Captain America – Wikipedia Tiếng Việt

Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Mời bạn giúp hoàn thiện bài viết này bằng cách bổ sung chú thích tới các nguồn đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ. (Tìm hiểu cách thức và thời điểm xóa thông báo này)

Captain America
Captain America #109 (January 1969).Cover art by Jack Kirby và Syd Shores.
Thông tin ấn phẩm
Nhà xuất bản	Marvel Comics
Xuất hiện lần đầu	Captain America Comics #1 (March 1941)
Sáng tạo bởi	Joe SimonJack Kirby
Thông tin trong câu chuyện
Danh tính thật	Steven "Steve" Rogers
Nhóm liên kết
Cộng sự	Bucky (James Barnes) Peggy Carter Falcon Black Widow Bucky (Rick Jones) Nomad (Jack Monroe) Free Spirit Jack Flag Demolition Man Bucky (Rikki Barnes) Sharon Carter
Bí danh đáng chú ý	Nomad, The Captain
Khả năng	Sức mạnh, tốc độ, sức bền, nhanh nhẹn, khả năng phản xạ, tầm nhìn và tâm lý đạt đến giới hạn của con người. Chuyên gia võ thuật và đấu tay đôi Tốc độ tự phục hồi cao Chuyên gia chiến thuật, chiến lược, khả năng lãnh đạo trên chiến trường tốt. Vũ khí Khiên của Captain America (làm từ vibranium)

Captain America (tên tiếng Việt: Đội trưởng Mỹ) là một siêu anh hùng do Joe Simon và Jack Kirby sáng tạo, xuất hiện trong các bộ truyện tranh Mỹ do Marvel Comics phát hành. Nhân vật này lần đầu tiên ra mắt trong tập Captain America Comics #1, xuất bản ngày 20 tháng 12 năm 1940, bởi Timely Comics, tiền thân của Marvel.

Tên thật của Captain America là Steven "Steve" Rogers, một chàng trai ốm yếu được tăng cường thể chất lên mức hoàn hảo của con người nhờ một loại "huyết thanh siêu chiến binh" thử nghiệm, sau khi anh gia nhập Quân đội Hoa Kỳ để giúp sức cho nỗ lực của đất nước trong Thế chiến II. Được trang bị bộ trang phục lấy cảm hứng từ quốc kỳ Mỹ cùng với một chiếc khiên làm từ vibranium gần như không thể phá hủy, Captain America cùng người trợ thủ Bucky Barnes thường xuyên đụng độ với kẻ phản diện Red Skull và các thành viên khác của phe Trục. Vào những ngày cuối cùng của cuộc chiến, một tai nạn đã khiến Captain America bị đóng băng , khiến anh bị rơi vào trạng thái ngủ đông cho đến khi anh được hồi sinh ở thời hiện đại. Anh tiếp tục hành hiệp với tư cách là một anh hùng và trở thành lãnh đạo của nhóm siêu anh hùng Avengers, đồng thời anh cũng thường xuyên phải vật lộn để thích nghi với kỷ nguyên mới với tư cách là một "người đến từ quá khứ".

Nhân vật này nhanh chóng nổi lên như là sáng tạo thời chiến nổi tiếng và thành công nhất về mặt thương mại của Timely. Tuy nhiên, sự nổi tiếng của các siêu anh hùng đã suy giảm trong thời hậu chiến, và bộ truyện Captain America Comics đã bị ngừng xuất bản vào năm 1950. Nhân vật này có một sự trở lại ngắn ngủi vào năm 1953 trước khi chính thức quay lại truyện tranh vào năm 1964 và kể từ đó vẫn xuất hiện liên tục trong các đầu truyện của Marvel.

Việc tạo ra Captain America với tư cách là một nhân vật chống Đức Quốc xã rõ rệt là một chủ đích chính trị có chủ ý: hai tác giả là Simon và Kirby kịch liệt phản đối các hành động của Đức Quốc xã lúc bấy giờ và ủng hộ việc Mỹ can thiệp vào Thế chiến II. Simon đã thai nghén nhân vật này đặc biệt để đáp lại phong trào không can thiệp của Mỹ thời bấy giờ. Sau này, các thông điệp chính trị vẫn luôn là một đặc điểm nổi bật trong các câu chuyện về Captain America, khi các nhà văn thường xuyên sử dụng nhân vật này để bình luận về tình hình xã hội và chính phủ Mỹ.

Với việc đã góp mặt trong hơn mười nghìn câu chuyện, Captain America là một trong những nhân vật nổi tiếng và dễ nhận biết nhất của Marvel Comics, đồng thời được mô tả như một biểu tượng của văn hóa đại chúng Mỹ. Mặc dù Captain America không phải là siêu anh hùng đầu tiên mang chủ đề Hoa Kỳ, anh đã trở thành người nổi tiếng và có sức sống lâu bền nhất trong số rất nhiều siêu anh hùng yêu nước của Mỹ được tạo ra trong Thế chiến II.

Captain America là nhân vật Marvel đầu tiên xuất hiện trên một phương tiện truyền thông ngoài truyện tranh, với bộ phim dài tập (serial film) Captain America năm 1944. Kể từ đó, nhân vật này đã xuất hiện trong nhiều bộ phim và phương tiện truyền thông khác, bao gồm cả Vũ trụ Điện ảnh Marvel (MCU), nơi anh được nam diễn viên Chris Evans thủ vai từ lần xuất hiện đầu tiên trong Captain America: The First Avenger (2011) đến lần xuất hiện cuối cùng trong Avengers: Endgame (2019).

Lịch sử xuất bản

[sửa | sửa mã nguồn]

Sáng tạo và phát triển

[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1940, nhận thấy sự bùng nổ của truyện tranh siêu anh hùng – đặc biệt là Superman của đối thủ National Comics Publications (tiền thân của DC Comics) – nhà xuất bản Martin Goodman của Timely Comics đã mời họa sĩ tự do Joe Simon về sáng tạo một siêu anh hùng mới cho công ty.[1]

Simon bắt đầu quá trình sáng tạo bằng việc xác định kẻ thù cho nhân vật. Ông nhận thấy rằng những siêu anh hùng thành công nhất thường được định nghĩa bởi mối quan hệ với một phản diện đủ sức nặng, và cuối cùng, ông đã chọn Adolf Hitler. Ông lý giải rằng Hitler là "kẻ phản diện lý tưởng nhất" vì hắn "bị cả thế giới tự do căm ghét". Hơn nữa, việc để một siêu anh hùng đối đầu với một kẻ thù có thật ngoài đời thay vì một nhân vật hư cấu sẽ là một hướng đi vô cùng độc đáo.

Cách tiếp cận này hoàn toàn là một chủ đích chính trị. Bản thân Simon kịch liệt phản đối Đức Quốc xã và ủng hộ việc Mỹ can thiệp vào Thế chiến II. Vì vậy, ông muốn người hùng này là một lời đáp trả cho phong trào chủ nghĩa biệt lập (không can thiệp) của Mỹ khi đó.

Ban đầu, Simon định đặt tên cho người hùng là "Super American", nhưng ông cảm thấy đã có quá nhiều nhân vật truyện tranh mang chữ "Super" trong tên.[2] Sau khi phác thảo và bàn bạc với Goodman, ông đã hoàn thiện các chi tiết của nhân vật và chốt tên là "Captain America".[1] Tên thật của anh hùng, "Steve Rogers", được lấy cảm hứng từ thuật ngữ điện báo "roger", có nghĩa là "đã nhận được tín hiệu".[1]

Goodman quyết định "chơi lớn", cho Captain America ra mắt ngay bằng một bộ truyện tranh riêng mang tên mình. Điều này biến anh thành nhân vật Timely đầu tiên có ngay loạt truyện dài kỳ mà không cần phải "chào sân" trong một tuyển tập nào trước đó.[3]

Simon muốn Jack Kirby làm họa sĩ chính cho bộ truyện. Cả hai vốn đã là bạn bè và có thời gian dài làm việc ăn ý tại Fox Feature Syndicate, cũng như từng cùng nhau phát triển các nhân vật cho Timely.[4][5] Bản thân Kirby cũng có chung quan điểm ủng hộ can thiệp chiến tranh như Simon, nên ông đặc biệt tâm đắc với nhân vật này.

Tuy nhiên, Goodman lại muốn một nhóm họa sĩ cùng thực hiện. Cuối cùng, họ thống nhất Kirby sẽ là người vẽ chì (penciller), còn Al Avison và Al Gabriele hỗ trợ đi mực (inkers). Hơn nữa, Simon còn đàm phán thành công để ông và Kirby được hưởng 25% lợi nhuận từ bộ truyện.

Simon luôn coi Kirby là đồng tác giả của Captain America, ông từng nói rằng: "Nếu không có nét vẽ của Kirby, thì có lẽ nhân vật này cũng sẽ chẳng đi đến đâu".[3]

Ra mắt và thành công ban đầu (Đầu thập niên 1940)

[sửa | sửa mã nguồn]

Tập tin:Captain America Comics-1 (March 1941 Timely Comics).jpg

Tập Captain America Comics #1 được xuất bản vào ngày 20 tháng 12 năm 1940, với ngày ghi trên bìa là tháng 3 năm 1941. Mặc dù trang bìa của số này vẽ cảnh Captain America đang đấm Hitler, nội dung bên trong truyện lại chính thức xác lập Red Skull là kẻ thù không đội trời chung của anh, đồng thời giới thiệu Bucky Barnes, người cộng sự trẻ tuổi (sidekick) của Captain America.[6]

Simon từng nói rằng cá nhân ông coi cốt truyện về nguồn gốc của Captain America – kể về việc chàng trai mỏng manh Steve Rogers trở thành siêu chiến binh sau khi nhận được một loại huyết thanh thử nghiệm – là "phần yếu nhất của nhân vật". Ông cũng nói rằng ông và Kirby "không đầu tư quá nhiều tâm huyết cho phần nguồn gốc. Chúng tôi chỉ muốn đi thẳng vào phần hành động.[3]" Kirby đã thiết kế các cảnh hành động của bộ truyện với trọng tâm là tạo ra cảm giác liên tục giữa các khung truyện. Bố cục trang truyện của Kirby trong Captain America Comics có đặc trưng là các góc nhìn bị bóp méo, các khung truyện có hình dạng không theo quy tắc, và việc sử dụng nhiều các đường tốc độ (speed lines).[7]

Số đầu tiên của Captain America Comics đã "cháy hàng" chỉ trong vài ngày, và số lượng bản in của tập thứ hai được ấn định ở mức hơn một triệu bản. Captain America nhanh chóng trở thành nhân vật nổi tiếng nhất của Timely, đến mức nhà xuất bản đã tạo ra một câu lạc bộ người hâm mộ chính thức mang tên "Sentinels of Liberty" (Những người lính gác tự do).[8] Doanh số tiếp tục duy trì ở mức gần một triệu bản mỗi tháng sau số đầu tiên, một con số thậm chí còn vượt xa cả số lượng phát hành của các tạp chí tin tức như Time trong cùng thời kỳ. Captain America Comics cũng là một trong 189 ấn phẩm định kỳ mà Bộ Chiến tranh Hoa Kỳ xem là phù hợp để phân phát cho binh lính mà không cần kiểm duyệt trước. Nhân vật này cũng góp mặt trong một số đầu truyện tranh khác của Timely, bao gồm All Winners Comics, Marvel Mystery Comics, U.S.A. Comics, và All Select Comics.[9]

Mặc dù Captain America không phải là siêu anh hùng đầu tiên mang chủ đề Hoa Kỳ (danh hiệu đó thuộc về The Shield của MLJ Comics),[10] anh đã trở thành siêu anh hùng yêu nước nổi tiếng nhất trong số những nhân vật được tạo ra trong Thế chiến II. Sự nổi tiếng của Captain America đã khiến MLJ phàn nàn rằng chiếc khiên hình tam giác (kiểu heater) của nhân vật trông quá giống với biểu tượng trên ngực của nhân vật The Shield (của họ).[10] Điều này đã khiến Goodman phải chỉ đạo Simon và Kirby thay đổi thiết kế bắt đầu từ Captain America Comics #2. Chiếc khiên tròn được chỉnh sửa sau đó đã trở thành một yếu tố mang tính biểu tượng của nhân vật; việc sử dụng nó như một vũ khí ném giống như đĩa ném bắt nguồn từ một câu chuyện văn xuôi ngắn trong Captain America Comics #3, do Stan Lee chấp bút trong lần ra mắt chuyên nghiệp đầu tiên của ông với tư cách là một nhà văn.

Việc Timely xuất bản Captain America Comics đã khiến công ty trở thành mục tiêu của những lá thư và cuộc gọi đe dọa từ German American Bund, một tổ chức Đức Quốc xã tại Mỹ. Khi các thành viên của tổ chức này bắt đầu lảng vảng bên ngoài văn phòng công ty, cảnh sát đã được cử đến bảo vệ và thị trưởng New York, Fiorello La Guardia, đã đích thân liên lạc với Simon và Kirby để đảm bảo an toàn cho nhân viên của nhà xuất bản.[11]

Simon đã viết hai số đầu tiên của Captain America Comics trước khi trở thành biên tập viên cho bộ truyện; đây cũng là những câu chuyện Captain America duy nhất ông từng trực tiếp viết.[12] Mặc dù Captain America mang lại tiếng tăm và sự công nhận trong ngành cho Simon và Kirby, cả hai tin rằng Goodman đã giữ lại phần trăm lợi nhuận đã hứa của bộ truyện, điều này thúc đẩy Simon tìm kiếm việc làm cho cả ông và Kirby tại National Comics Publications (đối thủ DC Comics).[13] Khi Goodman biết được ý định này, ông đã thẳng tay sa thải họ khỏi Timely Comics, yêu cầu họ rời công ty sau khi hoàn thành công việc với Captain America Comics #10.[14] Công việc sáng tác Captain America Comics sau đó đã được tiếp quản bởi nhiều cá nhân khác nhau, bao gồm các nhà văn Otto Binder, Bill Finger, Manly Wade Wellman, và các họa sĩ vẽ chì Al Avison, Vince Alascia, và Syd Shores.[15]

Giai đoạn suy giảm (giữa những năm 1940 và 1950)

[sửa | sửa mã nguồn]

Sang thời hậu chiến, truyện tranh siêu anh hùng bắt đầu mất đi sức hút.[16] Điều này đã thúc đẩy (Timely) tìm nhiều cách "làm mới" lại Captain America, ví như để nhân vật này chuyển sang chiến đấu với các băng đảng xã hội đen thay vì kẻ thù thời chiến (trong Captain America Comics #42, tháng 10 năm 1944), hay xuất hiện với thân phận là một giáo viên trung học (trong Captain America Comics #59, tháng 8 năm 1946), và tham gia đội siêu anh hùng đầu tiên của Timely là All-Winners Squad (trong All Winners Comics #19, mùa thu 1946).[15]

Tuy nhiên, bộ truyện vẫn tiếp tục đối mặt với doanh số sụt giảm, và Captain America Comics đã phải kết thúc ở số thứ 75 vào tháng 2 năm 1950. Thời kỳ này, truyện tranh kinh dị lại đang "lên ngôi" như một thể loại truyện tranh thịnh hành; để bắt kịp xu hướng, hai số cuối cùng của Captain America Comics đã được xuất bản dưới cái tên Captain America's Weird Tales (Những câu chuyện kỳ dị của Captain America).

Công ty kế thừa của Timely là Atlas Comics đã tái khởi động nhân vật này vào năm 1953 trong tập Young Men #24, nơi Captain America xuất hiện cùng với các anh hùng thời chiến là Human Torch và Toro. Tiếp theo đó là sự hồi sinh của Captain America Comics vào năm 1954, do Stan Lee viết và John Romita vẽ.[17] Mang đậm tinh thần của Chiến tranh Lạnh và Chủ nghĩa McCarthy, nhân vật này được quảng bá là "Captain America, Kẻ đập tan Cộng sản" (Commie Smasher) và đối đầu với những kẻ thù có liên quan đến Liên Xô.[18]

Bộ truyện này là một thất bại thảm hại về mặt thương mại và bị hủy bỏ chỉ sau ba số. Romita cho rằng sự thất bại của bộ truyện là do bối cảnh chính trị đang thay đổi, đặc biệt là sự phản đối của công chúng đối với Chiến tranh Triều Tiên. Nhân vật này sau đó đã "biến mất" khỏi các trang truyện trong gần một thập kỷ. Romita kể lại rằng "có một thời gian, cái tên 'Captain America' cứ như một từ bẩn thỉu vậy".[19]

Trở lại truyện tranh (thập niên 1960)

[sửa | sửa mã nguồn]

Captain America đã có một màn trở lại "bề ngoài" trong tuyển tập Strange Tales #114 (tháng 11 năm 1963), được xuất bản bởi Marvel Comics (công ty kế thừa của Atlas). Trong một câu chuyện dài 18 trang do Lee viết và Kirby minh họa, Captain America tái xuất sau nhiều năm tưởng như đã "nghỉ hưu", nhưng cuối cùng lại bị tiết lộ là một kẻ mạo danh và bị Human Torch của nhóm Fantastic Four đánh bại. Một dòng chú thích ở khung truyện cuối cùng chỉ ra rằng câu chuyện này là một "phép thử" để đo lường sự quan tâm của độc giả về khả năng Captain America quay trở lại;[20] phản ứng của độc giả rất nhiệt tình, và nhân vật này đã được chính thức tái giới thiệu trong The Avengers #4 (tháng 3 năm 1964).[21]

Tập Avengers #4 đã "viết lại" (retroactively established) quá khứ, giải thích rằng Captain America đã rơi xuống Đại Tây Dương trong những ngày cuối cùng của Thế chiến II. Anh đã bị đóng băng trong trạng thái ngủ đông suốt hàng thập kỷ trước khi được tìm thấy và giải cứu.

Các câu chuyện riêng (solo) về Captain America do Lee viết và Kirby vẽ chính, bắt đầu được xuất bản trong tuyển tập Tales of Suspense (song song với các câu chuyện riêng của Iron Man) từ tháng 11 năm 1964. Nhân vật này cũng xuất hiện trong bộ truyện Sgt. Fury and his Howling Commandos (lấy bối cảnh Thế chiến II) của Lee và Kirby, bắt đầu từ tháng 12 cùng năm. Những loạt truyện này đã giới thiệu và "viết thêm" vào quá khứ của Captain America một số bạn đồng hành mới, bao gồm Nick Fury, Peggy Carter và Sharon Carter.[22]

Năm 1966, Joe Simon đã kiện Marvel Comics, khẳng định rằng ông có quyền hợp pháp để gia hạn bản quyền nhân vật khi thời hạn 28 năm ban đầu hết hạn. Hai bên đã dàn xếp ngoài tòa, Simon đồng ý với một tuyên bố rằng nhân vật này được tạo ra theo các điều khoản của hợp đồng lao động, và do đó là "tác phẩm làm thuê" (work for hire) thuộc sở hữu của công ty.[23]

Loạt truyện dài kỳ riêng của Captain America được tái khởi động vào tháng 4 năm 1968, với Lee là nhà văn và Kirby là họa sĩ vẽ chì; Kirby sau đó rời bộ truyện và được thay thế bởi Gene Colan.[24] Năm 1969, họa sĩ-nhà văn Jim Steranko đã sáng tác một mạch truyện ngắn 3 tập. Mặc dù thời gian Steranko gắn bó với bộ truyện rất ngắn ngủi, những đóng góp của ông đã ảnh hưởng đáng kể đến cách Captain America được thể hiện trong thời kỳ hậu chiến, khi ông tái lập danh tính bí mật của nhân vật và mang đến một phong cách nghệ thuật mang tính thử nghiệm hơn cho bộ truyện.[25][26]

Những thay đổi chính trị (thập niên 1970)

[sửa | sửa mã nguồn]

Trái ngược hoàn toàn với sự tham gia đầy nhiệt huyết trong Thế chiến II, các bộ truyện tranh có Captain America lại hiếm khi đả động đến chủ đề Chiến tranh Việt Nam.[27] Mặc dù vậy, chủ đề về việc liệu Captain America có nên tham gia cuộc chiến này hay không lại thường xuyên được độc giả tranh luận sôi nổi trong chuyên mục thư độc giả của bộ truyện.[28]

Marvel luôn giữ vững lập trường trung lập về vấn đề Việt Nam. Năm 1971, Stan Lee đã viết trong một bài xã luận rằng một cuộc thăm dò cho thấy phần lớn độc giả không muốn Captain America can dự vào Việt Nam. Ông nói thêm rằng ông tin nhân vật này "đơn giản là không còn phù hợp với kiểu nhân vật 'kiểu John Wayne' (anh hùng cao bồi hiếu chiến) như anh ấy từng là nữa" và ông "không thể thấy bất kỳ nhân vật nào của chúng tôi đảm nhận vai trò siêu ái quốc trong thế giới ngày nay".[28]

Các câu chuyện về Captain America trong những năm 1970 bắt đầu tập trung ngày càng nhiều vào các vấn đề chính trị nội bộ của Mỹ, chẳng hạn như đói nghèo, phân biệt chủng tộc, ô nhiễm môi trường và tham nhũng chính trị.[29] Tập Captain America #117 (tháng 9 năm 1969) đã giới thiệu The Falcon, siêu anh hùng người Mỹ gốc Phi đầu tiên trong truyện tranh chính thống, và anh cũng trở thành cộng sự của Captain America. Bộ truyện đã được đổi tiêu đề ngoài bìa thành Captain America and the Falcon (Captain America và Falcon) bắt đầu từ tháng 2 năm 1971, và giữ nguyên tên này trong bảy năm rưỡi tiếp theo.[30]

Những thay đổi mang tính chính trị này được định hình một cách rõ rệt bởi các bộ truyện do nhà văn Steve Englehart và họa sĩ Sal Buscema (người tham gia bộ truyện vào năm 1972) tạo ra.[31] Trong một mạch truyện năm 1974 lấy cảm hứng trực tiếp từ vụ bê bối Watergate, Captain America bị gài bẫy tội giết người bởi tổ chức phát xít Secret Empire, mà kẻ cầm đầu cuối cùng bị tiết lộ chính là tổng thống Hoa Kỳ.[32] Vụ việc khiến một Steve Rogers vỡ mộng và chán nản, tạm thời từ bỏ danh hiệu Captain America để trở thành "Nomad, gã du mục không tổ quốc". Tuy nhiên, sau đó anh đã thề sẽ "giành lại những lý tưởng của nước Mỹ, vốn đã bị các nhà lãnh đạo chà đạp" và một lần nữa khoác lên mình vai trò Captain America.[29] Loạt truyện của Englehart và Buscema đã được giới phê bình đánh giá rất cao, đưa Captain America từ một trong những đầu truyện bán ế nhất của Marvel vươn lên thành truyện tranh bán chạy hàng đầu.[31][33] Và sự xung đột giữa một "nước Mỹ lý tưởng" (như người ta vẫn tô vẽ) và một "nước Mỹ ngoài đời thực" đã liên tục tái diễn như một chủ đề chính trong truyện tranh Captain America trong những thập kỷ tiếp theo.

Jack Kirby cũng quay lại đảm nhận cả phần kịch bản lẫn minh họa cho loạt truyện Captain America and the Falcon từ năm 1975 đến 1977. Tiếp sau đó là các số truyện được chấp bút bởi một số nhà văn và họa sĩ, bao gồm Roy Thomas, Donald F. Glut, Roger McKenzie, và Sal Buscema; bộ truyện cũng được đổi tên trở lại thành Captain America bắt đầu từ số 223 vào năm 1978.[34]

Thập niên 80-90

[sửa | sửa mã nguồn]

Do bộ truyện thiếu một nhà văn cố định, biên tập viên Roger Stern và họa sĩ John Byrne đã cùng nhau chấp bút cho Captain America từ năm 1980 đến 1981. Loạt truyện của họ có một cốt truyện đáng chú ý, trong đó Captain America đã từ chối lời đề nghị tranh cử tổng thống Hoa Kỳ.[35][36]

Sau Stern và Byrne, nhà văn J.M. DeMatteis và họa sĩ Mike Zeck tiếp quản bộ truyện từ năm 1981 đến 1984.[37] Thời kỳ của họ nổi bật với một mạch truyện kéo dài cả năm, trong đó Captain America phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng niềm tin sâu sắc trước cái mà DeMatteis mô tả là "luận điệu Chiến tranh Lạnh thời Reagan".[37] Ban đầu, câu chuyện được dự kiến sẽ lên đến đỉnh điểm trong Captain America #300, với việc Captain America từ bỏ bạo lực để trở thành một người theo chủ nghĩa hòa bình. Tuy nhiên, khi cái kết đó bị tổng biên tập Marvel là Jim Shooter bác bỏ, DeMatteis đã từ chức để phản đối.[38]

Nhà văn Mark Gruenwald, người từng là biên tập viên của Captain America từ 1982 đến 1985, đã trở thành nhà văn chính của bộ truyện suốt từ năm 1985 đến 1995. Nhiều họa sĩ khác nhau đã minh họa cho bộ truyện trong suốt thời kỳ kéo dài cả thập kỷ của Gruenwald, bao gồm Paul Neary (1985-1987) và Kieron Dwyer (1988-1990).[37] Ngược lại với DeMatteis, Gruenwald lại ít chú trọng đến cuộc sống dân thường của Steve Rogers. Ông muốn cho thấy rằng "Steve Rogers trước hết là Captain America... anh ấy không có nhu cầu nào lớn hơn việc được làm Captain America." Một trong những mạch truyện quan trọng nhất trong thời kỳ của Gruenwald là "The Choice" (Sự lựa chọn) vào năm 1987. Trong truyện, Steve Rogers đã từ bỏ danh tính Captain America để tạm thời trở thành "The Captain" (Đại úy), sau khi chính phủ Hoa Kỳ ra lệnh buộc anh phải tiếp tục các hoạt động siêu anh hùng dưới sự kiểm soát trực tiếp của họ.

Sau khi Gruenwald rời đi, nhà văn Mark Waid và họa sĩ Ron Garney bắt đầu viết Captain America vào năm 1995. Mặc dù sớm nhận được nhiều lời khen ngợi, bao gồm cả việc đưa người yêu cũ của Captain America là Sharon Carter trở lại, loạt truyện của họ đã bị "khai tử" chỉ sau mười số. Nguyên nhân là do đợt tái định vị thương hiệu "Heroes Reborn" của Marvel vào năm 1996.[39] Sự kiện "Heroes Reborn" này chứng kiến các họa sĩ Jim Lee và Rob Liefeld (những người đã rời công ty vào đầu những năm 1990 để thành lập Image Comics) quay trở lại Marvel để "tái sáng tạo" một số nhân vật của công ty.[40]

Kỷ nguyên hiện đại (từ 2000 đến nay)

[sửa | sửa mã nguồn]

Nhà văn kiêm họa sĩ Dan Jurgens tiếp quản Captain America từ Waid vào năm 2000, ông đặt nhân vật vào một thế giới mà ông mô tả là "trở nên hoài nghi hơn... về cách chúng ta nhìn nhận chính phủ, các chính trị gia và động cơ của mọi người nói chung".[41]

Sau sự kiện ngày 11 tháng 9 (năm 2001), một bộ Captain America mới do John Ney Rieber viết và John Cassaday vẽ được xuất bản dưới nhãn (imprint) Marvel Knights từ 2002 đến 2003.[42] Bộ truyện này đã vấp phải chỉ trích vì mô tả Captain America chiến đấu với những kẻ khủng bố được mô phỏng theo Al-Qaeda. Mặc dù vậy, họa sĩ Cassady đã phản bác rằng mục đích của bộ truyện là để khắc họa "những cảm xúc mà người anh hùng này phải trải qua" sau thảm kịch 9/11, và "cảm giác tội lỗi cũng như sự phẫn nộ mà một người ở vị trí của anh ấy sẽ cảm thấy".[43]

Năm 2005, Marvel tái khởi động Captain America trong một tập (volume) mới do Ed Brubaker viết và Steve Epting minh họa. Loạt truyện này đã cho ra mắt mạch truyện "The Winter Soldier" (Chiến binh Mùa đông), gây chấn động khi đưa Bucky Barnes – người cộng sự tưởng như đã chết của Captain America – trở lại với tư cách là một sát thủ bị tẩy não.[44]

Cùng thời điểm đó, Captain America là nhân vật trung tâm trong sự kiện crossover "Civil War" (Nội chiến) năm 2006 (do Mark Millar viết và Steve McNiven vẽ). Sự kiện này chứng kiến anh xung đột gay gắt với đồng đội trong Avengers là Iron Man xung quanh nỗ lực của chính phủ nhằm đăng ký và quản lý các siêu anh hùng.[45]

Nhân vật này đã bị "khai tử" trong mạch truyện "The Death of Captain America" (Cái chết của Captain America) năm 2007 do Brubaker viết, kéo theo đó là loạt truyện ngắn (miniseries) Fallen Son: The Death of Captain America (Người con sa ngã: Cái chết của Captain America) do Jeph Loeb chấp bút.[44] Phải đến năm 2009, nhân vật mới được hồi sinh trong loạt truyện giới hạn Captain America: Reborn.[46]

Loạt truyện Captain America của Brubaker, kéo dài qua nhiều đầu truyện khác nhau cho đến tận năm 2012, đã gặt hái thành công vang dội cả về mặt phê bình lẫn thương mại.[47] Tập Captain America #25 (tập truyện mà Cap hy sinh) là truyện tranh bán chạy nhất năm 2007, và Brubaker đã giành giải Harvey (Harvey Award) cho Nhà văn xuất sắc nhất với bộ truyện này vào năm 2006.

Sau khi Brubaker kết thúc vai trò của mình vào năm 2012, một tập truyện mới do Rick Remender viết đã được xuất bản như một phần của chiến dịch "làm mới" thương hiệu "Marvel Now". Loạt truyện này đã chứng kiến Sam Wilson (tức Falcon) chính thức đảm nhận danh hiệu Captain America vào năm 2014.[48]

Tiếp theo đó là loạt truyện do Nick Spencer viết, bắt đầu từ năm 2016. Trong mạch truyện gây tranh cãi này, Captain America (Steve Rogers) đã bị thay thế bởi một phiên bản của chính mình, sau này được gọi là "Hydra Supreme", kẻ tuyệt đối trung thành với tổ chức tội phạm Hydra. Sự việc này lên đến đỉnh điểm trong sự kiện crossover "Secret Empire" (Đế chế Bí mật) năm 2017.[49]

Trong khuôn khổ đợt "làm mới" (rebrand) "Fresh Start" của Marvel vào năm 2018, một bộ Captain America mới do Ta-Nehisi Coates viết và Leinil Francis Yu vẽ đã được xuất bản từ 2018 đến 2021.

Một tập Captain America khác do J. Michael Straczynski viết được xuất bản từ tháng 9 năm 2023 đến tháng 12 năm 2024,[50][51] và nối tiếp ngay sau đó là một tập truyện mới của Chip Zdarsky vào tháng 7 năm 2025.[52]

Sức mạnh, khả năng và trang bị

[sửa | sửa mã nguồn]

"Cap là một trong những nhân vật anh hùng 'khó nhằn' nhất để sáng tác, bởi vì các nhà văn không thể lạm dụng một siêu năng lực kỳ lạ nào đó để khiến các tập truyện của anh ấy thêm 'màu mè'. [...] Tất cả những gì anh ấy có để phục vụ mình là kỹ năng chiến đấu phi thường, chiếc khiên, và tình yêu không bao giờ nguội tắt dành cho tự do và công lý." – cố nhà văn Stan Lee

Huyết thanh Siêu Chiến Binh đã nâng cao sức mạnh, tốc độ, sự nhanh nhẹn, sức bền, trí tuệ, phản xạ, thời gian phản ứng và khả năng tự hồi phục tự nhiên của Captain America lên đến đỉnh cao hoàn hảo của thể chất con người. Thể trạng của anh vượt trội hơn bất kỳ vận động viên Olympic nào trong lịch sử, kể cả những đối thủ ưu tú nhất, được huấn luyện gắt gao nhất.

Thêm vào đó, anh là một nhà chiến thuật và chỉ huy chiến trường bậc thầy, đồng thời tinh thông vô số môn võ thuật. Các trường phái chiến đấu chính của anh bao gồm Quyền Anh, Judo, và phong cách chiến đấu tay đôi kết hợp nhào lộn độc đáo của riêng mình, dù anh không chỉ giới hạn trong đó. Khi kết hợp tất cả các yếu tố thể chất, khả năng nhào lộn và sức bền, anh chính là chiến binh loài người tối thượng và là một trong những võ sĩ vĩ đại nhất Vũ trụ Marvel.

Các thông số chính xác về sức mạnh của Captain America thường không nhất quán giữa các câu chuyện, tùy thuộc vào yêu cầu biên tập và sự sáng tạo của các tác giả. Ví dụ, Steve Englehart từng nhận được chỉ thị biên tập là phải cho nhân vật có sức mạnh siêu phàm vào những năm 1970, nhưng sự thay đổi này không được duy trì vĩnh viễn và nhanh chóng bị "lãng quên".

Steve Rogers cũng là một họa sĩ tài năng. Anh từng làm họa sĩ minh họa thương mại trước khi nhập ngũ, và nhiều mạch truyện cũng mô tả anh làm công việc của một họa sĩ tự do.

Thiết kế cơ bản của trang phục Captain America gần như được giữ nguyên kể từ phiên bản gốc năm 1940. Bộ trang phục do Joe Simon thiết kế, dựa trên lá cờ Hoa Kỳ. Simon ví von ngoại hình của nhân vật như "một hiệp sĩ thập tự chinh thời hiện đại": mặc áo giáp lưới (chain mail), và đội mũ trụ có gắn đôi cánh (lấy cảm hứng từ thần Mercury của La Mã).[53] Steve Rogers cũng từng mặc các trang phục khác khi anh sửdụng các biệt danh thay thế: khi là Nomad, anh đeo mặt nạ domino và mặc một bộ đồ đen-vàng được cắt hở phần ngực và bụng; khi là The Captain, anh mặc một phiên bản chỉnh sửa của bộ đồ Captain America với ba màu đỏ, trắng và đen.

Các biến thể khác nhau của khiên Captain America

Khiên của Captain America là trang bị chính của nhân vật. Đó là một chiếc khiên tròn với thiết kế đặc trưng gồm một ngôi sao trắng trên nền xanh, bao quanh là các vòng tròn đỏ và trắng. Lần đầu xuất hiện trong Captain America Comics #1, nó vốn là một chiếc khiên hình tam giác (kiểu heater). Nhưng bắt đầu từ Captain America Comics #2, nó đã được đổi thành thiết kế hình tròn như hiện tại. Lý do là vì MLJ Comics phàn nàn rằng thiết kế ban đầu trông quá giống biểu tượng trên ngực của siêu anh hùng The Shield (bên họ).[10] Chiếc khiên được mô tả là cấu tạo từ hợp kim của Vibranium và Adamantium, hai kim loại hư cấu có độ bền cực cao trong truyện tranh Marvel. Nó được khắc họa vừa là một vật thể phòng thủ gần như không thể phá hủy, vừa là một vũ khí tấn công có tính khí động học vượt trội: khi được ném đi, nó có khả năng nảy bật (ricochet) qua nhiều bề mặt và luôn quay trở lại tay người ném.

Dàn nhân vật phụ

[sửa | sửa mã nguồn]

Trợ thủ và cộng sự

[sửa | sửa mã nguồn]

Người trợ thủ (sidekick) đầu tiên của Captain America là Bucky Barnes, ra mắt trong Captain America Comics #1 với tư cách là "linh vật" tuổi teen của trung đoàn nơi Steve Rogers đóng quân. Ngay trong tập truyện đó, cậu đã trở thành cộng sự của Captain America sau khi vô tình phát hiện ra danh tính bí mật của anh. Joe Simon giải thích rằng việc tạo ra Bucky chủ yếu là vì cần cho Captain America "một người để đối đáp", nhằm tránh lạm dụng các đoạn hội thoại kiểu độc thoại nội tâm.

Về sau, cốt truyện được "viết lại" (retroactively established) rằng Bucky đã thiệt mạng trong chính vụ tai nạn khiến Captain America bị đóng băng. Cái chết của nhân vật này kéo dài suốt nhiều thập kỷ—một điều khá tương phản với bản chất "chết đi sống lại" thường thấy trong truyện tranh—mãi cho đến khi anh trở lại vào năm 2005 với tư cách là Winter Soldier (Chiến binh Mùa đông). Ban đầu được giới thiệu là một sát thủ bị tẩy não và là đối thủ của Captain America, Bucky sau đó đã được phục hồi ký ức và nhân cách, và trở lại làm đồng minh của Steve Rogers. Sau khi Captain America trở lại truyện tranh vào những năm 1960, Rick Jones cũng đã có một thời gian ngắn đảm nhận vai trò trợ thủ và sử dụng cái tên Bucky.

Năm 1969, Sam Wilson được giới thiệu với tư cách là siêu anh hùng Falcon và sau đó trở thành cộng sự của Captain America. Họ đã làm nên lịch sử khi trở thành bộ đôi siêu anh hùng khác chủng tộc đầu tiên trong truyện tranh Mỹ. Wilson sở hữu khả năng giao tiếp với loài chim. Ban đầu, anh được mô tả là một cựu nhân viên công tác xã hội sống ở Harlem, nhưng thân phận này sau đó bị tiết lộ chỉ là ký ức giả do Red Skull cấy vào. Sau này, anh được siêu anh hùng Black Panther tặng một bộ trang phục có cánh giúp anh có thể bay lượn.

Các nhân vật khác cũng từng đóng vai trò trợ thủ cho Rogers bao gồm Golden Girl (Betsy Ross), Demolition Man (Dennis Dunphy), Jack Flag (Jack Harrison), và Free Spirit (Cathy Webster).

Kẻ thù

[sửa | sửa mã nguồn]

Trải qua nhiều thập kỷ, các nhà văn và họa sĩ đã xây dựng nên cả một "danh sách" các siêu phản diện để đối đầu với Captain America. Kẻ thù truyền kiếp (archenemy) của anh là Red Skull, kẻ được giới thiệu ngay từ đầu là một tay sai thân cận của Adolf Hitler. Giống như Red Skull là hiện thân của Chủ nghĩa Quốc xã, nhiều kẻ thù của Captain America cũng đại diện cho các hệ tư tưởng hoặc các phe phái chính trị cụ thể: ví dụ, Hội Mãng Xà (Serpent Society) đại diện cho chủ nghĩa công đoàn (tiêu cực), và Flag-Smasher đại diện cho chủ nghĩa chống dân tộc (anti-nationalism)."Màu sắc" chính trị của các kẻ thù này cũng thay đổi theo thời gian: Captain America từng chiến đấu với các kẻ thù liên quan đến chủ nghĩa cộng sản trong lần trở lại ngắn ngủi vào thập niên 1950, trước khi quay lại đối đầu với các phản diện Đức Quốc xã vào giữa thập niên 1960. Trong khi đó, các bộ truyện tranh kể từ sau sự kiện 11/9 lại thường xuyên mô tả anh phải đối mặt với các phản diện là khủng bố.

Tình nhân

[sửa | sửa mã nguồn]

Người yêu đầu tiên của Steve Rogers là Betsy Ross, xuất hiện trong các tập truyện thời Thế chiến II. Cô là thành viên của Binh đoàn Nữ quân nhân (Women's Army Corps) và sau này trở thành nữ siêu anh hùng Golden Girl.

Peggy Carter, một thành viên người Mỹ của quân Kháng chiến Pháp, cũng được "bổ sung" vào quá khứ như một người tình thời chiến khác của Rogers trong các tập truyện xuất bản vào thập niên 1960.

Khi Rogers được hồi sinh ở thời kỳ hậu chiến, anh bắt đầu hợp tác và có một mối quan hệ "tan-hợp thất thường" với đặc vụ S.H.I.E.L.D. là Sharon Carter. Ban đầu, Sharon được giới thiệu là em gái của Peggy, nhưng sau đó đã bị "viết lại" (retconned) thành cháu gái của Peggy để phù hợp với "dòng thời gian trôi nổi" (floating timeline) của Marvel.

Trong các tập truyện thập niên 1980, Rogers đã hẹn hò và đính hôn với một thường dân tên là Bernie Rosenthal. Tuy nhiên, họ đã chia tay trong êm đẹp sau khi Bernie rời New York để theo học trường luật. Vào thập niên 1990, Rogers lại có một mối quan hệ tình cảm phức tạp với Diamondback, một thành viên của Hội Mãng Xà (Serpent Society) – đây là một nhân vật lúc thì là phản diện, lúc lại là một phản anh hùng (antihero).

Các phiên bản khác

[sửa | sửa mã nguồn]

Danh hiệu "Captain America" không chỉ thuộc về Steve Rogers mà còn từng được sử dụng bởi các nhân vật khác trong Vũ trụ Marvel, bao gồm William Naslund, Jeffrey Mace, và William Burnside.

John Walker (còn được biết đến với tên U.S. Agent) từng được giới thiệu là một Captain America "phiên bản phản diện" vào năm 1988. Còn Isaiah Bradley, xuất hiện trong loạt truyện giới hạn Truth: Red, White & Black (2003), là một người đàn ông Mỹ gốc Phi có được siêu năng lực sau khi bị dùng làm vật thí nghiệm cho huyết thanh Siêu Chiến Binh.

Các trợ thủ của Rogers là Bucky Barnes và Sam Wilson cũng từng lần lượt kế thừa danh hiệu này: Barnes trở thành Captain America vào năm 2008 (sau cái chết của Rogers năm 2007), còn Wilson đảm nhận vai trò này trong chiến dịch "làm mới" thương hiệu "Marvel Now!" năm 2012 (sau khi Rogers mất đi huyết thanh Siêu Chiến Binh).

Trong đa vũ trụ bao gồm vô số vũ trụ song song của Marvel, có rất nhiều biến thể của Steve Rogers và Captain America. Nổi bật trong số đó là vũ trụ Ultimate Comics của Marvel, nơi có một phiên bản Steve Rogers riêng, người được khắc họa là có tư tưởng chính trị bảo thủ một cách rõ rệt hơn.

Ảnh hưởng văn hóa và di sản

[sửa | sửa mã nguồn] "Qua nhiều năm, câu chuyện của Captain America đã phản ánh chính xác thái độ của xã hội Hoa Kỳ, khi đất nước chúng ta biến chuyển từ sự tự tin của thời kỳ đầu Chiến tranh Lạnh, sang nỗi dằn vặt đầy mặc cảm tội lỗi của thập niên 1970, đến sự trỗi dậy của lòng tự hào dân tộc, vốn là đặc trưng của thập niên 1980 dưới thời Reagan"

– Jacob Heilbrun, The Los Angeles Times[54]

Captain America là một trong những nhân vật nổi tiếng và được nhận diện rộng rãi nhất của Marvel Comics, đồng thời được mô tả như một biểu tượng của văn hóa đại chúng Mỹ.[55][56] Anh là người nổi tiếng nhất và có sức sống bền bỉ nhất trong số các siêu anh hùng mang chủ đề Hoa Kỳ xuất hiện từ Thế chiến II, và là nguồn cảm hứng cho sự bùng nổ của các siêu anh hùng mang chủ đề yêu nước trong truyện tranh Mỹ suốt thập niên 1940. Trào lưu này bao gồm vô số nhân vật như American Crusader, Spirit of '76, Yank & Doodle, Captain Flag, và Captain Courageous, cùng nhiều cái tên khác.[57] Mặc dù không ai trong số họ đạt được thành công thương mại như Captain America, số lượng các nhân vật "ăn theo" nhiều đến mức chỉ ba tháng sau khi Captain America ra mắt, Timely đã phải đăng một thông báo khẳng định "chỉ có một Đội trưởng Mỹ duy nhất" và cảnh báo rằng họ sẽ có hành động pháp lý chống lại các nhà xuất bản vi phạm bản quyền nhân vật.[57] Sau khi bị Timely sa thải, chính Joe Simon và Jack Kirby cũng đã tự tạo ra một siêu anh hùng yêu nước mới là Fighting American cho nhà xuất bản Prize Comics vào năm 1954.[58] Trớ trêu thay, nhân vật này lại trở thành chủ đề của một vụ kiện từ chính Marvel (tên sau này của Timely) vào những năm 1990, thời điểm Liefeld cố gắng hồi sinh nhân vật này sau khi ông rời Marvel.

Khi nhân vật Captain America bị giết trong cốt truyện vào năm 2007, anh đã được tưởng niệm trên rất nhiều phương tiện truyền thông chính thống, bao gồm cả các tờ báo hàng đầu như The New York Times và The Los Angeles Times, trong đó tờ Times gọi anh là một "anh hùng dân tộc".[59]

Năm 2011, Captain America đứng thứ sáu trong danh sách "Top 100 anh hùng truyện tranh mọi thời đại" của IGN, và đứng thứ hai trong danh sách "Top 50 Avengers" năm 2012 của họ.[60][61] Gizmodo và Entertainment Weekly lần lượt xếp Captain America ở vị trí thứ nhất và thứ hai trong bảng xếp hạng các nhân vật Avengers năm 2015 của họ.[62][63] Tạp chí Empire đã xếp Captain America là nhân vật truyện tranh vĩ đại thứ 21 mọi thời đại.[64]

Trong phương tiện truyền thông khác

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Captain America trong các phương tiện truyền thông khác Xem thêm thông tin: Captain America trong điện ảnh

Captain America đã góp mặt trong rất nhiều sản phẩm truyền thông chuyển thể, ngoại truyện (spin-off) và được cấp phép, bao gồm phim ảnh, hoạt hình, trò chơi điện tử, đồ chơi, quần áo và sách.[65]

Lần đầu tiên Captain America xuất hiện trên một phương tiện truyền thông ngoài truyện tranh là trong bộ phim dài tập (serial film) Captain America năm 1944. Đây cũng là tác phẩm (không phải truyện tranh) đầu tiên có sự góp mặt của một nhân vật Marvel Comics.

Sau đó, nhân vật này xuất hiện trong hai bộ phim làm riêng cho truyền hình (made-for-TV films) vào năm 1979, là Captain America và Captain America II: Death Too Soon,[66] cùng một bộ phim điện ảnh chiếu rạp cùng tên vào năm 1990.

Một bộ ba phim (trilogy) về Captain America với nam diễn viên Chris Evans thủ vai chính đã được sản xuất như một phần của Vũ trụ Điện ảnh Marvel (MCU) trong thập niên 2010, bao gồm: Captain America: The First Avenger (2011), Captain America: The Winter Soldier (2014), và Captain America: Civil War (2016). Nhân vật này cũng xuất hiện trong các bộ phim quy tụ (ensemble films) như The Avengers (2012),[67] Avengers: Age of Ultron (2015),[68] Avengers: Infinity War (2018), và Avengers: Endgame (2019).[69]

Trên truyền hình, lần xuất hiện đầu tiên của Captain America là trong loạt phim hoạt hình The Marvel Super Heroes năm 1966 của hãng Grantray-Lawrence Animation. Trong những thập kỷ tiếp theo, nhân vật này tiếp tục có những lần xuất hiện với vai trò phụ trong một số loạt phim hoạt hình khác của Marvel, bao gồm Spider-Man and His Amazing Friends (1981–1983), X-Men: The Animated Series (1992–1997), và The Avengers: United They Stand (1999–2000).

Được "tiếp lửa" bởi sự nổi tiếng bùng nổ sau khi xuất hiện trong MCU, Captain America bắt đầu góp mặt trong các loạt phim truyền hình với vai trò nổi bật hơn hẳn kể từ thập niên 2010, ví dụ như trong The Avengers: Earth's Mightiest Heroes (2010–2012).

Captain America cũng là nhân vật Marvel đầu tiên được chuyển thể thành tiểu thuyết, với tác phẩm Captain America: The Great Gold Steal của Ted White, xuất bản năm 1968.[70]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ a b c Dutter 1990, tr. 10–11.
2. ^ Simon & Simon 2003, tr. 50–51.
3. ^ a b c Dutter 1990, tr. 11.
4. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên GraphicNYC
5. ^ Harvey 1996, tr. 31.
6. ^ DiFruscio 2010, tr. 46.
7. ^ Harvey 1996, tr. 33.
8. ^ Wright 2001, tr. 36.
9. ^ Fromm 2005, tr. 9–10.
10. ^ a b c Cronin 2009, tr. 134.
11. ^ Cronin 2009, tr. 135–136.
12. ^ Dutter 1990, tr. 12.
13. ^ Ro 2004, tr. 25.
14. ^ Ro 2004, tr. 27.
15. ^ a b Steranko 1970, tr. 55.
16. ^ Wright 2001, tr. 72.
17. ^ Stevens 2015, tr. 60–61.
18. ^ Wright 2001, tr. 123.
19. ^ Amash 2004, tr. 24.
20. ^ Cunningham 2009, tr. 188.
21. ^ Wright 2001, tr. 215.
22. ^ Dowsett 2008, tr. 103.
23. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên Lawsuit1
24. ^ Kaplan 2006, tr. 56.
25. ^ Morse 2007, tr. 33–34.
26. ^ Hayton & Albright 2009, tr. 19.
27. ^ Hayton & Albright 2009, tr. 18.
28. ^ a b Wright 2001, tr. 244.
29. ^ a b Wright 2001, tr. 245.
30. ^ Dowsett 2008, tr. 137.
31. ^ a b Johnson 2018, tr. 85, 90.
32. ^ Dowsett 2008, tr. 164–168.
33. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên Englehart
34. ^ DiFruscio 2010, tr. 38–39.
35. ^ Morse 2007, tr. 36–38.
36. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên SternInterview
37. ^ a b c Morse 2007, tr. 38.
38. ^ Walton 2009, tr. 166.
39. ^ Morse 2007, tr. 40.
40. ^ Morse 2007, tr. 40–41.
41. ^ Morse 2007, tr. 44.
42. ^ Dowsett 2008, tr. 312.
43. ^ Morse 2007, tr. 44–46.
44. ^ a b Morse 2007, tr. 48.
45. ^ Rizzo & Licari 2021, tr. 142.
46. ^ Rizzo & Licari 2021, tr. 162.
47. ^ Macdonald, Heidi (ngày 29 tháng 1 năm 2008). "Diamond's Top 300 Comics of 2007". Comics Beat. Truy cập ngày 20 tháng 3 năm 2023.
48. ^ Rizzo & Licari 2021, tr. 172, 176.
49. ^ Rizzo & Licari 2021, tr. 180.
50. ^ Schedeen, Jesse (ngày 6 tháng 6 năm 2023). "Captain America: J. Michael Straczynski Returns to Marvel For New Monthly Series". IGN. Truy cập ngày 15 tháng 8 năm 2023.
51. ^ Johnston, Rich (ngày 12 tháng 10 năm 2024). "J Michael Straczynski Brings His Captain America To An End In Broxton". Bleeding Cool. Truy cập ngày 28 tháng 2 năm 2025.
52. ^ "'Captain America' Comic Series by Chip Zdarsky and Valerio Schiti Launches a New Era for Steve Rogers". www.marvel.com. Truy cập ngày 28 tháng 2 năm 2025.
53. ^ Steranko 1970, tr. 53.
54. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên LATEulogy
55. ^ Hayton & Albright 2009, tr. 20.
56. ^ Weiner 2013, tr. 101.
57. ^ a b Steranko 1970, tr. 52.
58. ^ Harvey 1996, tr. 37–38.
59. ^ Gustines, George Gene (ngày 8 tháng 3 năm 2007). "Captain America Is Dead; National Hero Since 1941". The New York Times. Truy cập ngày 9 tháng 6 năm 2023.
60. ^ "IGN's Top 100 Comic Book Heroes". IGN. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 6 năm 2015. Truy cập ngày 9 tháng 7 năm 2015.
61. ^ "The Top 50 Avengers". IGN. ngày 30 tháng 4 năm 2012. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 11 năm 2015. Truy cập ngày 28 tháng 7 năm 2015.
62. ^ "Every Member Of The Avengers, Ranked". Gizmodo. ngày 26 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 19 tháng 11 năm 2022.
63. ^ Franich, Darren (ngày 29 tháng 4 năm 2015). "Let's rank every Avenger ever". Entertainment Weekly. Truy cập ngày 9 tháng 6 năm 2023.
64. ^ "The 50 Greatest Comic Book Characters: Captain America". Empire. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 9 tháng 6 năm 2023.
65. ^ Weiner 2013, tr. 108.
66. ^ Scott & Weiner 2009, tr. 221–222.
67. ^ Graser, Marc (ngày 25 tháng 4 năm 2011). "Chris Evans to play 'Captain America'". Variety. Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 4 năm 2011. Truy cập ngày 8 tháng 12 năm 2019.
68. ^ Fleming, Mike Jr (ngày 1 tháng 8 năm 2013). "Chris Evans To Helm '1:30 Train' Before Reprising Captain America In 'Avengers 2'". Deadline Hollywood. Lưu trữ bản gốc ngày 8 tháng 12 năm 2019. Truy cập ngày 8 tháng 12 năm 2019.
69. ^ Chitwood, Adam (ngày 14 tháng 4 năm 2015). "Chris Hemsworth Reveals the 3 Marvel Movies Left on His Contract". Collider. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 9 năm 2019. Truy cập ngày 8 tháng 12 năm 2019.
70. ^ Weiner 2013, tr. 109.

Tài liệu tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

• Amash, Jim (tháng 4 năm 2004). "'Captain America Was A Dirty Name': John Romita On the First Superheo He Ever Drew – Captain America". Alter Ego. 3 (35). TwoMorrows Publishing: 19–26.
• Burnham, Jeff (2016). "The Primetime Heroics of Small Screen Avengers: Finding Sociopolitical Value in Marvel TV Movies". Trong Peaslee, Robert Moses; Weiner, Robert Jr. (biên tập). Marvel Comics Into Film: Essays on Adaptations Since the 1940s. McFarland & Company. tr. 138–149. ISBN 978-0-7864-4304-8.
• Cronin, Brian (2009). Was Superman a Spy?: And Other Comic Book Legends Revealed. Plume. ISBN 978-0-452-29532-2.
• Dalton, Russell W. (2011). Marvelous Myths: Marvel Superheroes and Everyday Faith. Chalice Press. ISBN 9780827223608.
• Daniels, Les (1991). Marvel: Five Fabulous Decades of the World's Greatest Comics. Abrams Books. ISBN 0-8109-3821-9.
• DiFruscio, Mark (tháng 6 năm 2010). "Whatever Happened to the Sentinel of Liberty?". Back Issue!. 1 (41). TwoMorrows Publishing: 38–48.
• Dittmer, Jason (2012). Captain America and the Nationalist Superhero: Metaphors, Narratives, and Geopolitics. Temple University Press. ISBN 978-1439909775.
• Dowsett, Elizabeth, biên tập (2008). Marvel Chronicle: A Year by Year History. DK. ISBN 978-0756641238.
• Dutter, Barry (tháng 12 năm 1990). "Simon Says...". Marvel Age. 1 (95). Marvel Comics: 10–13. ISSN 8750-4367.
• Fromm, Keif (tháng 6 năm 2005). "The Privacy Act Of Carl Burgos". Alter Ego. 3 (49). TwoMorrows Publishing.
• Harvey, Robert C. (1996). The Art of the Comic Book: An Aesthetic History. University Press of Mississippi. ISBN 0-8780-5758-7.
• Johnson, Mackenna (2018). ""Captain America Must Die": How a Super Soldier became a Patriot". The Forum: Journal of History. 10 (1): 81–97.
• Jones, Gerard (2004). Men of Tomorrow: Geeks, Gangsters, and the Birth of the Comic Book. Basic Books. ISBN 978-0-465-03657-8.
• Kaplan, Arie (2006). Masters of the Comic Book Universe Revealed. Chicago Review Press. ISBN 9781556526336.
• Morse, Ben (tháng 5 năm 2007). "The Wizard Retrospective: Captain America". Wizard (187): 30–48.
• Rhoades, Shirrel (2008). A Complete History of American Comic Books. Peter Lang. ISBN 978-1433101076.
• Rizzo, Marco; Licari, Fabio (2021). Marvel's Captain America: The First 80 Years. Titan Publishing Group. ISBN 978-1787737174.
• Ro, Ronin (2004). Tales to Astonish: Jack Kirby, Stan Lee and the American Comic Book Revolution. Bloomsbury USA. ISBN 978-1-58234-345-7.
• Stevens, J Richard (2015). Captain America, Masculinity, and Violence: The Evolution of a National Icon. Syracuse University Press. ISBN 978-0815633952.
• Thomas, Roy (tháng 8 năm 2011). "Stan Lee's Amazing Marvel Interview!". Alter Ego. 3 (104). TwoMorrows Publishing: 3–45.
• Senreich, Matthew (tháng 8 năm 1997). "The Wizard Q&A: Mark Waid & Ron Garney". Wizard (72): 68–72.
• Simon, Joe; Simon, Jim (2003). The Comic Book Makers. Vanguard. ISBN 978-1887591355.
• Steranko, Jim (1970). The Steranko History of Comics, Vol 1. Supergraphics.
• Weiner, Robert, biên tập (2009). Captain America and the Struggle of the Superhero: Critical Essays. McFarland & Company. ISBN 978-0786437030.
  • Lawrence, John Shelton (2009). "Foreword by John Shelton Lawrence". Trong Weiner, Robert (biên tập). Captain America and the Struggle of the Superhero: Critical Essays. tr. 1–7.
  • Hayton, Christopher J.; Albright, David L. (2009). "O Captain! My Captain!". Trong Weiner, Robert (biên tập). Captain America and the Struggle of the Superhero: Critical Essays. tr. 15–23.
  • Moser, John E. (2009). "Madmen, Morons, and Monocles: The Portrayal of the Nazis in Captain America". Trong Weiner, Robert (biên tập). Captain America and the Struggle of the Superhero: Critical Essays. tr. 24–35.
  • Hack, Brian E. (2009). "Weakness Is a Crime: Captain America and the Eugenic Ideal in Early Twentieth-Century America". Trong Weiner, Robert (biên tập). Captain America and the Struggle of the Superhero: Critical Essays. tr. 79–89.
  • Weiner, Robert G. (2009). "Sixty-Five Years of Guilt Over the Death of Bucky". Trong Weiner, Robert (biên tập). Captain America and the Struggle of the Superhero: Critical Essays. tr. 90–100.
  • Walton, David (2009). "'Captain America Must Die': The Many Afterlives of Steve Rogers". Trong Weiner, Robert (biên tập). Captain America and the Struggle of the Superhero: Critical Essays. tr. 160–175.
  • Cunningham, Phillip L. (2009). "Stevie's Got a Gun: Captain America and His Problematic Use of Lethal Force". Trong Weiner, Robert (biên tập). Captain America and the Struggle of the Superhero: Critical Essays. tr. 176–189.
  • Steinmetz, Christian (2009). "A Genealogy of Evil: Captain America vs. the Shadows of the National Imagined Community". Trong Weiner, Robert (biên tập). Captain America and the Struggle of the Superhero: Critical Essays. tr. 190–203.
  • Scott, Cord; Weiner, Robert (2009). "A Selected Filmographic Essay". Trong Weiner, Robert (biên tập). Captain America and the Struggle of the Superhero: Critical Essays. tr. 218–226.
• Weiner, Robert G. (2013). "Captain America". Trong Duncan, Randy; Smith, Matthew J. (biên tập). Icons of the American Comic Book: From Captain America to Wonder Woman. ABC-CLIO. tr. 101–111. ISBN 9780313399244.
• Wright, Bradford W. (2001). Comic Book Nation: The Transformation of Youth Culture in America. Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-7450-5.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện về Captain America. Wikiquote có bộ sưu tập danh ngôn về: Captain America

• Gladstone, Brooke (ngày 9 tháng 3 năm 2007). "Death to America". On the Media. Transcript and streaming audio; Ed Brubaker và Joe Simon interviewed. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2007.
• Powell, Matt (ngày 7 tháng 3 năm 2007). "Captain America Remembered". Wizard. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 3 năm 2007. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2007.
• Captain America Library (fan site). Archived from the original on July 8, 2011.
• Captain America (Steve Rogers) trên Comic Book DB
• Captain America cover gallery
• Markstein, Don (2010). "Captain America". Don Markstein's Toonopedia. Truy cập ngày 9 tháng 4 năm 2012.
• Captain America tại wiki vũ trụ Marvel

Bài viết tiểu sử liên quan đến nhân vật Hoa Kỳ này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s

Bài viết chủ đề truyện tranh này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s

x t s Thời đại Vàng của Truyện tranh
All-American Comics	The Atom · Black Canary · Doctor Mid-Nite · The Flash · The Gay Ghost · Green Lantern · Hawkgirl · Hawkman · Hop Harrigan · Johnny Thunder · The King · Mister Terrific · Red Tornado · Sargon the Sorcerer · Ultra-Man · The Whip · Wildcat · Wonder Woman · Justice Society of America
Archie Comics	The Black Hood · Captain Flag · The Comet · The Firefly · The Fox · The Shield · The Web · The Wizard
Centaur Comics	Airman · Amazing-Man · The Arrow · The Clock · The Eye · The Fantom of the Fair · The Masked Marvel · Minimidget
Columbia Comics	The Face · Skyman
DC Comics	Air Wave · Aquaman · Batman · Crimson Avenger · Dan the Dyna-Mite · Doctor Fate · Doctor Occult · Green Arrow · Guardian · Hourman · Johnny Quick · Liberty Belle · Manhunter · Merry, the Girl of 1000 Gimmicks · Mister America · Robin · Robotman · Sandman · Sandy the Golden Boy · Shining Knight · The Spectre · Speedy · Star-Spangled Kid · Starman · Stripesy · Superboy · Superman · Tarantula · TNT · Vigilante · Wing · Zatara · Seven Soldiers of Victory
Fawcett Comics	Bulletgirl · Bulletman · Captain Marvel · Captain Marvel Jr. · Captain Midnight · The Golden Arrow · Ibis the Invincible · Lieutenant Marvels · Mary Marvel · Master Man · Minute-Man · Mr. Scarlet · Phantom Eagle · Pinky · Spy Smasher
Fox Comics	Black Fury · Blue Beetle · The Bouncer · Bronze Man · Dynamo · The Flame · Green Mask · Samson · Spider Queen · Stardust the Super Wizard · U.S. Jones · V-Man · Wonder Man
Harvey Comics	Black Cat · Captain Freedom · Shock Gibson · Spirit of '76
Holyoke Publishing	Cat-Man và Kitten · Miss Victory
Lev Gleason Publications	Daredevil · Silver Streak
Nedor Comics	American Crusader · American Eagle · Black Terror · Captain Future · Cavalier · Doc Strange · Fighting Yank · The Ghost · Grim Reaper · Judy of the Jungle · Lance Lewis, Space Detective · Liberator · The Magnet · Miss Masque · Princess Pantha · Pyroman · The Scarab · The Woman in Red
Novelty Press	Blue Bolt · Dick Cole, The Wonder Boy · Target và the Targeteers
Quality Comics	#711 · The Black Condor · Blackhawk · Blue Tracer · Bozo the Iron Man · Captain Triumph · Doll Girl · Doll Man · Firebrand · The Human Bomb · The Invisible Hood · The Jester · Kid Eternity · Lady Luck · Madame Fatal · Magno · The Manhunter · Merlin the Magician · Midnight · Miss America · Mouthpiece · Neon the Unknown · Phantom Lady · Plastic Man · Quicksilver · The Ray · Red Bee · The Spider · Spider Widow · Uncle Sam · Wildfire · Wonder Boy
Timely Comics	American Ace · The Angel · Black Marvel · The Black Widow · The Blazing Skull · The Blonde Phantom · The Blue Diamond · Bucky · Captain America · Citizen V · The Destroyer · Father Time · Ferret · Fin · Golden Girl · The Human Torch · Jack Frost · Marvel Boy · Miss America · Mercury · Namor the Sub-Mariner · Namora · The Patriot · Red Raven · Sun Girl · Toro · Thin Man · Venus · The Vision · The Whizzer

x t s Người Sắt
Don Heck Stan Lee Larry Lieber Jack Kirby
Nhân vật	Phụ Bethany Cabe Rumiko Fujikawa Guardsman Maria Hill Happy Hogan H.O.M.E.R. Edwin Jarvis Pepper Potts Howard Stark Maria Stark War Machine Ho Yinsen Phản diện A.I.M Blizzard Controller Crimson Dynamo Dreadknight Fin Fang Foom Firebrand Ghost Justin Hammer Iron Monger Living Laser Madame Masque The Mandarin Melter MODOK Spymaster Zeke Stane Temugin Titanium Man Ultimo Unicorn Whiplash
Truyện tranh	Iron Man và Sub-Mariner Iron Man (vol. 4) Enter the Mandarin The Invincible Iron Man Iron Man vs. Whiplash Cốt truyện "Armor Wars" "Demon in a Bottle" "Doomquest" "Extremis" Civil War II Sê-ri Ultimate Marvel Ultimate Iron Man Ultimate Human Ultimate Comics: Armor Wars Ultimate Comics: Iron Man
Trên phương tiện khác	Phim điện ảnh Marvel Animated Features Người Sắt nhạc nền Người Sắt 2 nhạc nền nhạc phim Người Sắt 3 nhạc phim Iron Man: Rise of Technovore Phim truyền hình The Marvel Super Heroes Iron Man episodes Iron Man: Armored Adventures tập phim Marvel Anime Trò chơi điện tử Iron Man / X-O Manowar in Heavy Metal The Invincible Iron Man Người Sắt Người Sắt 2 Người Sắt 3
Chủ đề liên quan	Những phiên bản thay thế Iron Man 2020 Ultimate Iron Man Avengers Mansion Force Works Bộ giáp của Iron Man Iron Man Experience Iron Patriot Roxxon Energy Corporation S.H.I.E.L.D. Stark Industries Stark Tower

x t s Captain America
Joe Simon Jack Kirby
Các hóa thân khác	Steve Rogers Isaiah Bradley William Nasland Jeffrey Mace William Burnside John Walker James Buchanan Barnes Sam Wilson
Nhân vật phụ	Rikki Barnes Battlestar Black Widow Bucky Peggy Carter Sharon Carter Demolition Man (D-Man) Diamondback Falcon Jack Flag Free Spirit Golden Girl Howling Commandos Invaders Redwing Rick Jones Nomad Jack Monroe
Kẻ thù	A.I.M. Aleksander Lukin Arnim Zola Baron Blood Baron Strucker Baron Zemo Batroc the Leaper Crossbones Doctor Faustus Flag-Smasher Grand Director Hate-Monger Hydra Master Man MODOK Protocide Red Skull Scourge of the Underworld Serpent Society Serpent Squad Sin Viper Madame Hydra Watchdogs
Ấn phẩm	Captain America Captain America (tập 5) Captain America: Reborn Captain America and the Falcon Fallen Son: The Death of Captain America Truth: Red, White & Black Tales of Suspense Adventures of Captain America Captain America and Nick Fury: Blood Truce Captain America and Nick Fury: The Otherworld War
Cốt truyện	"Captain America: The Captain" "Civil War" "The Death of Captain America" "Two Americas"
Truyền thông khác	Điện ảnh Captain America (1944) Captain America (1990) Captain America: Kẻ báo thù đầu tiên nhạc phim Captain America 2: Chiến binh mùa đông nhạc phim Captain America: Nội chiến siêu anh hùng nhạc phim Truyền hình Captain America (1979) The Marvel Super Heroes The Capture of Captain America Captain America II: Death Too Soon Trò chơi Captain America in: The Doom Tube of Dr. Megalomann Spider-Man and Captain America in Doctor Doom's Revenge Captain America and The Avengers Captain America: Super Soldier
Khác	Ultimate Captain America Khiên của Captain America Avengers S.H.I.E.L.D. Iron Patriot
Thể loại

x t s S.H.I.E.L.D.
Tác giả: Stan Lee Jack Kirby
Nhân vật	Giám đốc & Thư ký George W. Bridge Sharon Carter Timothy Dugan Nick Fury Maria Hill Daisy Johnson Norman Osborn Steve Rogers Tony Stark Đặc vụ tham chiến Clay Quartermain Victoria Hand Jasper Sitwell Al MacKenzie Mitch Carson Valentina Allegra de Fontaine Jessica Drew Clint Barton Natasha Romanova Barbara Morse Sam Wilson Jimmy Woo Alexander Goodwin Pierce John Garrett Nhân vật chính diện A.I.M. H.A.M.M.E.R. Hand Hydra Leviathan Maggia Masters of Evil Mys-Tech Purifiers Secret Empire Squadron Supreme Tony Masters Zodiac Nhóm liên kết Avengers Dark Mighty Secret Howling Commandos Project Livewire Secret Warriors S.T.R.I.K.E. S.T.A.K.E. S.W.O.R.D.
Cơ sở vật chất	Camp Hammond Helicarrier Stark Tower The Vault Triskelion
Công nghệ	Life Model Decoy Mandroid SJ3RX (Red Ronin) Superhuman Restraint Unit SPIN Tech Iron Patriot
Ấn phẩm	Nick Fury, Agent of S.H.I.E.L.D. Nick Fury vs. S.H.I.E.L.D. Fury of S.H.I.E.L.D. Kitty Pryde, Agent of S.H.I.E.L.D. S.H.I.E.L.D. Howling Commandos of S.H.I.E.L.D. Agent Carter: S.H.I.E.L.D. 50th Anniversary Fury: S.H.I.E.L.D. 50th Anniversary Agents of S.H.I.E.L.D.
Truyền thông khác	Vũ trụ Điện ảnh Marvel Phil Coulson Brock Rumlow Item 47 Agents of S.H.I.E.L.D. nhân vật tập mùa 1 mùa 2 mùa 3 mùa 4 Slingshot Nick Fury: Agent of S.H.I.E.L.D. Nick Fury, Agent of S.H.I.E.L.D.: Empyre
Liên quan	Ultimate Nick Fury Peggy Carter
Xem thêm: Thể loại

x t s Avengers
Tác giả: Stan Lee Jack Kirby
Thành viên ban đầu	Ant-Man Captain America Hulk Người Sắt Thor Wasp
Kẻ thù	Tổ chức A.I.M. H.A.M.M.E.R. Hydra Legion of the Unliving Lethal Legion Masters of Evil Skrull Sons of the Serpent Squadron Sinister Squadron Supreme Zodiac Cá nhân Baron Zemo Collector Count Nefaria Doctor Doom Enchantress Galactus Grandmaster Graviton Norman Osborn Grim Reaper Immortus Kang Loki Magneto Mandarin MODOK Red Skull Space Phantom Taskmaster Thanos Ultron
Trụ sở	Avengers Mansion Avengers Island Avengers Tower
Biến thể	A-Force A-Next Agents of Atlas Avengers A.I. Avengers Academy Dark Avengers Force Works Great Lakes Avengers Mighty Avengers New Avengers Thành viên Secret Avengers Ultimates Thành viên Uncanny Avengers U.S.Avengers West Coast Avengers Thành viên Young Avengers
Phương tiệntruyền thông khác	Truyền hình The Avengers: United They Stand The Avengers: Earth's Mightiest Heroes Avengers Assemble Marvel Disk Wars: The Avengers Phim Marvel Animated Features Biệt đội siêu anh hùng Avengers Confidential: Black Widow & Punisher Avengers: Đế chế Ultron Avengers: Cuộc chiến vô cực Avengers: Hồi kết Trò chơiđiện tử Avengers in Galactic Storm Captain America and The Avengers Disney Infinity: Marvel Super Heroes Marvel: Avengers Alliance Marvel Avengers: Battle for Earth Lego Marvel's Avengers