ Trung và Nam Bộ). Gọi như thế do kiêng húy tên của bà Hồ Thị Hoa, chính phi của hoàng tử Đảm (về sau là vua Minh Mạng).
  10. Vân vi Đầu đuôi câu chuyện, đầu đuôi sự tình (từ cũ).
  11. Ni Này, nay (phương ngữ miền Trung).
  12. Ví Với. Từ này ở Trung và Nam Bộ phát âm thành dí.
  13. Cắm thẻ ruộng Cắm thẻ để nhận và xác định chủ quyền của một mảnh ruộng.
  14. Cắm nêu ruộng Cắm cây nêu để báo cho mọi người biết là ruộng đang bị tranh chấp hay bị thiếu thuế, không ai được mua lúa, gặt hái.
  15. Tài tử giai nhân Người con trai có tài, người con gái có sắc. Chỉ những người tài sắc nói chung.

    Dập dìu tài tử giai nhân Ngựa xe như nước, áo quần như nêm (Truyện Kiều)

  16. Thực vật Đồ ăn uống, đồ dùng sinh hoạt nói chung.
  17. Túc dụng Đủ dùng (từ Hán Việt).
  18. Cựu thời Thời trước, thời xưa (từ Hán Việt).
  19. Bộc Phơi bày, bộc bạch (từ Hán Việt).
  20. Nhi thinh Chú thích này đang để ngỏ. Nếu bạn có thông tin về Nhi thinh, hãy đóng góp cho chúng tôi.
  21. Xuân nhựt Xuân nhật, ngày xuân (từ Hán Việt).
  22. Ức Ham, muốn (từ cũ).
  23. Minh niên Năm nay (từ Hán Việt).
  24. Hỉ hạ Vui mừng, chung vui. Như hỉ hả, hể hả.
  25. Dã Chốn quê mùa. Ở đây ý chỉ Bình Định.
  26. Huế Một địa danh ở miền Trung, nay là thành phố thủ phủ của tỉnh Thừa Thiên-Huế. Là kinh đô của Việt Nam dưới triều đại phong kiến nhà Nguyễn (1802 - 1945), Huế còn được gọi là đất Thần Kinh (ghép từ hai chữ kinh đô và thần bí) hoặc cố đô. Huế là một vùng đất thơ mộng, được đưa vào rất nhiều thơ văn, ca dao dân ca và các loại hình văn học nghệ thuật khác, đồng thời cũng là mảnh đất giàu truyền thống văn hóa với nón Bài Thơ, nhã nhạc cung đình, ca Huế, các đền chùa, lăng tẩm, các món ẩm thực đặc sắc...

    Địa danh "Huế" được cho là bắt nguồn từ chữ "Hóa" trong Thuận Hóa, tên cũ của vùng đất bao gồm Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế.

    Cầu Tràng Tiền bắc ngang qua sông Hương, một biểu tượng của Huế

    Cầu Tràng Tiền bắc ngang qua sông Hương, một biểu tượng của Huế

    Thành Nội, Huế

    Thành Nội

  27. Điện Quang Tên một hiệu pháo nổi tiếng ngày trước. Pháo Điện Quang tuy nhỏ nhưng nổ rất giòn giã, không có viên lép, xác pháo đều.

    Pháo Điện Quang

    Pháo Điện Quang

  28. Lôi đình Sấm sét (từ Hán Việt).
  29. Hung Dữ, quá (phương ngữ Trung và Nam Bộ).
  30. Tiêu xoay Chú thích này đang để ngỏ. Nếu bạn có thông tin về Tiêu xoay, hãy đóng góp cho chúng tôi.
  31. Ngún hừng Ngún (thường nói về lửa) là cháy ngầm; hừng là cháy phừng lên, dấy lên. Ngún hứng là chập chờn không đều lửa.
  32. Hắt Dứt khoát (phương ngữ Trung Bộ).
  33. Đây là lời các gian hàng bán pháo Tết rao bằng cách hát theo điệu bài chòi, thường thấy ngày xưa ở chợ Gò (Tuy Phước, Bình Định). Chợ Gò ngày ấy mỗi dịp Tết lại bán pháo rất nhiều, nên còn gọi là chợ Pháo. Bài này do thi sĩ Sinh Hòa cung cấp, dẫn bởi Trần Đình Thái trong sách Ai có về Qui Nhơn (1973).
  34. Bộ hành Người đi đường (từ Hán Việt). Cũng gọi là khách bộ hành.
  35. Bãi hạc, gành nghê Bãi chim hạc, gành con nghê, hai hình ảnh thường thấy trong hát bả trạo và các loại hình nghệ thuật dân gian khác ở các vùng duyên hải Trung Bộ, tượng trưng cho hành trình đi biển của ngư dân.
  36. Tịnh viện Tu viện theo phương pháp tịnh độ của Phật giáo.
  37. Khi hát bài chòi, bài này được dùng để báo con Nhứt Nọc.
  38. Chợ Gò Chàm Tên một phiên chợ ở Bình Định. Trước đây chợ ở cách thị trấn Bình Định khoảng hai cây số về phía Bắc. Vùng này có tên là xứ Lam Kiều vì trồng nhiều cây chàm để nhuộm vải, vì vậy chợ có tên chữ là Lam Kiều thị. Đúng ra phải gọi là chợ Cầu Chàm, nhưng dân chúng lại quen gọi là chợ Gò Chàm. Bởi đó, có người còn cho rằng chợ được lập trên vùng đất gò có nhiều mồ mả người Chàm. Năm 1940, chợ Gò Chàm dời vào khu đất phía đông bắc bên ngoài thành Bình Ðịnh, sát với khu phố của thị trấn và đổi tên là chợ Bình Ðịnh, hay chợ Thành, nhưng dân chúng vẫn quen gọi tên cũ. Chợ mới vẫn giữ vai trò lớn nhất tỉnh, nhóm chợ mỗi ngày và mỗi tháng có sáu phiên vào các ngày mồng 3, 8, 13, 18, 23, 28. Ngoài ra, xưa nay vẫn giữ lệ phiên chợ 23, 28 tháng chạp âm lịch nhóm suốt ngày đêm và đông hơn các phiên chợ khác trong năm.

    Chợ Bình Định ngày nay

    Chợ Bình Định ngày nay

  39. Bánh đúc Bánh nấu bằng bột gạo tẻ hoặc bột ngô quấy với nước vôi trong, khi chín đổ ra cho đông thành tảng, thường được ăn kèm với mắm tôm. Bánh đúc là món quà quen thuộc của làng quê.

    Bánh đúc Hà Nội

    Bánh đúc Hà Nội

  40. Bánh xèo Một loại bánh làm bằng bột, bên trong có nhân là tôm, thịt, giá, đúc hình tròn. Tùy theo mỗi vùng mà cách chế biến và thưởng thức bánh xèo có khác nhau. Ở Huế, món ăn này thường được gọi là bánh khoái và thường kèm với thịt nướng, nước chấm là nước lèo gồm tương, gan, đậu phộng. Ở miền Nam, bánh có cho thêm trứng, chấm nước mắm chua ngọt. Ở miền Bắc, nhân bánh xèo còn có thêm củ đậu thái mỏng hoặc khoai môn thái sợi. Các loại rau ăn kèm với bánh xèo rất đa dạng gồm rau diếp, cải xanh, diếp cá, tía tô, rau húng, lá quế, lá cơm nguội non...

    Bánh xèo

    Bánh xèo

  41. Bánh khô Còn gọi là bánh khô mè, hoặc bánh khô khổ, là một loại bánh miền Trung, làm từ bột gạo nếp, đường và mè.

    Bánh khô mè Cẩm Lệ - Quảng Nam

    Bánh khô mè Cẩm Lệ - Quảng Nam

  42. Bánh nổ Một loại bánh đặc sản của miền Trung. Bánh làm bằng gạo nếp rang cho nổ bung ra (nên có tên là bánh nổ), trộn với nước đường nấu sôi và gừng giã nhỏ, cho vào khuôn hình chữ nhật. Bánh ăn có vị ngọt của đường, bùi của nếp và cay của gừng.

    Bánh nổ

    Bánh nổ

  43. Bánh bèo Một món bánh rất phổ biến ở miền Trung và miền Nam. Bánh làm từ bột gạo, có nhân phía trên mặt bánh làm bằng tôm xay nhuyễn. Nước chấm bánh bèo làm từ nước mắm, và thường đổ trực tiếp vào bánh chứ không cần chấm. Thành phần phụ của bánh bèo thường là mỡ hành, đậu phộng rang giã nhỏ. Tuỳ theo địa phương, có những cách thêm bớt khác nhau cho món bánh này, ví dụ ở Sài Gòn thường bỏ đậu xanh, đồ chua, lại cho ăn kèm bánh đúc, bánh ít, bánh bột lọc...

    Bánh bèo

    Bánh bèo

  44. Cá chép Tên Hán Việt là lí ngư, một loại cá nước ngọt rất phổ biến ở nước ta. Ngoài giá trị thực phẩm, cá chép còn được nhắc đến trong sự tích "cá chép vượt vũ môn hóa rồng" của văn hóa dân gian, đồng thời tượng trưng cho sức khỏe, tài lộc, công danh.

    Ở một số địa phương miền Trung, cá chép còn gọi là cá gáy.

    Cá chép

    Cá chép

  45. Cá thu Loại cá biển, thân dài, thon, không có hoặc có rất ít vảy. Từ cá thu chế biến ra được nhiều món ăn ngon.

    Cá thu

    Cá thu

  46. Cá ngừ Một loài cá biển đặc biệt thơm ngon, mắt rất bổ, được chế biến thành nhiều loại món ăn ngon và hiện nay là nguồn hàng xuất khẩu có giá trị. Nghề câu cá ngừ đại dương tại Việt Nam ra đời năm 1994, nhờ công sức phát hiện ra phương pháp câu của ngư dân Phú Yên. Sau đó nghề này dần lan rộng, trở thành thế mạnh của ngư dân duyên hải Nam Trung Bộ như Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa...

    Cá ngừ

    Cá ngừ

  47. Cá nục Một loại cá biển, có rất nhiều ở các vùng biển miền Trung. Cá nục được dùng làm nguyên liệu chính cho nhiều món ăn ngon như cá nục sốt cà, cá nục kho, cá nục hấp cuốn bánh tráng...

    Cá nục

    Cá nục

  48. Cá ngừ chù Gọi tắt là cá chù, một loại cá thuộc họ cá ngừ, có nhiều ở các vùng biển miền Trung. Tại đây cá ngừ chù được xem là “cá nhà nghèo,” món quen thuộc trong giỏ đi chợ của các bà nội trợ. Những món ăn từ cá ngừ chù có cà ngừ kho dưa gang, cá ngừ rim cà chua, cá ngừ hấp...

    Cá ngừ chù

    Cá ngừ chù

  49. Ngó Nhìn, trông (phương ngữ Trung và Nam Bộ).
  50. Nậu Nghĩa gốc là một nhóm nhỏ cùng làm một nghề (nên có từ "đầu nậu" nghĩa là người đứng đầu). 

Ví dụ: “Nậu nguồn” chỉ nhóm người khai thác rừng, “Nậu nại” chỉ nhóm người làm muối, “Nậu rổi” chỉ nhóm người bán cá, “Nậu rớ” chỉ nhóm người đánh cá bằng rớ vùng nước lợ, “Nậu cấy” chỉ nhóm người đi cấy mướn, “Nậu vựa” chỉ nhóm người làm mắm... Từ chữ “Nậu” ban đầu, phương ngữ Phú Yên-Bình Định tỉnh lược đại từ danh xưng ngôi thứ ba (cả số ít và số nhiều) bằng cách thay từ gốc thanh hỏi. Ví dụ: Ông ấy, bà ấy được thay bằng: “ổng,” “bả.” Anh ấy, chị ấy được thay bằng: “ảnh,” “chỉ.” 

Và thế là “Nậu” được thay bằng “Nẩu” hoặc "Nẫu" do đặc điểm không phân biệt dấu hỏi/ngã khi phát âm của người miền Trung. 

Người dân ở những vùng này cũng gọi quê mình là "Xứ Nẫu."
  51. Trạnh cày Cũng gọi là diệp cày, bộ phận thường bằng sắt hoặc gang, lắp tiếp trên lưỡi cày, có tác dụng nâng, tách và lật đất cày.
  52. Dùi đục Còn gọi là đục, dụng cụ gồm một thanh thép có chuôi cầm, đầu có lưỡi sắc, dùng để tạo những chỗ lõm hoặc những lỗ trên các vật rắn như gỗ, đá, kim loại.

    Sử dụng dùi đục

    Sử dụng dùi đục

  53. Chàng Dụng cụ của thợ mộc gồm một lưỡi thép dẹp hình tam giác tra vào cán, dùng để vạt gỗ (đẽo xiên).

    Dùng chàng

    Dùng chàng

  54. Quảng Nam Tên một tỉnh ở vùng duyên hải Nam Trung Bộ, trước đây bao gồm cả thành phố Đà Nẵng, gọi chung là tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng. Quảng Nam có nghĩa là "mở rộng về phương Nam." Tỉnh Quảng Nam giàu truyền thống, độc đáo về bản sắc văn hóa với những danh tích như thánh địa Mỹ Sơn, phố cổ Hội An...

    Vẻ đẹp Hội An

    Vẻ đẹp Hội An

  55. Quảng Ngãi Địa danh nay là một tỉnh nằm ở duyên hải Nam Trung Bộ, nằm hai bên bờ sông Trà Khúc, được mệnh danh là vùng đất Núi Ấn Sông Trà. Quảng Ngãi là mảnh đất có bề dày lịch sử về văn hóa Sa Huỳnh và văn hóa Chăm Pa, đặc biệt là hệ thống thành lũy Chàm. Tại đây cũng nổi tiếng cả nước với đặc sản đường mía (đường phèn, đường phổi, mạch nha...) và tỏi ở Lý Sơn.

    Núi Ấn

    Núi Ấn sông Trà

  56. Bài chòi Một loại hình trò chơi dân gian và nghệ thuật độc đáo ở miền Trung, được tổ chức hằng năm vào dịp Tết Nguyên đán. Người ta dựng 9-11 chòi trên một bãi đất trống. Bộ bài để đánh bài chòi gồm 33 lá, với những cái tên nôm na như: Nhứt Nọc, Nhì Nghèo, Ông Ầm, Sáu Ghe, Bảy Liễu... vẽ trên giấy, dán vào thẻ tre. Vào cuộc chơi, anh hiệu (tức người hô thai) xóc ống bài, rút ra một con và xướng tên con bài lên. Để gây thêm sự hồi hộp và bắt người chơi phải suy đoán, anh hiệu hô lên một câu thai hoặc một câu ca dao có tên con bài. Chòi nào trúng tên con bài thì gõ mõ để anh hiệu mang con bài đến. Trúng ba con bài là chòi đó “tới.”

    Một buổi hát bài chòi

    Một buổi hát bài chòi

    Xem hát bài chòi ở Hội An.

  57. Bài tới Một trò chơi bài rất phổ biến ở miền Trung ngày trước. Bộ bài 60 con chia làm ba pho, được chia cho hai phe, mỗi phe ba người, mỗi người lấy sáu con bài, xây bài trên tay. Người chọn đi bài, trước tiên rút một con bài bỏ ra, lệ cấm dùng các con bài có dấu triện đỏ (Ông ầm, Thái tử, Đỏ mỏ). Những tay bài khác, nếu có con bài giống con bài chợ (bài vừa được đánh ra) thì rút con ấy ra bắt và đi một con bài khác. Các tay bài khác lại tiếp tục bắt và đi cho đến khi có một tay bài tới là hết một ván bài. Tới bài tức là khi trên tay chỉ còn hai lá bài và lúc đó, người đi bài đã đi đúng tên một trong hai con bài mà mình đang chờ để tới.

    Bài chòi cũng dùng bộ bài này, nhưng chỉ chơi vào ngày Tết và không có tính ăn thua đỏ đen như bài tới.

  58. Dề Phương ngữ Trung Bộ, chỉ những thứ kết lại với nhau thành mảng lớn (một dề lục bình, một dề rác rến...)
  59. Ghe Thuyền nhỏ, thường đan bằng tre (gọi là ghe nan) hoặc bằng gỗ. Từ này đôi khi được dùng để chỉ tàu thuyền nói chung, nhất là ở vùng Trung và Nam Bộ.

    Chèo ghe

    Chèo ghe

  60. Dừng Thanh bằng tre nứa cài ngang dọc để trát vách.

    Vách đất trát lên tấm dừng

    Đất trát lên tấm dừng làm vách nhà

  61. Trợt Trượt (phương ngữ Trung và Nam Bộ).
  62. Tao khang Cũng nói là tào khang hay tào khương, từ Hán Việt: tao là bã rượu, khang là cám gạo, những thứ mà người nghèo khổ thường phải ăn. Vua Hán Quang Vũ (đời Đông Hán, Trung Quốc) có ý muốn gả người chị góa chồng là Hồ Dương công chúa cho quan đại phu Tống Hoằng, nên hỏi "Ngạn vân: phú dịch thê, quý dịch giao, hữu chư?" (Ngạn ngữ có nói: giàu thì đổi vợ, sang thì đổi bạn, có chăng?). Tống Hoằng đáp "Thần văn: Bần tiện chi giao mạc khả vong, tao khang chi thê bất khả hạ đường" (Thần nghe: Bạn bè lúc nghèo hèn chớ nên quên, người vợ tấm cám chớ để ở nhà sau). Nghĩa tao khang do đó chỉ tình nghĩa vợ chồng vun đắp từ những ngày cực khổ.
  63. Trong hát bài chòi, bài này được dùng để báo con Bảy Liễu.
  64. So Cái ống đựng đũa, thường làm bằng tre.
  65. Khi hát bài chòi, bài này được dùng để báo con Tám Dây.
  66. Khi hát bài chòi, bài này được dùng để báo con Ngũ Trợt.
  67. Tợ Tựa như, giống như (phương ngữ Nam Bộ).
  68. Beng So sánh, bì (phương ngữ Bình Định).
  69. Trống chầu Loại trống lớn thường được đặt trên giá gỗ, đánh bằng dùi lớn trong các buổi hát bội, lễ hội đình chùa. Lưu ý: phân biệt với loại trống chầu gõ trong các buổi hát ả đào ở miền Bắc.

    Trống chầu

    Trống chầu

  70. Bắt Phát, khiến cho (phương ngữ Trung và Nam Bộ).
  71. Bạch Huê Cũng gọi là Bạch Tuyết, một quân bài trong bài chòi, tượng trưng bộ phận sinh dục nữ. Ở một số địa phương miền Trung, bộ phận sinh dục nữ cũng được gọi là huê.
  72. Khi hát bài chòi, bài này được dùng để báo con Bạch Huê.

Từ khóa » Cái Rế Nồi