CẮT HỚT NIÊM MẠC HỆ TIÊU HÓA (ESD)

Cắt hớt niêm mạc là gì?

Tên khoa học: 

Nội soi can thiệp – cắt hớt niêm mạc ống tiêu hóa điều trị ung thư sớm

Mô tả sơ bộ kỹ thuật :

Ung thư đường tiêu hóa là một trong những bệnh ung thư thường gặp, chiếm tỷ lệ lớn nhất trong số các loại bệnh ung thư. Theo nghiên cứu mới nhất, tỷ lệ ung thư dạ dày ở Việt Nam đứng thứ 18 trong số 20 nước có tỷ lệ ung thư dạ dày cao nhất thế giới. Con số đáng báo động trên cho thấy, hầu hết các bệnh nhân đều phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn. Trong khi nếu phát hiện sớm thì với phương pháp cắt hớt niêm mạc đường tiêu hóa là hoàn toàn có thể điều trị khỏi bệnh ung thư đường tiêu hóa cho bệnh nhân. Hiện nay, với sự tiến bộ của nội soi can thiệp cắt hớt dưới niêm mạc (ESD) điều trị ung thư sớm ống tiêu hóa, thì việc chẩn đoán sớm ung thư ống tiêu hóa có một vai trò hết sức quan trọng. Trong giai đoạn niêm mạc đường tiêu hóa loạn sản nặng, tiền ung thư, hoặc ung thư còn khu trú ở lớp niêm mạc ống tiêu hóa, nếu được cắt hớt dưới niêm mạc thì bệnh có thể khỏi hoàn toàn, và thời gian sống của bệnh nhân có thể  kéo dài như những người bình thường khác.

(Ekip Nội soi đang thực hiện cắt hớt niêm mạc tại phòng mổ Kỹ thuật cao Xanh pôn)

Phương pháp cắt hớt niêm mạc (Endoscopic Submucosal Dissection-ESD) là thủ thuật can thiệp tối thiểu điều trị ung thư sớm đường tiêu hoá giúp bệnh nhân bảo tồn được toàn bộ dạ dày. Phương pháp này được phát triển và giải quyết được những hạn chế của phương pháp cắt bỏ niêm mạc thông thường, với các ưu điểm là sang chấn tối thiểu; bảo tổn đường tiêu hoá; nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh; chỉ sau ít ngày bệnh nhân có thể ra viện và điều trị thuốc thông thường, tổn thương nội soi sẽ khỏi.

(Hình ảnh sau khi cắt hớt niêm mạc qua nội soi)

Đối tượng chỉ định và chống chỉ định

Chỉ định:

Theo hiệp hội nội soi tiêu hóa của Nhật bản khuyến cáo điều trị nội soi cho các trường hợp sau:

• Ung thư biểu mô tuyến biệt hóa, thể nhô lên nhẹ (elevated) và kích thước dưới 2 cm và tổn thương ung thư chưa ăn qua lớp niêm mạc.
• Ung thư biểu mô tuyến biệt hóa, thể lún xuống (depressed), có kích thước dưới 1cm, tổn thương ung thư chưa ăn qua lớp niêm mạc và không có loét hoặc sẹo loét.
• Ung thư đường tiêu hóa

Chống chỉ định:

• Nghi ngờ hội chứng mạch vành cấp
• Tăng huyết áp chưa kiểm soát được
• Nghi ngờ thủng tạng rỗng
• Nghi ngờ phình, tách động mạch chủ
• Người bệnh trong tình trạng suy hô hấp
• Người bệnh suy tim nặng
• Người bệnh rối loạn tâm thần không hợp tác
• Chống chỉ định tương đối: Tụt huyết áp HA tâm thu < 90mmHg.

Ưu điểm và nhược điểm của kỹ thuật

Ưu điểm:

• Nếu được cắt hớt dưới niêm mạc thì bệnh có thể khỏi hoàn toàn, và thời gian sống của bệnh nhân có thể  kéo dài như những người bình thường khác.
• Sang chấn tối thiểu; bảo tổn đường tiêu hoá,
• Nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
• Có thể lấy tổn thương làm giải phẫu bệnh.

Nhược điểm:

• Kỹ thuật khó, đòi hỏi bác sĩ nội soi phải có kinh nghiệm và tỉ mỉ, chính xác trong từng thao tác.

Quy trình thực hiện

• Bước 1: Người bệnh nằm lên cáng thủ thuật, được mắc monitor theo dõi, theo chỉ định của bác sĩ soi
• Bước 2:  Nội soi theo quy trình chuẩn quan sát kỹ tổn thương cần phải cắt hớt niêm mạc, xác định ranh giới tổn thương, bắt đầu đánh dấu diện cần cắt hớt niêm mạc cách ranh giới tổn thương khoảng 1cm sau đó dùng tiêm làm phồng lớp niêm mạc lên sau đó dùng snare hoặc dao cắt.
• Bước 3: Sau khi kết thúc thủ thuật, đánh và in kết quả. Hướng dẫn người bệnh bổ sung thêm phiếu xét nghiệm, sinh thiết nếu cần

Biểu hiện bình thường sau thực hiện kỹ thuật

• Buồn nôn
• Chóng mặt
• Khó thở

Khi nào thì những biểu hiện sau thực hiện kỹ thuật là bất thường và cần tái khám ngay?

• Sốt hoặc ớn lạnh
• Đau bụng dữ dội
• Buồn nôn, nôn ói liên tục, chất nôn có màu đen, đỏ hoặc nâu sẫm

Những loại máy móc/thiết bị cần có để thực hiện kỹ thuật này

• Monitor theo dõi các dấu hiệu sinh tồn của người bệnh

Những điều cần lưu ý khi thực hiện kỹ thuật này.

• Bệnh nhân cần tuân thủ tuyệt đối các chỉ dẫn của bác sĩ về sử dụng thuốc và chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng hàng ngày.
• Đây là kỹ thuật khó, cần phải được thực hiện bởi bác sĩ có chuyên môn, tay nghề cao, do đó trước khi quyết định nội soi can thiệp thì người bệnh cần tìm địa chỉ y tế có chất lượng, uy tín cao.

Nguồn tổn hợp